Amylaza trzustkowa – przydatność kliniczna
Amylaza trzustkowa jest enzymem trawiennym wydzielanym przez trzustkę i ślinianki, uczestniczącym w trawieniu cukrów. W surowicy występuje 8 izoenzymów alfa-amylazy, które pochodzą z trzustki, ślinianek, ale również z przewodów mlecznych, jajników, jąder, błony śluzowej jelita cienkiego. Amylaza wydzielana jest z moczem. Na potrzeby kliniczne wykonuje się pomiar izoenzymu trzustkowego lub całkowitej aktywności amylazy.
Pomiar poziomu amylazy trzustkowej jest wskazany w stanach świadczących o ostrym zapaleniu trzustki. Głównym objawem ostrego zapalenia trzustki jest nagły, niezwykle intensywny ból górnej i środkowej części brzucha. Wraz z pogorszeniem się stanu chorego pojawiają się gorączka, wymioty, zatrzymanie stolca i gazów. Zatrzymanie perystaltyki przewodu pokarmowego jest konsekwencją niedrożności porażennej jelit. Głównymi przyczynami ostrego zapalenia trzustki są spożywanie alkoholu i kamica pęcherzyka żółciowego. Może się jednak zdarzyć, że chory cierpi na przewlekłe zapalenie trzustki. Pomiar amylazy jest wskazany w stanach zaostrzenia choroby.
Zobaczcie, jakie funkcje pełni trzustka:
Kiedy występuje podwyższona amylaza trzustkowa?
Amylaza trzustkowa jest wykorzystywana przede wszystkim w stanach zapalnych trzustki, a konkretnie w ostrym zapaleniu i zaostrzeniach przewlekłego zapalenia trzustki. W ostrym zapaleniu trzustki wartość amylazy przekracza normy nawet 20 razy. Inne stany, w których dochodzi do podwyższenia wartości amylazy, to:
-
zapalenie pęcherzyka żółciowego,
- perforacja wrzodu dwunastnicy,
- niedrożność przewodu pokarmowego,
- alkoholizm,
- choroba wątroby,
- choroba ślinianek,
-
niewydolność nerek,
- niektóre nowotwory złośliwe, w tym rak oskrzela, tarczycy, wątroby, jelita grubego i prostaty.
Amylaza a lipaza
Lipaza jest enzymem katalizującym reakcję nierozpuszczalnych w wodzie estrów glicerolu i długołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Metody oznaczenia lipazy i amylazy wpływają na wartości referencyjne tych enzymów trawiennych. Normy zawsze podane są na wyniku laboratoryjnym. Wzrost aktywności lipazy nie ma znaczenia rokowniczego, jednak utrzymuje się dłużej niż wzrost amylazy. Lipaza w przeciwieństwie do amylazy ma pełną swoistość narządową, wobec czego pozwala na pewne rozpoznanie ostrego zapalenia trzustki.
Amylaza a rak trzustki
Rak trzustki jest nowotworem złośliwym, do którego czynników ryzyka należą przede wszystkim przewlekłe zapalenie trzustki i palenie tytoniu. Objawy tej choroby są bardzo niecharakterystyczne. W momencie pojawienia się swoistych symptomów i rozpoznania rak trzustki często ma stadium zaawansowane, źle rokujące. Badania laboratoryjne służące diagnostyce raka obejmują wzrost poziomu bilirubiny, gamma-glutamylotransferazy (GGTP) i fosfatazy zasadowej (ALP) oraz rozpoznanie niedokrwistości i spadku poziomu albumin we krwi. Poziom amylazy nie ma znaczenia diagnostycznego w przypadku raka trzustki.
Czym jest insulina? Zobaczcie:
