Objawy wzmożonego napięcia mięśniowego u niemowląt
Wzmożone napięcie mięśniowe należy do dysfunkcji, które najczęściej nie wymagają farmakologicznego leczenia. Lekarze określają je z reguły jako przypadłość łatwą do rehabilitacji. Jest to stały stan gotowości włókien mięśniowych do pracy.U dzieci do trzeciego miesiąca życia bardzo często występuje wzmożone napięcie mięśniowe, które nasila się, gdy dziecko płacze, śpi lub jest mu po prostu zimno. Wzrost napięcia mięśniowego u dzieci może też powodować gwałtowna zmiana pozycji, silne światło, dźwięk, poczucie dyskomfortu, a nawet gwałtowne emocje. Już wtedy rodzice mogą się niepokoić, ponieważ ten typ napięcia łatwo pomylić z zaburzeniami neurologicznymi.
Uwagę rodziców powinna zwrócić nienaturalnie wygięta pozycja, którą zbyt często przyjmuje niemowlak. Dodatkowo mogą jej towarzyszyć odciski lub otarcia w miejscach, w których skóra dziecka często styka się ze sobą i ociera. Wzmożone napięcie mięśni można podejrzewać, jeżeli:
- mimo komfortowych warunków, dziecko często ma silnie zaciśnięte piąstki,
- przy napięciach jednej strony ciała, np. kiedy obserwujemy, że dziecko często wraca do nienaturalnej pozycji przegięcia ciała w jedną stronę,
- zbytnim i nienaturalnym odchylaniu do tyłu główki, niezależnie czy dziecko ułożymy na plecach czy na brzuchu,
- przy wygięciu całego ciała w literę C,
- przy stałym skrzyżowaniu nóg (charakterystyczne około 9-10 miesiąca życia, kiedy dziecko powinno wykazywać tendencję do wstawania w równowadze, którą będą zaburzać właśnie skrzyżowane nogi).
Zobacz też: Rozszczep kręgosłupa u płodu, dzieci i dorosłych
Wzmożone napięcie mięśniowe u dzieci starszych
Wzmożone napięcie mięśni u starszych dzieci może być bezpośrednio powiązane z chorobami i zaburzeniami (zwłaszcza przewlekłymi) przebytymi w dzieciństwie, takimi jak jak u dzieci z zespołem Klinefeltera czy Tourette'a. Może być również spowodowane uszkodzeniami układu nerwowego. U starszych dzieci zaburzenia napięcia objawiają się na przykład trudnościami z nauką pisania, „bazgraniem” i problemami z dopasowaniem nacisku długopisu na kartkę papieru (dziecko trzyma go zbyt mocno lub zbyt słabo). Rodzice powinni powiązać problemy z dokładnym wykonywaniem manualnych czynności z zaburzeniami czucia głębokiego w stawach i ścięgnach, które prowadzą do tego, że dziecko nie potrafi rozpoznawać siły nacisku. Podobnie jak w przypadku małych dzieci, wzmożone napięcie mięśniowe wymaga rehabilitacji, a w przypadku podejrzenia uszkodzeń układu nerwowego – poszerzonej diagnostyki.Jak działa układ mięśniowy? Dowiesz się z filmu:
Wzmożone napięcie mięśniowe - gdzie leży przyczyna?
Nawet dzisiejsza medycyna ma problem z dokładnym ustaleniem podłoża wzmożonego napięcia mięśniowego. Lekarze wiążą je z lekkim niedotlenieniem podczas porodu lub deficytami w układzie nerwowym. Jeżeli do uszkodzenia układu nerwowego dojdzie przed ukończeniem przez dziecko drugiego roku życia, wzmożone napięcie mięśniowe jest traktowane jako konsekwencja mózgowego porażenia dziecięcego. Zaburzenia napięcia mogą powstać w następstwie porodu przez cesarskie cięcie lub komplikacji przy porodzie metodą naturalną. Znacznie częściej obserwuje się je u dzieci z ciąży bliźniaczej z małą masą urodzeniową (poniżej 2500 g).
Trzeba pamiętać, że nie zawsze można określić przyczyny wystąpienia tej dolegliwości, ale zawsze należy zająć się właściwą rehabilitacją, która jest w stanie całkowicie je zniwelować. Nie zmienia to faktu, że w każdym przypadku stwierdzenia wzmożonego napięcia mięśniowego lekarz wykona podstawowe badania diagnostyczne (np USG przezciemiączkowe), które mają za zadanie wykluczyć organiczną przyczynę dolegliwości.
Wzmożone napięcie mięśniowe - zalecane ćwiczenia
Przy tego typu dolegliwościach podstawą jest fizjoterapia, która podjęta wcześnie, daje szansę na prawidłowy rozwój psychomotoryczny dziecka. Odpowiednie ćwiczenia są w stanie szybko przywrócić dziecku prawidłowe napięcie mięśniowe. Zanim zostaną dobrane ćwiczenia, pediatra zazwyczaj kieruje je do neurologa, który stawia ostateczną diagnozę i ustala system rehabilitacji.
Napięte mięśnie niemowlęcia bardzo dobrze rozluźnia masaż przez delikatny, ale rytmiczny dotyk całej dłoni rodzica. Kolejnym ćwiczeniem jest turlanie – bardzo spokojne przetaczanie dziecka na boki z obserwacją jego reakcji oraz obracanie dziecka (zwłaszcza przy czynnościach pielęgnacyjnych) z brzucha na plecy i odwrotnie. W ramach rozluźniającej zabawy warto pobujać się z dzieckiem na piłce.
Ćwiczenia można prowadzić w domu, ale zajęcia organizują też niektóre przychodnie. W rehabilitacji prowadzonej pod okiem specjalisty wykorzystuje się metody:
- Bobath - metoda ćwiczeń poszerzonych o codzienną pielęgnację dziecka, która prowokuje odruchy prawidłowe przy eliminacji nieprawidłowych;
- Vojty - prawidłowy efekt uzyskiwany przez nacisk na odpowiednie punkty ciała.
Rehabilitacja zawsze powinna odbywać się pod kontrolą przeszkolonej i doświadczonej osoby, ponieważ część ćwiczeń może powodować u dzieci dyskomfort, a nawet ból w związku ze "zmuszeniem" nienaturalnie usztywnionych mięśni do zmiany pozycji. Podstawą dobrej rehabilitacji jest też konsekwencja rodziców, którzy mimo dyskomfortu, jaki czuje dziecko, są w stanie regularnie z nim ćwiczyć. Efekty są już widoczne po kilku tygodniach.
Wzmożone napięcie mięśniowe - konsekwencje
Nierehabilitowane wzmożone napięcie mięśniowe powoduje silne, bolesne przykurcze mięśni.
Zaburzenie nie jest natomiast przeciwwskazaniem do wykonywania szczepień.
