Zakrztuszenie się to efekt dostania się ciała obcego do dróg oddechowych. Często nazywa się w ten sposób obecność płynu w drogach oddechowych. Natomiast zakrztuszenie jedzeniem określane jest zwykle jako zadławienie. Zakrztusić się można zarówno zewnątrzpochodnym ciałem obcym, jak i śliną czy treścią z żołądka. Bardzo ważna przy zakrztuszeniu czy zadławieniu jest pierwsza pomoc, ponieważ bardzo szybko może dojść do zgonu w przypadku zamknięcia światła dróg oddechowych. Inaczej wygląda udzielanie pierwszej pomocy niemowlęciu, dziecku i dorosłemu.
Objawy zakrztuszenia się
Zakrztuszenie się u osób dorosłych i małych dzieci wygląda podobnie i zależy od stopnia zamknięcia dróg oddechowych. Najczęściej mamy do czynienia z zakrztuszeniem w postaci łagodnej, kiedy światło dróg oddechowych jest zamknięte tylko w niewielkim stopniu, co daje możliwość w miarę normalnie oddychać. Obecność ciała obcego wywołuje objawy obronne w postaci kaszlu. Należy pamiętać, że kaszel po zakrztuszeniu jest całkowicie naturalnym, obronnym zjawiskiem i nie powinien być hamowany. Ciało obce jednak może zająć większą część światła dróg oddechowych, co niestety uniemożliwia swobodny przepływ powietrza przez drogi oddechowe. Pojawia się duszność, chory nie jest w stanie efektywnie kaszleć, a nawet mówić i oddychać. Przy znacznym upośledzeniu przepływu przez drogi oddechowe słychać świst oddechowy. Z czasem dochodzi do utraty przytomności.
Zobacz film i dowiedz się jak pomóc osobie, która się dławi:
Pierwsza pomoc przy zakrztuszeniu
Pierwszym krokiem przy zakrztuszeniu jest zachęcanie chorego do kaszlu. Bardzo często przy łagodnym zakrztuszeniu chory sam jest w stanie poprzez kaszel ewakuować ciało obce z dróg oddechowych. Poszkodowanemu można dopomóc. Należy w tym celu stanąć obok niego, pochylić nieco jego tułów ku przodowi i energicznie otwartą dłonią uderzać w okolicę międzyłopatkową. Takich uderzeń powinno się wykonać 5. Jeśli to nie pomaga, konieczne bywa zastosowanie manewru Heimlicha. Polega on na tym, że osoba udzielająca pomocy staje za poszkodowanym, kładzie zwiniętą w pięść dłoń tuż pod wyrostkiem mieczykowatym, drugą dłonią obejmuje poprzednią i wykonuje energiczne, pociągające ruchy do siebie, jednocześnie nieco ku górze. Ten chwyt ma na celu wytworzyć dodatnie ciśnienie w klatce piersiowej, co wspomaga usunięcie ciała obcego z dróg oddechowych. Rękoczyn Heimlicha wykonuje się również 5 razy, a w razie nieskuteczności ponawia się uderzenia w okolicę międzyłopatkową. Kiedy jednak chory straci przytomność, konieczne jest uciskanie klatki piersiowej tak jak przy resuscytacji.
Co robić, gdy dziecko lub niemowlę się zakrztusi?
W przypadku zakrztuszenia się dziecka postępowanie różni się w zależności od wieku. Bardzo ważny jest odpowiedni chwyt niemowlęcia. Osoba udzielająca pomocy układa je sobie na przedramieniu tak, by główka była skierowana ku dołowi (znajdowała się niżej niż reszta ciała). Należy podpierać żuchwę dziecka, nie szyję, gdyż dodatkowo można je poddusić. W tej pozycji uderza się dziecko w okolicę międzyłopatkową. U niemowląt nie wykonuje się rękoczynu Heimlicha, lecz w przypadku nieskuteczności uderzeń konieczne jest przystąpienie do ucisków klatki piersiowej. U dzieci po ukończeniu 1 roku życia można zastosować już manewr Heimlicha.
Zakrztuszenie się – jakie mogą być powikłania?
Powikłania zakrztuszenia pojawiają się stosunkowo rzadko. Najniebezpieczniejsze są całkowite zatkanie światła dróg oddechowych i zgon. Czasami zdarza się, że ciało obce dociera do dalszych odcinków drzewa oskrzelowego i tam grzęźnie, zamykając światło tylko części drzewa oskrzelowego. Może to doprowadzić do powstania niedodmy danego obszaru w płucu i być przyczyną nawracających zapaleń płuc.
Czego nie wolno robić w przypadku zakrztuszenia się?
Niektóre działania są powszechnie powielane przy udzielaniu pierwszej pomocy przez osoby niemedyczne. Przy zakrztuszeniu, szczególnie jeśli chodzi o zakrztuszenie jedzeniem, niejednokrotnie można spotkać się z zaleceniem napicia się czegoś. Absolutnie osoba krztusząca się nie może nic jeść ani pić. Skoro ciało obce dostało się do dróg oddechowych i wywołało objawy, to pokarm czy płyn spożyty właściwie powinny trafić do żołądka, a nie wypłukać ciało obce z dróg oddechowych. Niesie to jedynie ryzyko dostania się innych płynów czy jedzenia do dróg oddechowych, gdyż chory nie kontroluje oddechu, kaszlu itp.
