Staw barkowy ma największy zakresu ruchu w porównaniu z innymi stawami znajdującymi się w kończynach, a jego dysfunkcja to bardzo częsta przypadłość. Jednak nie tylko problem ze stawem może prowadzić do zespołu bolesnego barku.
Czym jest zespół bolesnego barku? Przyczyny
O zespole bolesnego barku (ZBB) mówi się w przypadku stanu zapalnego, zwyrodnienia, choroby neurologicznej, przeciążenia bądź urazu, które objawiają się dolegliwościami w okolicach obręczy barkowej, towarzyszących zwłaszcza unoszenia ręki powyżej linii ramion. Ustalenie przyczyny nie jest proste, ponieważ źródłem bólu mogą być zmiany w stawach, ścięgnach, mięśniami. Najczęściej chodzi o uszkodzenie ścięgna, które łączy łopatkę z kością ramienną. Może do niego dojść np. z powodu długotrwałego powstawania mikrourazów (u sportowców, głównie tenisistów i kulturystów) czy na skutek reumatoidalnego zapalenia stawów. Niekiedy zespół bolesnego barku bywa powikłaniem, np. po gruźlicy albo zawale. Nawracająca, napadowa bolesność barku wymaga wykonania szczegółowych badań, ponieważ może świadczyć o poważnych chorobach, np. ziarnicy (kiedy dolegliwości pojawiają się po wypiciu alkoholu), chorobie wieńcowej (kiedy boli lewy bark), nowotworze płuc albo kości.
Jakie są przyczyny powstawania bólu barków? Zobaczcie na filmie:
Zespół bolesnego barku – objawy i diagnostyka
Przy zespole bolącego barku występuje przede wszystkim przeszywające kłucie lub pieczenie nasilające się w trakcie unoszenia ręki i niepozwalające zasnąć w nocy. Ból może promieniować na kark i łopatkę. W przypadku urazu daje się obserwować miejscowy obrzęk. Wskutek silnych dolegliwości bólowych pojawia się tendencja do unikania ruchów ręką czy wręcz trzymania jej tuż przy tułowiu. Staje się to przyczyną kolejnych, poważniejszych objawów zespołu bolesnego barku: osłabienia siły mięśni, przykurczenia się i zrośnięcia okolic stawu barkowego (zesztywnienia barku), a w efekcie poważnego ograniczenia zakresu ruchów, które może okazać się nieodwracalne (zamrożony bark). Nie wolno więc zwlekać z wizytą u lekarza (ortopedy), który przed postawieniem diagnozy musi przeprowadzić bardzo szczegółowy wywiad i zrobić szereg badań, przede wszystkim USG, RTG i rezonans magnetyczny.
Zespół bolesnego barku ICD-10 – rozpoznania
Podstawowym warunkiem wyleczenia zespołu bolesnego barku jest prawidłowe rozpoznanie jego przyczyny. Każda zbadana jednostka chorobowa, która może być odpowiedzialna za bolesność barku, ma swoje oznaczenie w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10. Pod literą „M” znajdują się schorzenia układu kostno-mięśniowego i tkanki łącznej, natomiast pod symbolem „M75” – stany chorobowe związane bezpośrednio z barkiem. Według ICD-10 za zespół bolesnego barku mogą odpowiadać:
- wapniejące zapalenie ścięgien barku (M75.3),
- zapalenie zarostowe torebki stawu ramiennego (M75.0),
- zespół wybitego barku (M75.4),
- zespół czepca ścięgnisto-mięśniowego (M75.1),
- zapalenie kaletek maziowych stawu ramiennego (M75.5),
- zapalenie ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia (M75.2).
Na czym polega schorzenie nazywane zamrożonym barkiem? Zobaczcie na filmie:
Zespół bolesnego barku – fizjoterapia, rehabilitacja i leczenie domowe
Przy większości chorób, w przebiegu których występuje zespół bolesnego barku, rehabilitacja stanowi jedyną szansę na odzyskanie sprawności po długim okresie rekonwalescencji. Jest ona jednak dopiero drugą fazą leczenia, w pierwszej trzeba załagodzić ostre dolegliwości – przyjmować leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i rozluźniające napięcie mięśniowe, a niekiedy także sterydy (w postaci zastrzyków, tzw. blokad). W warunkach domowych można smarować obolały bark maściami chłodzącymi i łagodzić obrzęk przez przykładanie lodu. Warto też kupić temblak i unieruchomić ramię aż do wyleczenia stanu zapalnego. Przy poważnym uszkodzeniu ścięgien konieczna może się okazać operacyjna rekonstrukcja (artroskopia).
W przypadku zespołu bolesnego barku ćwiczenia wykonuje się stopniowo i pod okiem fizjoterapeuty, by nie pogorszyć stanu obręczy barkowej. Najlepiej jest zacząć od jak najmniej obciążających – rozciągających i pobudzających stymulację nerwowo-mięśniową. Rodzaj rehabilitacji zależy w głównej mierze od tego, co powoduje ból. Jeśli jest to zapalenie w obrębie mięśnia podgrzebieniowego w celu zniesienia napięcia można wykonywać ćwiczenia z piłeczką kauczukową: położyć się na plecach z rękami wzdłuż tułowia i podłożyć piłeczkę pod bolący bark (w miejscu grzebienia łopatki), a następnie powoli podnosić rękę za głowę aż do oporu. Żeby poczuć ulgę, wystarczy wykonać 15 powtórzeń dziennie. Jeżeli natomiast chodzi o przeciążenie dźwigacza łopatki, warto spróbować klasycznego rozciągania przez odchylanie głowy w bok i maksymalne opuszczanie ramienia.
W rehabilitacji przy zespole bolesnego barku oprócz leczenia domowego bardzo ważna jest fizykoterapia, a zwłaszcza takie zabiegi, jak: krioterapia, laseroterapia, naświetlanie lampą solux, jonoforeza i elektrostymulacja. Poza tym na zespół bolesnego barku pomaga masaż, ale powinien on być wykonany przez profesjonalistę, który trafnie dobierze punkt ucisku i dostosuję jego siłę. Każda forma rehabilitacji powinna być skonsultowana z lekarzem ortopedą oraz fizjoterapeutą.
