Ból potylicy to dolegliwość, której nie należy lekceważyć. Przyczyn bólu tyłu głowy i karku może być naprawdę wiele. Towarzyszą mu często nudności, wymioty i światłowstręt. Objawy te mogą wskazywać na krwawienie podpajęczynówkowe, nerwoból półpaścowy lub zapalenie opon mózgowo–rdzeniowych.
Nadciśnienie tętnicze – przyczyna bólu głowy z tyłu
Za ból głowy z tyłu mogą odpowiadać choroby układu krążenia, a zwłaszcza nadciśnienie tętnicze. Dolegliwości pojawiają się, jeśli ciśnienie rośnie skokowo lub jest stale wysokie.
Doskwierają przeważnie w godzinach porannych. Pojawia się pulsujący ból z tyłu głowy (zlokalizowany w okolicy potylicy), który daje uczucie ucisku. Zwykle maleje po przyjęciu pozycji stojącej i rzadko utrudnia normalne funkcjonowanie. Objawami towarzyszącymi są dzwonienie lub szum w uszach oraz nienaturalne ogólne pobudzenie.
Leczenie opiera się na zmianie stylu życia. Przestrzeganie zaleceń dietetycznych, regularnie podejmowana aktywność fizyczna oraz rezygnacja z palenia papierosów i alkoholu przyniosą ogromne korzyści zdrowotne. Niekiedy konieczne jest wprowadzenie farmakoterapii. Postępowanie przy tego typu dolegliwościach opiera się na przyjmowaniu środków uspokajających i stosowaniu leków obniżających ciśnienie tętnicze.
Tępy ból z tyłu głowy
Tępy ból z tyłu głowy, który promieniuje w okolice barków i szyi, pochodzi od kręgosłupa. Skarżą się na niego zwłaszcza chorzy cierpiący na zwyrodnienie odcinka szyjnego kręgosłupa. Zazwyczaj występuje między 40 a 60 rokiem życia.
Objawami towarzyszącymi są zawroty głowy, kołatanie serca, nudności, szum w uszach, bóle karku i nadmierna potliwość. Ten rodzaj bólu może utrzymywać się tygodniami. Dolegliwości nasilają się podczas długotrwałego przyjmowania pozycji siedzącej czy poruszania głową na boki oraz do tyłu. Niekiedy chorzy określają je jako bóle promieniujące do różnych okolic twarzy i wędrujące z karku do tyłu głowy.
Przyczyny bólu głowy z tyłu – nerwoból popółpaścowy
Przyczyną bólu głowy z tyłu może być nerwoból popółpaścowy (PHN – postherpetic neuralgia). Jest to bardzo poważne powikłanie półpaśca twarzy lub potylicy. Choroba dotyczy przeważnie osób w podeszłym wieku. Nerwoból rozpoznaje się u blisko 1 osoby na 10 dotkniętych półpaścem. Bywa, że zaburza sen i wypoczynek oraz powoduje depresję.
Nerwobólu popółpaścowego bardzo trudno jest się pozbyć. Niestety nie ma niezawodnych metod leczenia bólu w PHN. Terapia często wymaga stosowania wielu leków, takich jak preparaty stosowane miejscowo, leki przeciwdepresyjne, przeciwpadaczkowe i opioidy. Zaleca się akupunkturę i terapię poznawczo-behawioralną.
Ból głowy z tyłu i karku – możliwe przyczyny
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to częsta przyczyna bólu głowy z tyłu i karku. To groźna dla życia i zdrowia choroba. Dolegliwość nasila przy ruchach gałek ocznych. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych można łatwo pomylić z migreną, ponieważ obecne są jej kardynalne objawy, takie jak wysoka gorączka, dreszcze, nudności, wymioty, senność i sztywność karku (chory nie może dotknąć brodą klatki piersiowej).
Kolejną przyczyną może być krwawienie śródczaszkowe. Ostry i silny ból głowy z tyłu pojawiający się niespodziewanie sugeruje krwotok podpajęczynówkowy. Ból promieniuje aż do karku, czemu towarzyszy sztywność. Może dojść do omdlenia, wymiotów, utraty przytomności. W przypadku pęknięcia tętniaka, malformacji tętniczo-żylnej i krwotoku śródmiąższowego pojawia się izolowany ból głowy.
Ból głowy może wynikać z guzów mózgu – aż 30% chorych uważa go za najbardziej dotkliwy. Nasila się wraz z rozrastaniem się zmiany i przy wysiłku fizycznym. Jest najbardziej uciążliwy w godzinach porannych. Pojawia się z przerwami, jest tępy i głęboko umiejscowiony. Chorzy skarżą się na nudności, zaburzenia widzenia, częściowy paraliż, niedowład kończyn, napady drgawek i zaburzenia snu. Pojawienie się wymiotów na kilka tygodni przed wystąpieniem bólu głowy jest charakterystyczne dla guzów mózgu dołu tylnego czaszki.
Ból tyłu głowy a styl życia
Ból głowy z tyłu może wynikać z nadmiernego napięcia mięśni wywołanego zmęczeniem, stresem, nadmiarem negatywnych emocji, przepracowaniem, złą pozycją przy spaniu lub niedospaniem, nadużywaniem alkoholu i hałasem.
Pulsujący ból głowy z tyłu a zespół popunkcyjny
Niekiedy u chorych po nakłuciu lędźwiowym rozwija się zespół popunkcyjny. Typowe dla niego objawy stanowią pulsujące bóle z tyłu głowy, nieostre widzenie, szum w uszach, zawroty głowy, nudności i wymioty. Dolegliwości uwidaczniają się średnio po upływie 3 dni od badania. Złagodzenie objawów przynosi przyjęcie pozycji leżącej z nisko ułożoną głową. Ból zaostrza się przy nagłych ruchach, długim siedzeniu i potrząsaniu głową. Ustępuje w ciągu kilku dni.
Co robić, gdy boli głowa z tyłu?
Oprócz po zalecaną przez lekarza farmakoterapię, gdy boli głowa z tyłu, można sięgnąć po inne dodatkowe rozwiązania, które łagodzą dolegliwości. Wśród tych sposobów wymienia się m.in.: picie chłodnej wody małymi łykami, głębokie oddychanie, zimne odkłady, akupresura (masowanie bolącej części głowy), masaż karku i ramion, aromaterapia i odpoczynek w zaciemnionym pomieszczeniu.
Bibliografia:
1. Berry J.D., Petersen K.C., A single dose of gabapentine reduces acute pain and allodynia in patients with herpes zoster, “Neurology”, 2005, 65, s. 444–445.
2. Freynhagen R., Strojek K., Griesing T., Whalen E., Balkenohl M., Efficacy of pregabalin in neuropathic pain evaluated in a 12-week, randomized, double-blind, multicentre, placebo-controlled trial of flexible- and fixed-dose regiments, “Pain”, 2005, 115, s. 254–263.
3. Prusiński A., Niektóre nowe aspekty kliniczne bólów głowy, „Polski Przegląd Neurologiczny”, 2006, 2(2), s. 73–77.
4. Stępień A., Bóle głowy - patofizjologia, diagnostyka, leczenie, Warszawa, Medical Tribune Polska, 2010.
5. Sampathkumar P., Drage L.A., Martin D.P., Herpes zoster (shingles) and postherpetic neuralgia, “Mayo Clinic Proceedings”, 2009, 84(3), s. 274–280.
6. Krzemińska S., Co boli kiedy boli głowa?, http://www.aptekamedia.pl/files/UserFiles/file/2012/11/bol%20glowy.pdf
