Polub nas na Facebooku
Czytasz: Alfa-fetoproteina – marker nowotworowy i badanie przesiewowe w ciąży
menu
Polub nas na Facebooku

Alfa-fetoproteina – marker nowotworowy i badanie przesiewowe w ciąży

Kobieta w ciąży podczas pobierania krwi do badania

Fot: lostinbids / gettyimages.com

Wzrost poziomu alfa-fetoproteiny jest fizjologiczny w ciąży, choć przekroczenie wartości dla danego tygodnia określa prawdopodobieństwo wystąpienia wady, np. ośrodkowego układu nerwowego. U dorosłych może wskazywać na raka wątroby bądź inne procesy złośliwe, a także na marskość czy zapalenie wątroby.

Alfa-fetoproteina (AFP) to białko wytwarzane przez płód, a konkretnie jego wątrobę, pęcherzyk żółciowy i inne elementy przewodu pokarmowego. Fizjologicznie poziom alfa- fetoproteiny wzrasta na początku ciąży, osiągając szczytowe wartości przed 20. tygodniem życia płodowego. Po tym czasie stopniowo się obniża. Białko to przenika do krwi matki ze znacznym opóźnieniem, a jego najwyższe stężenie we krwi ciężarnej jest osiągane dopiero pod koniec ciąży. U dorosłych (wyłączając kobiety w ciąży) wysoki poziom alfa-fetoproteiny jest markerem zmian nowotworowych, w tym raka wątrobowo-komórkowego, nowotworów zarodkowych, raka dróg żółciowych i raka trzustki. Podwyższony jej poziom pojawia się we krwi również w przypadku marskości wątroby i w wirusowym zapaleniu wątroby.

Zobacz film: Badania w czasie ciąży. Źródło: 36,6.

Alfa-fetoproteina – normy

Poziom alfa-fetoproteiny oznacza się w surowicy krwi. U osób dorosłych wynosi ono poniżej 40 µg/l. U kobiet w ciąży te wartości są wyższe i górna granica zależy od tygodnia ciąży, a także od wartości referencyjnych przyjętych w danym laboratorium.

Kiedy wykonuje się badanie poziomu alfa-fetoproteiny?

Jest to jedno z badań wykonywanych u kobiet pomiędzy 14. a 20. tygodniem ciąży, w ramach tzw. testu potrójnego. Pozwala on na podstawie stężenia alfa-fetoproteiny, estriolu i gonadotropiny kosmówkowej określić ryzyko wystąpienia zaburzeń rozwojowych dziecka, w tym wad ośrodkowego układu nerwowego, rozszczepu kręgosłupa, zespołu Downa i zespołu Edwardsa. Mimo że badanie dotyczy dziecka, krew pobiera się od matki, ponieważ w sytuacji wystąpienia wady rozwojowej dziecka, zwiększona ilość AFP zostaje wydzielana do płynu owodniowego i krążenia matki. Wzrost stężenia alfa-fetoproteiny w stosunku do normy dla danego tygodnia ciąży nie odzwierciedla ciężkości wady rozwojowej u dziecka.

Poza kobietami w ciąży poziom AFP określa się u chorych onkologicznych, czyli ze schorzeniami nowotworowymi. Alfa-fetoproteina jest markerem wielu zmian złośliwych, jak:

  • rak zarodkowy w gonadach,
  • rak płuc,
  • rak żołądka,
  • chłoniak,
  • rak dróg żółciowych.

Zobacz film: Z czego składa się krew? Źródło: Z czego składa się krew?

Marker AFP bardzo dobrze koreluje ze stanem chorego w raku wątrobowokomórkowym. Wraz z rozrostem guza nowotworowego poziom alfa-fetoproteiny rośnie. Proporcjonalnie spada po podjęciu skutecznego leczenia. Należy mieć na uwadze, że poziom alfa-fetoproteiny może również wzrosnąć w innych chorobach wątroby, takich jak marskość czy zapalenie, a więc nie jest to swoisty marker jednego schorzenia. Podwyższony poziom alfa-fetoproteiny nie może stanowić podstawy dla postawienia diagnozy, a jedynie wskazówkę do jak najszybszej dalszej diagnostyki obejmującej badania obrazowe. Podobnie w przypadku ciąży – podwyższony poziom alfa-fetoproteiny to nie diagnoza. To jedynie wskazanie dla poszerzenia diagnostyki, wykonania szczegółowego obrazowania ultrasonograficznego. Natomiast wynik ujemny w ciąży wyklucza wadę u dziecka.

Jak wykonuje się badanie poziomu alfa-fetoproteiny?

Badanie poziomu alfa-fetoproteiny wykonuje się z krwi żylnej pobranej najczęściej z okolicy dołu łokciowego. Badanie nie wymaga żadnego przygotowania i tak jak w przypadku innych badań wykonywanych z krwi żylnej – nie ma przeciwwskazań do jego wykonania.

Jak w przypadku każdego pobierania krwi istnieje ryzyko przedłużonego krwawienia i pojawienia się krwiaka. Ryzyko zakażeń i innych powikłań jest w dzisiejszych czasach praktycznie zerowe.

Zobacz film: Interpretacja wyników morfologii. Źródło: Dzień Dobry TVN.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
17
0
Polecamy
Badania w ciąży.
Jakie wykonać?
Badanie krwi, glukozy, HBs, USG – jakie jeszcze badania w ciąży należy wykonać?
Badania w ciąży. Jakie wykonać? Badanie krwi, glukozy, HBs, USG – jakie jeszcze badania w ciąży należy wykonać? Dzień Dobry TVN
Badanie prenatalne USG, badanie genetyczne – na czym polegają badania wykonywane w okresie płodowym, przed narodzinami dziecka?
Badanie prenatalne USG, badanie genetyczne – na czym polegają badania wykonywane w okresie płodowym, przed narodzinami dziecka? Dzień Dobry TVN
Badania krwi w ciąży – badania obowiązkowe, zalecane, genetyczne
Badania krwi w ciąży – badania obowiązkowe, zalecane, genetyczne TVN zdrowie
Badania prenatalne wykrywają wady rozwojowe i choroby płodu
Badania prenatalne wykrywają wady rozwojowe i choroby płodu TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty