EEG biofeedback jest metodą neuroterapii instrumentalnej. Ma na celu zoptymalizowanie czynności bioelektrycznej mózgu. Angielskie słowo biofeedback oznacza biologiczne sprzężenie zwrotne. Elektroencefalograf (EEG) służy dokładnej ocenie czynności bioelektrycznej mózgu. Z zapisu EEG otrzymuje się wiele informacji o funkcjonowaniu mózgu w różnych zakresach. Pokazuje on, czy mózg jest w stanie czuwania czy snu, jak również pozwala ocenić jego działanie w stanach napięcia psychicznego czy relaksu. W czasach współczesnych neurolodzy i neurochirurdzy dysponują nowoczesnymi technikami komputerowymi, dającymi różne możliwości analizy uzyskanych zapisów. Terapia biofeedback to współczesna metoda neurostymulacji mózgu, kiedy pacjent świadomie reaguje na polecenia terapeuty poprzez różnego typu prezentacje (filmy, bajki, wykresy czy animacje). Terapia daje bardzo dobre efekty.
EEG a stan fizjologiczny
Aktywność mózgu i zapis EEG są różne w zależności od wieku osoby badanej, jej stanu zdrowia, jak i wszystkich oddziałujących na tę osobę czynników zewnętrznych i wewnętrznych. W stanie odpoczynku, przy zamkniętych oczach zapis EEG rejestruje przede wszystkim tzw. fale alfa o częstotliwości 8–12 Hz w tylnych regionach mózgu. W przednich natomiast zapis rejestruje fale beta przekraczające 13 Hz. Kiedy osoba badana otwiera oczy, rytm alfa ustaje, a pojawia się szybka, niskonapięciowa fala beta. Oczywiście to nie wszystkie elementy zapisu fizjologicznego. Współczesne metody komputerowe dają wiele możliwości interpretacji badania.
Na czym polega trening EEG biofeedback?
Do treningu EEG biofeedback wykorzystuje się analogowe i cyfrowe badanie EEG. W porównaniu do standardowego aparatu, ten wykorzystywany w danej metodzie neuroterapii instrumentalnej jest wzbogacony opcją treningową i przystawką dla sprzężenia zwrotnego. Wykorzystywany w badaniu sprzęt obejmuje 2 aparaty EEG z głowicą i elektrodami i 2 monitory (jeden dla lekarza i drugi dla badanego). W zależności od potrzeb zakłada się do treningu biofeedback co najmniej 2 elektrody na głowę badanego, symetrycznie po obu stronach czaszki. Na monitorze lekarza prezentowane są pasma w formie liczbowej i graficznej. Pacjent na swoim monitorze obserwuje zapis w formie graficznej. Jego czynność bioelektryczna mózgu zostaje przetworzona na obrazy, np. piłki czy samochody w ruchu. Lekarz ma możliwość stymulacji bądź hamowania poszczególnych pasm w zapisie fal mózgowych.
Trening przeprowadza się co najmniej raz w tygodniu, choć oczywiście im większa częstotliwość, tym lepsze efekty. Czas trwania terapii biofeedback dostosowuje się do problemu danej osoby. Niekiedy wystarczy 10 spotkań, a czasami konieczne jest nawet 80 sesji (np. przy padaczce czy afazji).
Po co wykonuje się terapię EEG biofeedback?
Trening EEG biofeedback wykonuje się celem usprawnienia czynności bioelektrycznej mózgu, co skutkuje polepszeniem koncentracji uwagi, normalizacją stanów pobudzenia czy osłabienia. Trening EEG biofeedback ma pobudzić mechanizmy regulacyjne, które aktywują korę mózgową. Powoduje on zmiany stanu fizjologicznego w czasie rzeczywistym. Jeśli początkowe badanie EEG wykazało nieprawidłowości, pod wpływem treningu biofeedback zapis może ulec normalizacji. Z kolei przy prawidłowym początkowym zapisie wykonanie treningu również daje znaczne korzyści.
Kiedy stosuje się terapię biofeedback?
Terapia biofeedback wykorzystywana jest nie tylko jako metoda leczenia. Można ją zastosować w stanie zdrowia, by polepszyć funkcje poznawcze, pomóc się wyciszyć, zapanować nad lękami i agresją. Terapia biofeedback sprawdza się u osób pracujących w przewlekłym stresie, w warunkach wymagających znacznego skupienia, jak również sporego wysiłku.
Przede wszystkim trening EEG biofeedback jest stosowany w terapii zaburzeń psychologicznych czy niewielkich (mikroskopowych) uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Daje dobre efekty przy leczeniu zaburzeń koncentracji, planowania bądź snu. Sprawdza się zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Przydaje się w terapii:
- zaburzeń odżywiania, takich jak bulimia czy anoreksja,
- stresu,
- problemów z nauką,
- bezsenności,
- bólu głowy,
- problemów ruchowych,
- chorób somatycznych.
U dzieci podkreśla się znaczący wpływ terapii EEG biofeedback w leczeniu zaburzeń koncentracji i uwagi, napadów agresji, problemów w nauce, nadpobudliwości ruchowej, dysleksji czy dysortografii.
