Poziom adiponektyny we krwi można określić za pomocą badania laboratoryjnego. Jej podwyższenie obserwowane jest w stanach związanych z utratą masy ciała, natomiast podwyższenie w otyłości oraz w chorobach metabolicznych.
Co to jest adiponektyna?
Adiponektyna to białko złożone z 244 aminokwasów wytwarzanych w ludzkim organizmie przez dojrzałe komórki tłuszczowe. Występuje w krwi człowieka w 3 postaciach – jako frakcja niskocząsteczkowa, średniocząsteczkowa oraz wysokocząsteczkowa. W regulacji jej wydzielania bierze udział wiele substancji wytwarzanych przez komórki, m.in. insulina, glikokortykosteroidy, a także aktywacja układu nerwowego współczulnego. Mutacje w genie kodującym adiponektynę (ACDC) mogą przyczyniać się do powstawania insulinooporności. Działanie adiponektyny jest możliwe dzięki receptorom błonowym obecnym na komórkach różnych tkanek ciała. Adiponektyna nie jest wytwarzana przez tkankę tłuszczową trzewną, występującą głównie u osób otyłych.
Czym jest otyłość? Jak pomóc chorym? Zobaczcie na filmie:
Rola adiponektyny w organizmie
Funkcja hormonu nie została jeszcze do końca poznana. Badania nad adiponektyną prowadzone przez naukowców wykazały, iż odgrywa istotną rolę w metabolizmie cukrów oraz lipidów – szczególnie jej frakcja wysokocząsteczkowa (HMV). Jej działanie w mięśniach polega na zwiększeniu procesów rozkładających glukozę oraz kwasy tłuszczowe, co w konsekwencji zmniejsza zawartość triglicerydów w wątrobie oraz w mięśniach szkieletowych. Wynikiem tego jest zwiększenie wrażliwości na insulinę, co ma ogromne znaczenie w zapobieganiu powikłaniom chorób metabolicznych.
Kolejną ważną funkcją adiponektyny jest regulacja apetytu na poziomie ośrodkowego układu nerwowego, o czym świadczy wykrycie jej receptorów w podwzgórzu. Ma również działanie antymiażdżycowe, powoduje rozszerzanie się naczyń i stymuluje tworzenie się nowych, zmniejsza produkcję substancji powodujących zapalenie zwanych cytokinami, hamuje pogrubianie się śródbłonka oraz komórek mięśni gładkich. Wydaje się, że to nie wszystkie dobroczynne cechy tej substancji.
Badanie adiponektyny
Badanie laboratoryjne adiponektyny z surowicy krwi może być przydatne w diagnostyce niektórych chorób ogólnoustrojowych oraz mieć znaczenie prognostyczne w ocenie zaawansowania schorzeń. Hormon uznawany jest za marker stanu metabolicznego. Jego poziom jest stabilny i zawiera się w przedziale od 1 do 30 μg/ml, przy czym u kobiet jest wyższy niż u mężczyzn. Wykazuje także zmienność osobniczą w zależności od grupy etnicznej.
Interpretacja badania adiponektyny jest trudna ze względu na występowanie różnych izoform hormonu i konieczności określania ich wzajemnych proporcji. Generalna zasada dotycząca poziomu tego hormonu jest następująca: im wyższe jest BMI, tym niższy poziom adiponektyny.
Obniżony poziom adiponektyny zaobserwowano w: otyłości, cukrzycy typu 2, nadciśnieniu tętniczym, chorobie wieńcowej, udarze mózgowym. Natomiast jej wzrost w chorobach przebiegających ze spadkiem masy ciała: w anoreksji, po leczeniu lekami z grupy receptorów aktywowanych przez proliferatory peroksysomów (PPAR), u osób z niewydolnością krążenia czy nerek, a także w starszym wieku.
Uważa się, że niskie stężenie adiponektyny predysponuje do zaostrzeń choroby wieńcowej, zawału, udaru mózgowego oraz wiąże się ze zwiększonym prawdopodobieństwem występowania tych chorób u osób otyłych. Wzrost stężenia hormonu może być wskaźnikiem prognostycznym zwiększonej śmiertelności.
Adiponektyna – jak podwyższyć jej poziom?
Adiponektyna jest obiecującym hormonem w walce z otyłością, chorobami metabolicznymi oraz ich poważnymi powikłaniami. Nie udało się jeszcze doprowadzić do wyizolowania substancji oraz produkcji leku, badania nad tym wciąż jednak trwają.
Zwiększenie poziomu adiponektyny zaobserwowano po pewnej grupie leków stosowanych u osób chorujących na cukrzycę – agonistów receptora PPAR. Należy pamiętać, że nie każdy pacjent może je stosować – istnieje szereg przeciwwskazań. Wykazano jednak, że wzrost adiponektyny dokonuje się w wyniku regularnego wysiłku aerobowego, co zaobserwowano przede wszystkim u osób otyłych.
Na rynku dostępne są suplementy diety w tabletkach podwyższające poziom adiponektyny, nie mają one jednak udowodnionego działania. Obecnie wydaje się, że w odchudzaniu najważniejsze znaczenie ma zmiana trybu życia: dieta bogata w antyoksydanty oraz wysiłek fizyczny.
Bibliografia:
1. Baranowska B. Fizjologiczna rola adiponektyny. Postępy Nauk Medycznych 6/2010, s. 503-508.
2. Arunkumar E. Achari Adiponectin, a Therapeutic Target for Obesity, Diabetes, and Endothelial Dysfunction. International Journal of Molecular Sciences. 2017/06; 18(6): 1321.
3. Dąbrowska M. Adiponektyna a insulinooporność i miażdżyca. Praca poglądowa.Via Medica. 2011
