Metoda antykoncepcji jest dostosowywana przez lekarza zawsze według indywidualnych potrzeb. Każda z nich ma określone wskazania i przeciwwskazania. Jednak równie ważne jest zwrócenie uwagi na właściwe prowadzenie danej metody i zaznajomienie się z czynnikami, które mogą ją osłabić. Najczęściej mówi się o antybiotyku w kontekście dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych.
Antybiotyk a antykoncepcja hormonalna
Można wyróżnić wiele metod antykoncepcji. Najczęściej jednak, mówiąc o interakcjach pomiędzy antykoncepcją a antybiotykiem, mamy na myśli dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne. Wynika to ściśle z tego, iż zawarty w nich etynyloestradiol jest wchłaniany w dużej części do krążenia wątrobowo-jelitowego, wobec czego sporo czynników może mieć wpływ na jego metabolizm. Drugi składnik, jakim jest progesteron, jest całkowicie biodostępny, czyli wchłaniany właściwie w 100%. Dlatego też antybiotyki nie mają wpływu na antykoncepcję opartą wyłącznie na tym hormonie.
Do antykoncepcji hormonalnej zalicza się również metody, takie jak kształtki wewnątrzmaciczne czy krążki dopochwowe, a także zastrzyki hormonalne czy tzw. minipigułki. Z nimi antybiotyk nie wchodzi w bezpośrednie interakcje, dlatego nie trzeba się obawiać osłabienia ich skuteczności przy braniu antybiotyku.
Należy pamiętać, że podczas antybiotykoterapii działa się destrukcyjnie na naturalną florę bakteryjną pochwy. Niestosowanie barierowych środków ochronnych może sprzyjać infekcjom okolic intymnych. Ponadto należy pamiętać, że niektóre metody antykoncepcyjne teoretycznie mogą zwiększać ryzyko infekcji narządów płciowych poprzez wpływ na pH pochwy. Tym samym dodatkowe stosowanie antybiotyku jeszcze bardziej sprzyja infekcjom bakteryjnym czy grzybiczym.
Zależność pomiędzy przyjęciem antybiotyku a dwuskładnikowego leku antykoncepcyjnego wynika przede wszystkim z wpływu antybiotyku na mikroflorę jelitową. Bakterie jelitowe odgrywają istotną rolę w metabolizmie (procesie dekoniugacji) etynyloestradiolu, stąd też istnieje ryzyko wystąpienia interakcji pomiędzy antykoncepcją a antybiotykiem. Należy więc zawsze przy wdrożeniu antybiotyku stosować dodatkowe metody antykoncepcji (np. prezerwatywę), zarówno w trakcie antybiotykoterapii, jak i 7 dni po jej zakończeniu. Dotyczy to antybiotyków podawanych doustnie, dożylnie oraz domięśniowo.
Antybiotyki osłabiające działanie tabletek antykoncepcyjnych
Do antybiotyków osłabiających skuteczność dwuskładnikowych leków antykoncepcyjnych należą przede wszystkim:
- amoksycylina,
- tetracykliny,
- klindamycyna,
- klarytromycyna,
- cefalosporyny,
- erytromycyna,
- kotrimoksazol,
- azytromycyna.
Antybiotyk a inne metody antykoncepcji
Dwuskładnikowa tabletka antykoncepcyjna to główna metoda antykoncepcji, która wchodzi w interakcję z antybiotykami. Jednak antybiotyk i antykoncepcja naturalna również mogą nie iść ze sobą w parze. Do naturalnych metod antykoncepcji zalicza się przede wszystkim metodę kalendarzykową. Jest skuteczna w sytuacji, kiedy kobieta jest zdrowa i miesiączkuje regularnie. Wtedy pomiary temperatury i obserwacja śluzu szyjkowego (metoda objawowo-termiczna) stanowią również uzupełnienie metody kalendarzykowej i wzrost jej skuteczności.
Sam antybiotyk niekoniecznie oddziałuje na cykl kobiety, jednak z jakiegoś powodu dany lek jest przyjmowany. Skoro antybiotyk przyjmowany jest z powodu zakażenia, to należy zdawać sobie sprawę, że już sama infekcja może np. opóźnić wystąpienie owulacji, a tym samym nawet niewielkie przesunięcie owulacji zmniejsza skuteczność naturalnej metody. Antybiotyk i infekcja mogą również fałszować pomiary temperatury ciała. Dlatego w czasie infekcji warto pomyśleć o dodatkowej formie zabezpieczenia (np. prezerwatywie).
