Swędzące stopy – objaw grzybicy stóp. Przyczyny i leczenie

Swędzące stopy mogą być rezultatem dyskomfortu odczuwanego podczas chodzenia. Przyczynia się do tego kilka czynników, takich jak pocenie, niewłaściwe buty i skarpety. Swędzenie stóp może być także spowodowane ukąszeniami owadów.

Swędzące stopy a grzybica stóp

Grzybica jest powszechną i niezwykle uciążliwą przyczyną swędzenia stóp. Wywołują ją grzyby: Trichophyton rubrum, Trichophyton mentagrophytes, grzyb pleśniowy – Scopulariopsis brevicaulis (głównie zakażenia paznokci palców stóp) i Candida. Rozprzestrzenia się tam, gdzie jest ciepło i wilgotno. Zawilgocenie stóp w parze z ich przegrzaniem najczęściej spowodowane jest brakiem odpowiedniej higieny, niedokładnego wycierania stóp po kąpieli, w efekcie którego przestrzenie między palcami są nadal wilgotne, a także noszenia skarpet wykonanych z poliestru lub akrylu i ciasnego obuwia z materiałów równie słabej jakości. 

Zachorowania na grzybicę bywają dziedziczne, jednak najbardziej podatne są na nie osoby, które w ciągu dnia pracy zmuszone są do noszenia ściśle przylegającego obuwia ochronnego ze sztucznej skóry lub gumy. Wśród czynników zwiększających ryzyko zachorowania wyróżnić można także rany i głębokie zadrapania na stopach. Ułatwiają one grzybom drogę do zasiedlenia się w głębi naskórka. Niebezpieczne jest także częste zażywanie kąpieli w publicznych kąpieliskach lub korzystanie z łaźni i sauny. Na grzybicę stóp częściej chorują mężczyźni i osoby otyłe z tendencją do nadmiernego pocenia. Ryzyko obejmuje także kobiety w ciąży, osoby po przeszczepach i zmagające się z nowotworami oraz przyjmujące niektóre leki. Zachorowaniu sprzyja cukrzyca i choroby naczyń, takie jak miażdżyca kończyn dolnych. Wiąże się to z niedokrwieniem skóry, zwiększoną tendencją do powstawania minimalnych urazów i zaburzeniami regulacji temperatury.

Swędzenie stóp – główny objaw grzybicy

Charakterystycznym objawem pojawiającym się u chorych na grzybicę stóp jest łuszcząca się skóra ich podeszw. Ponadto znamienne jest swędzenie, zaczerwienienie i wzmożona potliwość stóp. Między palcami, a także na bocznych powierzchniach palców pojawiają się pęcherzyki i grudki, które wydzielają nieprzyjemny zapach.

Zaawansowanemu stadium grzybicy towarzyszą zmiany skórne o zdecydowanie poważniejszym przebiegu. Zalicza się do nich pękanie skóry, powstawanie owrzodzeń i ran. Osoby z obniżoną odpornością powstałą np. w wyniku chorób nowotworowych, cukrzycy czy AIDS, a także jako efekt stosowania leków immunosupresyjnych i sterydowych obniżających odporność, są narażone na powikłania, takie jak zapalenie naczyń chłonnych i tkanek znajdujących się głęboko pod skórą lub gorączka.

Odmiany grzybicy stóp – dlaczego swędzą stopy?

Do odmian grzybicy stóp zalicza się:

• grzybicę międzypalcową – zmiany na skórze pojawiają się najczęściej na przestrzeni między ostatnim a przedostatnim i środkowym palcem; mogą rozprzestrzenić się na pozostałe przestrzenie i w końcu także na całą powierzchnię stopy; zmianom towarzyszy swędzenie, pieczenie, zaczerwienienie i łuszczenie skóry, a także uczucie zawilgocenia; choroba może ewoluować w grzybicę paznokci, która występuje głównie u osób w podeszłym wieku, co jest powodem wolniejszego wzrostu płytki paznokcia, a czasami także zaburzeń ukrwienia kończyn; grzybicę paznokci charakteryzuje żółtawa, matowa i łatwo krusząca się płytka; grzyb zajmuje łożysko paznokcia także kiedy ten odrasta, a w konsekwencji paznokieć zostaje zniszczony;
  
• grzybicę potnicową – występują bardzo drobne i liczne pęcherzyki oraz krosty, które zlewają się z czasem w duże pęcherze z wydzieliną, pękają i powodują swędzenie; są narażone na wtórne zakażenia bakteryjne, których symptomem jest zmiana zabarwienia wydzieliny z przezroczystej na białą lub żółtą – ropną;

• grzybicę złuszczającą – na stopie występują ogniska wzmożonego rogowacenia skóry, która jest gruba i twarda, ze skłonnością do pękania; swędzenie prawie nie występuje; ta odmiana również przyczynia się do grzybicy paznokci;
  
• grzybicę alergiczną – występują objawy typowe dla alergii, takie jak zaczerwienienie, grudki i silne swędzenie.
  

Jak radzić sobie ze swędzącymi stopami? Leczenie grzybicy stóp

Grzybicę stóp powinien zdiagnozować lekarz, dlatego w przypadku pojawienia się niepokojących dolegliwości należy zgłosić się do dermatologa. Diagnoza jest możliwa na podstawie badania mikologicznego – zeskrobywany jest fragment naskórka ze zmian, w obrębie których podejrzewa się grzybicę. Następnie z pobranego materiału w warunkach laboratoryjnych hodowany jest grzyb – jeżeli uda się go wyhodować, mamy do czynienia z grzybicą.

Leczenie grzybicy nie może być przeprowadzane domowymi metodami – zwiększenie częstotliwości mycia stóp może nasilić objawy choroby. Podczas konsultacji dermatolog zazwyczaj przepisuje maść albo środki doustne. Leczenie zazwyczaj trwa od 2 do 4 tygodni.