Polub nas na Facebooku
Czytasz: Benzopiren w Polsce – czy jest niebezpieczny? Jak się przed nim bronić?
menu
Polub nas na Facebooku

Benzopiren w Polsce – czy jest niebezpieczny? Jak się przed nim bronić?

smog

Fot. tommaso79 / Getty Images

Benzopiren jest jednym ze śmiercionośnych składników smogu. Powstaje na skutek niecałkowitego spalania i jest obecny także w dymie. Powoduje skażenie środowiska, przenikając do roślin i tkanki tłuszczowej zwierząt.

Benzopiren jest rakotwórczy i potrafi drastycznie obniżyć odporność oraz doprowadzić do wielu chorób. Szczególnie niebezpieczny jest dla osób starszych, małych dzieci i kobiet w ciąży.

Co to jest benzopiren?

Benzopiren (C20H12) to organiczny związek chemiczny, wielopierścieniowy węglowodór aromatyczny, zbudowany z 5 skondensowanych pierścieni benzenowych. Występuje w 2 izomerach różniących się miejscem przyłączenia pirenu – są to benzepiren i bezapiren. Jest to substancja silnie rakotwórcza, która występuje w dymie podczas spalania niecałkowitego – między innymi w dymie tytoniowym i smogu niskiej emisji. Powstaje także na skutek spalania węgla i śmieci.

Benzopiren z powietrza może przenikać do gleby, wody i organizmów żywych, stąd często znajduje się również w żywności. W największych ilościach kryje się w produktach wędzonych naturalnymi metodami, do których przedostaje się razem z dymem. Benzopiren akumuluje się w tłuszczach, dlatego najbardziej skażone bywają tłuste mięsa.

Benzopiren – szkodliwość

Benzopiren jest bardzo szkodliwą dla zdrowia człowieka substancją. Działa między innymi w sposób:

  • rakotwórczy,
  • mutagenny,
  • upośledzający rozrodczość,
  • wywołujący wady wrodzone u płodu,
  • powodujący niedorozwój płuc u płodu.

Benzopiren w Polsce

Benzopiren w Polsce pojawia się w bardzo dużych stężeniach, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Nasz kraj jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych tym związkiem w Europie. Średnie stężenie tej substancji dla całego kraju sięga nawet 600% normy. W Czechach jest to 150% normy, na Słowenii około 120%, a w większości krajów europejskich stężenia B[a]P pozostają w normie.

Zobacz film: Jakie choroby wywołuje zanieczyszczone powietrze? Źródło: Dzień Dobry TVN

Zatrucie benzopirenem

Na zatrucie benzopirenem narażone są szczególnie osoby pracujące w zakładach, w których występuje wysokie stężenie tej substancji, ale może do niego dojść również na skutek palenia tytoniu czy podczas grillowania. Zatrucie benzopirenem może objawiać się gorzkim smakiem w ustach, zawrotami głowy, trudnościami z oddychaniem, a nawet utratą świadomości. W takiej sytuacji trzeba jak najszybciej oddalić się od źródła zanieczyszczenia.

Przewlekłe zatrucie benzopirenem, które jest związane z długofalową ekspozycją na tę substancję, skutkuje między innymi:

  • zmęczeniem,
  • bólem głowy,
  • utratą apetytu,
  • nerwowością,
  • depresją,
  • podrażnieniami skórnymi,
  • spłyceniem oddechu,
  • spadkiem białych krwinek i obniżeniem odporności.

Benzopiren – jak zmniejszyć jego ilość w powietrzu?

