Najczęstsze przyczyny krwotoku po porodzie to pozostanie łożyska lub jego części po porodzie w macicy, atonia macicy, jej pęknięcie, rany oraz krwiaki pochwy lub zewnętrznych narządów płciowych. Krwotok poporodowy występuje do 24 godzin po wydaniu dziecka na świat, a późny krwotok poporodowy może pojawić się od 24 godzin do nawet 6 tygodni po porodzie.
Prezerwatywa używana do tamowania krwotoku po porodzie
Żeby zatamować nadmierne krwawienie po porodzie, gdy upływ krwi jest większy niż 500 mililitrów (lub 1000 ml po cesarce), należy wyeliminować jego przyczynę. Wymaga to zastosowania sprzętu i materiałów oraz udziału specjalistów, dlatego śmiertelność kobiet w wyniku krwotoku poporodowego jest tak duża w krajach rozwijających się (i w słabo rozwiniętych).
Związani z medycyną specjaliści z jednego z bostońskich szpitali wynaleźli sposób, by ratować życie kobiet przy pomocy prezerwatywy. Metoda ta polega na zatrzymaniu krwawienia poprzez ucisk na naczynia. Prezerwatywę wprowadza się do dróg rodnych, a następnie przy pomocy cewnika Foleya (giętki cewnik, narzędzie urologiczne) i strzykawki wypełnia ją wodą. W ten sposób prezerwatywa powiększa się i może przez ucisk hamować krwawienie.
Metoda ta testowana była z sukcesem w Azji Południowej (zwłaszcza w Indiach), Ameryce Południowej i Środkowej (m.in. w Peru) oraz w Afryce (m.in. w Sudanie Południowym, Senegalu, Ghanie, Kenii i Zambii oraz Tanzanii). Jej skuteczność jest duża, ponieważ to bardzo prosty sposób tamowania krwotoków. Mogą użyć go nawet osoby bez przygotowania medycznego. Ważnym aspektem użyteczności tej metody jest też jej niska cena. Koszty przeprowadzenie procedury szacuje się na około 5 dolarów, czyli niecałe 20 złotych.
Czynniki ryzyka krwotoku po porodzie
Ryzyko krwotoku poporodowego jest większe u kobiet w ciąży mnogiej, z łożyskiem przodującym, nadciśnieniem, mięśniakami macicy i u których występowały krwawienia przedporodowe. Czynniki ryzyka krwotoku związane z porodem to:
- cesarskie cięcie,
- zatrzymanie łożyska,
- poród zabiegowy – kleszczowy lub próżniowy,
- dziecko ważące ponad 4 kilogramy,
- pęknięcie krocza,
- niedowład macicy – atonia mięśnia macicy,
- brak postępu w drugim okresie porodu.
Przyjmując poród obarczony ryzykiem wystąpienia krwotoku, personel medyczny powinien być odpowiednio przygotowany. W pogotowiu powinni być anestezjolog oraz hematolog. Należy liczyć się także z ewentualnym przetoczeniem krwi.
Leczenie krwotoku po porodzie w państwach rozwiniętych
W państwach rozwiniętych, gdzie rodzące mają dostęp do specjalistów i infrastruktury medycznej, krwotoki poporodowe tamuje się m.in. przy użyciu leków, a czasem operacyjnie. Ważne elementy opieki nad kobietą z krwotokiem po porodzie to m.in.:
- ciągłe monitorowanie jej stanu i funkcji życiowych,
- zlokalizowanie przyczyny krwotoku i podjęcie próby jej usunięcia,
- przetoczenie krwi, jeśli jej upływ jest znaczny.
Najczęstszą przyczyną krwotoku po porodzie jest atonia mięśnia macicy. Aby pobudzić macicę do skurczów i wydalenia reszty łożyska, można wykonać jej masaż. Stosuje się także leki hamujące krwawienie i transfuzje krwi.
Jeśli podjęte działanie nie przynoszą rezultatów, konieczne staje się leczenie chirurgiczne. Zabiegi, które można wykonać u kobiet z krwawieniem po porodzie to m.in. obustronne podwiązanie tętnic macicznych, obustronne podwiązanie tętnic biodrowych wewnętrznych czy usunięcie macicy. Macice usuwa się także wtedy, gdy jej pęknięcie jest przyczyną krwotoku.
