Test Apleya w nomenklaturze medycznej określany jest alternatywnie jako szybki test do oceny złożonego ruchu w stawie. Stosowany jest przez fizjoterapeutów oraz lekarzy ortopedów. Test Apleya zalicza się do grupy funkcjonalnych testów łąkotkowych. Wykorzystywany jest do wykrywania uszkodzeń znajdujących się w stawie kolanowym łąkotek. Innym rodzajem jest test draśnięcia Apleya służący do analizy pierścieni rotatorów.
Test Apleya do oceny łąkotki w stawie kolanowym
Łąkotka to dwa dość elastyczne twory stawu kolanowego znajdujące się między kością udową a piszczelową, które zbudowane są z tkanki chrzęstnej włóknistej. Wyróżnia się łąkotkę przyśrodkową i łąkotkę boczną. Uszkodzenie łąkotki to jedno z najczęściej występujących uszkodzeń w obrębie stawu kolanowego – stanowi około 6 na 1000 wszystkich kontuzji tej struktury. Wśród przyczyn uszkodzeń łąkotek wymienia się zwłaszcza urazy i przeciążenia na skutek uprawiania sportu, urazy i wypadki komunikacyjne, upadki.
Do oceny zaburzeń łąkotki zastosowanie znalazł test Apleya (z ang. Grinding test), którego czułość i specyficzność oceniona została na odpowiednio 16 – 58% i 80 – 99%. Badacze podkreślają, iż test łąkotkowy powinno się wykonywać dwustronnie, by sprawdzić wartość normy chorego w zdrowej kończynie. Należy mieć na uwadze, że nie jest on badaniem całkowicie wiarygodnym, a stanowi wyłącznie element pomocniczy dla badania obrazowego, jak USG czy MRI. Dodatkowo test łąkotkowy może wskazać na uszkodzenie więzadeł pobocznych, które po obu stronach silnie wzmacniają staw kolanowy będący największym stawem ludzkiego ciała.
Zobacz film i dowiedz się czym jest kolano biegacza i jak skutecznie je leczyć:
Na czym polega wykonanie testu Apleya?
Test Apleya jest często stosowany w codziennej praktyce lekarskiej i fizjoterapeutycznej ze względu na brak konieczności jakiegokolwiek przygotowania chorego i łatwość wykonania. Pozycją wyjściową do testowania jest leżenie przodem. Osoba badana zgina nogę w kolanie pod kątem 90ᵒ. W pierwszej kolejności weryfikuje się objawy łąkotkowe. Terapeuta jedną ręką stabilizuje udo chorego, a śródramieniem drugiej ręki naciska na stopę, zapewniając tym samym dociśnięcie powierzchni stawu kolanowego do siebie oraz kompresję łąkotki bocznej i przyśrodkowej. W przypadku uszkodzenia rogu tylnego chory odczuwa ból podczas pogłębienia zgięcia skompresowanego stawu kolanowego. Z kolei o uszkodzeniu rogu przedniego świadczy doświadczanie dolegliwości bólowych przy wyprostowywaniu skompresowanego stawu kolanowego. Celem dokładniejszego ocenienia łąkotek do zginania i prostowania skompresowanego kolana dodaje się rotację wewnętrzną, a następnie zewnętrzną podudzia i sprawdza występowanie dolegliwości bólowych. O uszkodzeniu łąkotki bocznej mówi ból występujący przy rotacji wewnętrznej podudzia, zaś łąkotki przyśrodkowej ból podczas rotacji zewnętrznej podudzia.
Po przeprowadzeniu oceny łąkotek przechodzi się do analizy więzadeł pobocznych, które w położeniu zgiętym rozluźniają się i umożliwiają ruchy obrotowe, czyli rotacyjne. W tym celu konieczne jest dokonanie trakcji, czyli odrywanie powierzchni stawowych jedna od drugiej. Wymienia się następujące stopnie trakcji:
- rozluźnienie (bez widocznego ruchu, wyrównanie ciśnienia wewnątrzstawowego),
- napięcie tkanek miękkich wokół stawu (zniesiona swoboda ruchu),
- rozciągnięcie napiętych struktur.
Ból podczas trakcji to oznaka dodatniego testu dystrakcyjnego, co świadczy o uszkodzeniu torebkowo-więzadłowym. Wystąpienie bólu po wewnętrznej stronie stawu wskazywać może na uszkodzenie więzadła pobocznego strzałkowego. Z kolei dyskomfort po stronie zewnętrznej wskazuje na więzadło poboczne piszczelowe.
Układ kostny - co trzeba o nim wiedzieć? Wszystkiego dowiesz się z filmu:
Test draśnięcia Apleya
Test draśnięcia Apleya (z ang. Apleys scratch test) służy do analizy pierścieni rotatorów, czyli mięśni pokrywających głowę kości ramiennej i odgrywających rolę w stabilizacji barku. Test przeprowadza się w pozycji stojącej. Badany przenosi kończynę górną przodem do tyłu. Palcem wskazującym stara się dotknąć leżący po przeciwnej stronie przyśrodkowy górny kąt łopatki. Pojawianie się dolegliwości bólowych nad pierścieniem rotatorów i nie osiągnięcie łopatki spowodowane jest ograniczeniem rotacji zewnętrznej i odwodzenia. Z kolei celem określenia deficytu ruchu rotacji wewnętrznej i przywiedzenia kończyny górnej badany powinien dotknąć dolnego kąta łopatki. O wyniku ujemnym świadczy przykurcz mięśni uniemożliwiający dotknięcie opuszkami palców łopatki. Sytuacje te świadczyć mogą o chorobie pierścienia rotatorów. W pierwszym przypadku dotyczą przeważnie mięśnia nadgrzebieniowego – to trójkątny mięsień rozpostarty między dołem nadgrzebieniowym łopatki do końca bliższego kości ramiennej. Drugi przypadek dotyczy mięśnia podłopatkowego – to duży, płaski, pierzasty mięsień zlokalizowany na powierzchni żebrowej łopatki. Niestety podobne dolegliwości pojawić się mogą w przypadku występowania zmian zwyrodnieniowych stawu ramiennego i stawu barkowo-obojczykowego bądź zwłóknienia torebki stawowej.
Bibliografia:
1. K. Buckup, J. Buckup, Testy kliniczne w badaniu kości stawów i mięśni, Warszawa 2014.
2. R. McRae, Kliniczne badanie ortopedyczne, Wrocław 2006.
3. L. Magiera, Leksykon masażu i terminów komplementarnych, Kraków 2008.
4. A. Lankau, D. Kondzior, E. Krajewska-Kułak, Sytuacje trudne w ochronie zdrowia, tom II, Białystok 2017.