Zbyt duże ilości benzopirenu w powietrzu nie są problemem, który łatwo rozwiązać. Wymaga on systemowych zmian w całym kraju. Większość tego związku w Polsce pochodzi z gospodarstw domowych, w których używane są przestarzałe piece, ale część również z transportu drogowego. Choć, aby zniknął smog w Polsce, potrzebne są rozwiązania stosowane na szeroką skalę, każdy może pomóc w zmniejszaniu ilości tej rakotwórczej substancji, między innymi poprzez:

  • wymianę pieca na nowy,
  • korzystanie z węgla wysokiej jakości,
  • rzadsze używanie samochodu, a korzystanie z komunikacji miejskiej,
  • niepalenie śmieci i zgłaszanie osób, które to robią,
  • podpisywanie petycji o ustawy antysmogowe.

Polecamy: Czy smog występuje tylko zimą? Co to jest smog wtórny?

Benzopiren – jak się przed nim bronić?

Przed benzopirenem i innymi szkodliwymi substancjami zawartymi w smogu nie da się całkowicie obronić, ale można stosować środki niwelujące jego działanie. Należą do nich:

  • unikanie wychodzenia, gdy normy powietrza się znacznie przekroczone, lub noszenie maski;
  • używanie wewnętrznego obiegu powietrza podczas jazdy samochodem, gdy normy powietrza są skrajnie przekroczone;
  • nieotwieranie okien w domu, gdy normy powietrza są przekroczone;
  • korzystanie z urządzeń oczyszczających powietrze;
  • częste ścieranie kurzu i mycie podłogi, jeżeli występuje smog;
  • unikanie potraw grillowanych i wędzonych;
  • unikanie tłustych mięs (benzopireny kumulują się w tkance tłuszczowej zwierząt);
  • posiadanie roślin doniczkowych, które oczyszczają powietrze;
  • stosowanie diety bogatej w owoce i warzywa, które zawierają spore ilości antyutleniaczy;
  • unikanie palenia i biernego palenia;
  • prawidłowe grillowanie – unikanie podpałek, grillowanie na małym ogniu, stosowanie tacek ochronnych, zapobieganie skapywaniu tłuszczu;
  • częste wyjazdy poza miasto – przebywanie na świeżym powietrzu pozwala oczyścić płuca.

Zobacz film: Smog w mieście. Jak walczyć ze smogiem w obszarach miejskich. Źródło: Dzień DObry TVN

Bibliografia:

  1. Czym truje nas smog (#3)? Węglowodory aromatyczne, w tym benzopireny
  2. Benzo(a)piren – mapa stężeń w Europie
  3. Smog w Polsce, smog w Europie
Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
13
2
Polecamy
Na ratunek środowisku - co możemy zrobić, aby oczyścić powietrze
Na ratunek środowisku - co możemy zrobić, aby oczyścić powietrze TVN zdrowie
Gdzie jest najwyższy poziom smogu?
Dlaczego akurat tam?
Gdzie jest najwyższy poziom smogu? Dlaczego akurat tam? TVN zdrowie
Gdzie znajdują się pestycydy i jak się ich pozbyć?
Gdzie znajdują się pestycydy i jak się ich pozbyć? Dzień Dobry TVN
Czujnik smogu - jak działa podręczny pyłomierz?
Jak smog wpływa na zdrowie?
Czujnik smogu - jak działa podręczny pyłomierz? Jak smog wpływa na zdrowie? Dzień Dobry TVN
Komentarze (0)
Nie przegap
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Borowik – jakie są rodzaje borowików? Które są jadalne, a które trujące?
Borowik – jakie są rodzaje borowików? Które są jadalne, a które trujące?
Ognisko hipodensyjne – o czym świadczy taka zmiana?
Ognisko hipodensyjne – o czym świadczy taka zmiana?
Gnida, czyli jajo wszy – jak wygląda i jak się jej skutecznie pozbyć?
Gnida, czyli jajo wszy – jak wygląda i jak się jej skutecznie pozbyć?
Podgrzybek zajączek - jak wygląda? Czy ten grzyb jest trujący?
Podgrzybek zajączek - jak wygląda? Czy ten grzyb jest trujący?
Czerwona plamka na oku. Przyczyny i leczenie
Czerwona plamka na oku. Przyczyny i leczenie