Wysypka alergiczna to problem, z którym zmaga się coraz więcej Polaków, ponieważ alergia to jedno z trzech najczęściej występujących schorzeń przewlekłych – ten problem dotyczy już ponad 70% mieszkających w miastach dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Ich organizm produkuje zwiększoną ilość immunoglobulin E (IgE), czyli przeciwciał wiążących się z innymi komórkami i – gdy nastąpi kontakt z substancją uczulającą – pobudzających system do uwalniania różnych związków chemicznych, zwłaszcza histaminy wywołującej rozwój stanu zapalnego skóry.
Wysypka alergiczna u dziecka i niemowlaka
Wysypka alergiczna często pojawia się u dzieci, których układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, dlatego reaguje na kontakt z substancją uczulającą rozwojem stanu zapalnego i zmianami skórnymi: rumieniem, plamkami, krostami, grudkami czy pęcherzykami, zazwyczaj występującymi na twarzy, brzuchu i nogach. W miarę dojrzewania systemu immunologicznego reakcje alergiczne mogą łagodnieć, jednak uczulenie na niektóre substancje pozostaje do końca życia.
Na wysypkę alergiczną narażone są również niemowlęta, uczulone na pokarmy, sierść zwierząt, roztocza czy substancje chemiczne znajdujące się w składzie kosmetyków lub produktów do prania. Zmiany skórne u najmłodszych dzieci często przyjmują postać pokrzywki, objawiającej się wypukłymi, okrągłymi bąbelkami o różowym lub czerwonym zabarwieniu, zwykle na twarzy, rękach i brzuchu. Powodują one swędzenie, dlatego niemowlak bywa wówczas rozdrażniony i niespokojny.
Wysypka alergiczna na twarzy
Wysypka alergiczna najczęściej pojawia się na twarzy. Może przybierać postać zaczerwienionych grudek, które w miarę szybko otwierają się i sączą. Towarzyszy im zazwyczaj silne swędzenie lub pieczenie, skóra może być szorstka i mieć skłonność do łuszczenia się.
Gdy wysypka alergiczna ma formę pokrzywki, objawia się wypukłymi, okrągłymi zmianami skórnymi o różowym lub czerwonym zabarwieniu. Są swędzące i ciepłe przy dotknięciu. W cięższej odmianie, zwanej obrzękiem naczynioruchowym, mają tendencję do powiększania się i zlewania, wnikają wtedy głębiej w skórę.
Wysypka alergiczna u dorosłych
Wysypka alergiczna to zazwyczaj konsekwencja uczulenia na spożywane produkty, najczęściej:
- mleko krowie,
- orzechy,
- ziarna zbóż,
- jajka,
- niektóre owoce (np. truskawki),
- owoce morza,
- środki konserwujące żywność i barwniki spożywcze (np. azotany, benzoesan sodu, tartrazynę).
Wysypkę alergiczną wywołują niekiedy również stosowane leki (penicylina, kwas acetylosalicylowy), reakcję uczuleniową może powodować kontakt ze zwierzętami, zwłaszcza kotami, ukąszenie owada, oddziaływanie krańcowych temperatur (ekstremalnego zimna lub gorąca), nadmiar promieni słonecznych lub światła lamp w solarium oraz ekspozycja na środki chemiczne w kosmetykach czy proszkach do prania.
Wysypka alergiczna – leczenie
Wysypka alergiczna zwykle zanika samoistnie w ciągu kilku dni i nie wymaga interwencji lekarza. Jeśli jednak zmiany skórne pojawiają się wokół miejsca ugryzienia przez pszczołę czy szerszenia należy zachować wzmożoną ostrożność, ponieważ reakcją uczuleniową może być wówczas bardzo groźny wstrząs anafilaktyczny. Początkowo objawia się właśnie zaczerwienieniem skóry, swędzącą pokrzywką lub wysypką. Szybko pojawia się jednak ból głowy, uczucie osłabienia, trudności z oddychaniem i spadek ciśnienia. W skrajnej sytuacji dochodzi do utraty przytomności lub śmierci, spowodowanej uduszeniem z powodu silnego obrzęku gardła.
Wysypka alergiczna zwykle jednak objawia się przede wszystkim swędzeniem skóry. Taką dolegliwość można złagodzić stosując leki przeciwhistaminowe – cetyryzynę, lewocetyryzynę, loratadynę, desloratadynę czy feksofenadynę, które blokują receptory histaminy – organicznego związku odpowiadającego za występowanie reakcji uczuleniowej. W ciężkiej postaci wysypki alergicznej wykorzystuje się działanie preparatów steroidowych.
Uciążliwy świąd pomagają też zmniejszyć leki zawierające kortyzon (w tabletkach lub maściach). Można też skorzystać ze stosowanych od wieków metod naturalnych, np. kąpieli w wodzie z dodatkiem sody oczyszczonej, owsianki koloidalnej czy naparu z rumianku. Działanie histaminy blokuje również ocet jabłkowy, którym smaruje się skórę, kiedy pojawia się wysypka alergiczna. Innym sposobem jest przyłożenie na 5–10 minut kostek lodu owiniętych bawełnianą szmatką, a następnie zaaplikowanie na skórę płynu kalaminowego, czyli mieszanki tlenku cynku i wody wapiennej.
