Torakoskopia jest badaniem endoskopowym przeprowadzanym od strony jamy opłucnej. Urządzenie optyczne wprowadza się przez powłoki, wykonując nacięcie w międzyżebrzu – w miejscu najbardziej ułatwiającym dostęp do obszaru, który lekarz chce zbadać albo poddać leczeniu.
Torakoskopia – podstawy metody
Torakoskopia to wziernikowanie jamy opłucnej w celu obserwacji struktur klatki piersiowej, pobrania wycinków tkanek do badania histopatologicznego albo do wykonania zabiegów na opłucnej lub tkance płucnej. W metodzie tej wykorzystuje się urządzenia optyczne. Klasyczny torakoskop składa się z obiektywu, światłowodowego toru optycznego i znajdującego się na drugim końcu urządzenia okularu, do którego podłącza się kamerę lub zagląda bezpośrednio. Urządzenie może być sztywne lub giętkie, tak jak inne endoskopy.
Torakoskop wyposażony jest również w:
- oświetlenie (obecnie najczęściej diodowe),
- kanał, którym do wnętrza jamy opłucnej można wprowadzić końcówkę roboczą – szczoteczkę lub igłę do pobrania materiału albo narzędzie służące do wykonania zabiegu.
- kanał umożliwiający odsysanie treści z jamy opłucnej albo podanie do niej gazu lub płynu.
Zobacz nasz film i dowiedz się wszystkiego o układzie oddechowym:
Odmianą torakoskopii jest wideotorakoskopia. Używane do niej urządzenie różni się od klasycznego tym, że kamera znajduje się bezpośrednio na głowicy roboczej i jest wprowadzana do wnętrza ciała. W związku z tym nie ma potrzeby konstruowania drogiego, światłowodowego toru optycznego – na zewnątrz wyprowadzane są jedynie przewody elektryczne przekazujące sygnał wideo.
Przebieg torakoskopii
Torakoskopia jest zabiegiem wykonywanym w warunkach szpitalnych. Ze względu na to, że jest on wykonywany w znieczuleniu ogólnym, pacjentowi zaleca się zwykle kilkunastogodzinną dietę. Chorego znieczula się ze względu na bolesność niektórych czynności, znaczną wrażliwość opłucnej na dotyk (co mogłoby powodować intensywny kaszel) oraz po to, by przypadkowy ruch nie doprowadził do przemieszczenia narzędzi i uszkodzenia tkanek wewnętrznych.
Po ułożeniu chorego na zdrowym boku nacina się powłoki klatki piersiowej i mięśnie międzyżebrowe po stronie przeciwnej, w miejscu, które umożliwia najlepszy dostęp do badanego obszaru. W międzyczasie do oskrzela głównego po stronie badanej jest wprowadzany dren, którym odsysane jest powietrze z płuca. Powoduje to zmniejszenie jego rozmiaru i powiększenie przestrzeni pomiędzy opłucną płucną (znajdująca się bezpośrednio na miąższu płuc) a opłucną ścienną (pokrywającą od środka ścianę klatki piersiowej). W warunkach fizjologicznych przestrzeń pomiędzy tymi dwiema błonami – jama opłucnej – jest szczelinowata. Opisane czynności pozwalają na jej powiększenie i bezpieczne wprowadzenie tam końcówki torakoskopu lub wideotorakoskopu.
Podczas zabiegu operator może oglądać struktury płuca, śródpiersia i ściany klatki piersiowej, pobierać zeskrobiny komórek do badania cytologicznego, próbki tkanek do oceny histopatologicznej, płyn opłucnowy (który poddaje się analizie cytologicznej lub mikrobiologicznej). Torakoskopia lub wideotorakoskopia płuc umożliwia również wykonanie zabiegów na tkance płucnej.
Po zakończeniu zabiegu niezbędne jest pozostawienie w jednym z nacięć drenu, który odprowadza z jamy opłucnej krew lub wysięk. Przede wszystkim pozwala on na założenie tzw. drenażu ssącego, który umożliwia rozprężenie płuca. Dren usuwa się, a miejsce po nim szczelnie zaszywa, jeśli nie odprowadza już płynu, a płuco powróciło do swojego naturalnego stanu.
Torakoskopia i wideotorakoskopia płuc – zastosowanie
Torakoskopia i wideotorakoskopia płuc wykonywane są, gdy niezbędne jest uzyskanie dostępu do wnętrza jamy opłucnej. Zabieg jest o wiele mniej inwazyjny niż klasyczna torakotomia, która jest dużym zabiegiem chirurgicznym, wymagającym znacznie dłuższej rekonwalescencji.
Wskazaniami do torakoskopii lub wideotorakoskopii mogą być:
- obserwacja w kierunku nowotworu płuca,
- ocena stanu płuc i opłucnej oraz wnęki i niektórych narządów śródpiersia,
- odprowadzenie płynu wysiękowego lub krwi z jamy opłucnej i diagnostyka przyczyn tego typu zmian,
- konieczność zaopatrzenia płuca, którego uszkodzenie (np. z powodu urazu lub pęknięcia pęcherza rozedmowego) jest przyczyną odmy,
- konieczność resekcji części płuca.
Zobaczcie także, w jaki sposób można leczyć raka płuc. Na czym polega operacja?
Torakoskopia a mediastinoskopia i bronchoskopia
Torakoskopia jest zabiegiem technicznie bardzo podobnym do mediastinoskopii i bronchoskopii. We wszystkich używa się endoskopów z torem wizyjnym. Umożliwiają one ocenę stanu narządów klatki piersiowej i wykonanie mniejszych zabiegów. Elementami różnicującym badania są dostępne narządy i miejsce wprowadzenia endoskopu.
Bronchoskopia to badanie tchawicy i oskrzeli z dojścia przez jamę ustną, gardło i krtań. Mediastinoskopia umożliwia wgląd w narządy śródpiersia, a badanie wykonuje się z nacięcia u podstawy szyi – tuż nad rękojeścią mostka. Niekiedy, w przypadku skomplikowanych zabiegów, opisane techniki łączy się, uzyskując dostęp do pola operacyjnego z dwóch stron, np. od strony oskrzeli (bronchoskopia) i jamy opłucnej (torakoskopia). Dzięki temu pole operacyjne jest lepiej widoczne, a wykonanie zabiegu – łatwiejsze.
