Polub nas na Facebooku
Czytasz: Wymiennik węglowodanowy - czym jest i jak go obliczyć? 
menu
Polub nas na Facebooku

Wymiennik węglowodanowy - czym jest i jak go obliczyć? 

stół z jedzeniem

Fot. Uwe Krejci / Getty Images

Prawidłowe obliczanie wymienników węglowodanowych zapewnia skuteczność leczenia cukrzycy. Przydatną pomocą dla diabetyka przy planowaniu codziennego jadłospisu są tabele wymienników węglowodanowych opracowane przez specjalistów z zakresu dietetyki. 

Wymienniki węglowodanowe i umiejętność ich obliczania odgrywają ważną rolę w leczeniu cukrzycy. Odpowiadają one ilości węglowodanów przyswajalnych w porcji produktu żywnościowego. W planowaniu codziennego jadłospisu pomocne są kalkulator i tabele wymienników węglowodanowych.

Wymiennik węglowodanowy w diecie cukrzyka - co to jest?

Wymiennik węglowodanowy (WW) jest ważnym pojęciem dla osób chorujących na cukrzycę, zwłaszcza typu 1. Oznacza porcję określonego produktu wyrażoną w gramach, która dostarcza 10 g węglowodanów przyswajalnych, a więc cukrów prostych i złożonych (bez błonnika pokarmowego). Cukrzyca jest przewlekłą chorobą metaboliczną spowodowaną zaburzeniem w wydzielaniu lub działaniu insuliny, co prowadzi do jej niedoboru. W efekcie pojawia się hiperglikemia, czyli zwiększenie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Stosowanie właściwej diety przy cukrzycy jest jednym z kluczowych elementów poprawiających jakość życia diabetyków i zapobiegających powikłaniom choroby. Jej głównym celem jest utrzymanie stałego stężenia glukozy we krwi, a jednocześnie dostarczenie organizmowi wszystkich niezbędnych substancji odżywczych i odpowiedniej ilości energii dostosowanej do indywidualnych potrzeb organizmu. 

Wymienniki węglowodanowe zostały opracowane, aby ułatwić codzienne funkcjonowanie osobom z cukrzycą. Umożliwiają one samodzielne kontrolowanie ilości dostarczanych węglowodanów oraz układanie codziennego jadłospisu. Źle leczona cukrzyca i niestosowanie się do podstawowych zasad żywieniowych z czasem może doprowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak: uszkodzenie wzroku lub nerek, zaburzenia układu sercowo-naczyniowego lub nerwowego oraz miażdżyca tętnic.

Dowiedz się, czym jest indeks glikemiczny:

Zobacz film: Co to jest indeks glikemiczny? Źródło: Dzień Dobry TVN

Wymiennik węglowodanowy - jak liczyć? Krok po kroku

Prawidłowe obliczanie wymienników węglowodanowych wymaga znajomości podstawowych zasad diety z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów, która ma zastosowanie u cukrzyków. Węglowodany przyswajalne powinny stanowić 45-50% dobowego zapotrzebowania energetycznego, białka - 15-20%, a tłuszcze 25-35%.

  • Obliczanie WW należy rozpocząć od ustalenia dobowego zapotrzebowania organizmu na energię oraz określenia ilości węglowodanów, jaka może pojawić się w jadłospisie. U osoby o zapotrzebowaniu 2000 kcal obliczenia wyglądają następująco:

2000 x 0,5 = 1000. Uzyskaną wartość dzieli się przez 4, gdyż 1 g węglowodanów dostarcza 4 kcal. W ten sposób otrzymuje się wynik 250 g węglowodanów.

  • Jeden wymiennik węglowodanowy oznacza ilość produktu dostarczającą 10 g węglowodanów przyswajalnych, dlatego wykonuje się następujące obliczenie:

250:10=25 WW/doba. Tą ilość należy rozplanować na poszczególne posiłki uwzględniając rozkład procentowy:

Posiłek: Ilość wymienników: Rozkład procentowy:
I śniadanie 6 WW 25%
II śniadanie 3 WW 10%
obiad 7 WW 30%
podwieczorek 3 WW 10%
kolacja 6 WW 25%

Wymienniki węglowodanowe - tabele i kalkulator

Osoba chorująca na cukrzycę powinna zostać zapoznana z produktami zawierającymi w swoim składzie węglowodany. Są to przede wszystkim owoce, warzywa, słodycze, produkty mleczne oraz produkty zbożowe, takie jak: ryż, makarony, kasze, pieczywo, płatki. Obliczanie wymienników węglowodanowych w danym produkcie na początku leczenia cukrzycy może sprawiać wiele trudności. Pomocami o znaczącej wartości są opracowane przez dietetyków tabele wymienników węglowodanowych. Przedstawiają one różne grupy artykułów żywnościowych, ilość produktów wyrażoną w gramach i odpowiadającą im liczbę WW. 

Cukrzycy mogą korzystać również ze specjalnych kalkulatorów dostępnych w wersji online oraz aplikacji mobilnej na telefon lub tablet. Ułatwiają one prawidłowe wyliczenie wymienników węglowodanowych zawartych w określonym posiłku, a ponadto można z nich korzystać w każdej sytuacji niezależnie od miejsca. Diabetycy powinni czytać etykiety zamieszczone na artykułach spożywczych będących źródłem informacji o zawartości węglowodanów. Podstawowym wyposażeniem kuchni cukrzyka jest natomiast waga kuchenna, gdyż obliczenie liczby wymienników węglowodanowych wymaga znajomości masy produktu.

Wymienniki węglowodanowe - przykładowe produkty 

Owoce: Ilość produktu w gramach odpowiadająca 1 WW
pomarańcza  100 g (część jadalna)
banan 50 g 
grejpfrut  100 g 
gruszka  110 g 
jabłko 140 g 
Warzywa: Ilość produktu w gramach odpowiadająca 1 WW
marchew  200 g 
ziemniak 60 g
kukurydza (kolba)  100 g
burak  140 g
bób  120 g
Produkty zbożowe  Ilość produktu w gramach odpowiadająca 1 WW
ryż biały, kasza gryczana po ugotowaniu 50 g
makaron po ugotowaniu 50 g
płatki owsiane 15 g
mąka pszenna 15 g
chleb żytni razowy 25 g
bułka kajzerka  20 g
Produkty mleczne Ilość produktu w gramach odpowiadająca 1 WW
mleko 200 g
jogurt naturalny 2% 170 g
maślanka 0,5% 200 g
kefir 2%  200 g
Cukier i słodycze  Ilość produktu w gramach odpowiadająca 1 WW
cukier  10 g
miód naturalny 15 g
dżem niskosłodzony 25 g
kakao 25 g
czekolada deserowa  15 g
herbatniki  12 g
Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
91
30
Polecamy
Dieta węglowodanowa na masę i odchudzanie.
Co można jeść, stosując dietę węglowodanową?
Dieta węglowodanowa na masę i odchudzanie. Co można jeść, stosując dietę węglowodanową? Dzień Dobry TVN
Sprawdź, jak wygląda dieta dla osób z insulinoopornością
Sprawdź, jak wygląda dieta dla osób z insulinoopornością Dzień Dobry TVN
Dieta cukrzycowa może być smaczna i prosta.
Co jeść przy chorobie?
Dieta cukrzycowa może być smaczna i prosta. Co jeść przy chorobie? TVN zdrowie
Zróżnicowany jadłospis w diecie dla cukrzyków
Zróżnicowany jadłospis w diecie dla cukrzyków TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty