Jednym z możliwych powikłań po zawale mięśnia sercowego jest zespół Dresslera. Do głównych objawów zespołu zaliczają się: zapalenie osierdzia, zapalenie opłucnej, wysięk w opłucnej, wzrost wskaźników stanu zapalnego, w tym leukocytoza (wzrost ilości białych krwinek) i podwyższony odczyn Biernackiego (OB), a także gorączka i zapalenie stawów. W odpowiedzi na wystąpienie ognisk martwicy w mięśniu sercowym pojawiają się swoiste przeciwciała antymiokardialne, czyli przeciwciała skierowane przeciwko komórkom mięśniowym serca.
Przyczyny zespołu Dresslera
Zespół Dresslera następuje po zawale serca, średnio od 2. do 6. tygodni od epizodu niedokrwienia mięśnia sercowego i zawału. Jednak nie są to sztywne ramy czasowe. Objawy mogą bowiem pojawić się już w pierwszym tygodniu po zawale bądź dopiero po kilku miesiącach. Rozpoznanie może być początkowo trudne. Zespół w przebiegu wykazuje objawy remisji i okresowych zaostrzeń. To właśnie zawał serca uznawany jest za przyczynę zespołu Dresslera, choć należy również brać pod uwagę inne czynniki uszkadzające mięsień sercowy, jak np. zabieg kardiochirurgiczny czy urazy.
Głównym mechanizmem powstawania zespołu Dresslera jest reakcja autoimmunologiczna. Jest to reakcja organizmu na antygeny własnych komórek mięśnia sercowego i osierdzia. W efekcie dochodzi do uszkodzenia mięśnia sercowego, a nawet jego pęknięcia.
Objawy zespołu Dresslera
Wszystkie objawy zespołu Dresslera pojawiają się jednocześnie. Wiodącym objawem jest zapalenie osierdzia, wywołujące objawy bólowe. Ból może pojawiać się napadowo, promieniować do szyi, ramion, lewego barku. Ataki są dość silne, a ból potęgują kaszel, przełykanie, głęboki oddech. Ból słabnie w pozycji leżącej. Im więcej płynu pojawia się w jamie osierdzia, tym ból jest silniejszy.
Kolejnym elementem zespołu Dresslera jest zapalenie opłucnej. Objawia się ono bólem w klatce piersiowej nasilającym się podczas oddychania. Ponadto sam oddech jest utrudniony. Zmiany zarówno w osierdziu, jak i w opłucnej lekarz może wykryć już podczas osłuchiwania pacjenta we wstępnym badaniu przedmiotowym. Gorączka jest zmiennym objawem. Zdarzają się przypadki wysokiej temperatury bądź nawet w zakresie normy.
Rzadko rozwija się zapalenie płuc. Jeśli jednak do tego dojdzie, objawem jest kaszel, czasami z domieszką krwi. Do diagnostyki lekarz może wykorzystać badanie rentgenowskie (RTG). Nieczęstym symptomem jest zapalenie stawów, które może dodatkowo prowadzić do ich destrukcji. Ze względu na tworzące się kompleksy immunologiczne, które dalej odkładają się w różnych tkankach i narządach, zespół Dresslera może być również powikłany uszkodzeniem nerek bądź uszkodzeniem naczyń krwionośnych.
Leczenie i powikłania zespołu Dresslera
Jak w przypadku większości chorób autoimmunologicznych, tu również sprawdzają się niesteroidowe leki przeciwzapalne, np. ibuprofen czy indometacyna. Stosuje się również kortykosteroidy, np. prednizon, nie powinno się jednak przyjmować ich zbyt długo. Rzadkim powikłaniem zespołu Dresslera jest tamponada serca, czyli ograniczenie ruchomości serca w wyniku nagromadzenia się płynu w worku osierdziowym. W takim przypadku konieczne bywa nakłucie worka osierdziowego.