Kaszel jest fizjologiczną, odruchową reakcją organizmu, spowodowaną podrażnieniem zakończeń nerwowych w błonie śluzowej. Służy ona usunięciu z górnych dróg oddechowych wydzieliny, zanieczyszczeń czy ciał obcych. Jeśli nie towarzyszy jej odkrztuszanie śluzu lub ropy, mówi się o kaszlu suchym. Jest on duszący, powoduje podrażnienie oskrzeli i krtani, a często także ból w klatce piersiowej. Szczególnie uciążliwy jest w nocy, kiedy uniemożliwia zaśnięcie albo gwałtownie wybudza.
Suchy kaszel w nocy – przyczyny środowiskowe
Ustalenie przyczyny występowania suchego kaszlu jest podstawą przeciwdziałania jego uciążliwym objawom. Powody mogą być banalne, ale niekiedy dolegliwość ta świadczy o poważnym schorzeniu. Dlatego – jeśli zawiodą najprostsze sposoby zapobiegania nocnym atakom – należy poddać się szczegółowej diagnostyce lekarskiej, w następstwie której można zwalczać nie tylko suchy kaszel, ale i główną chorobę.
Częstą przyczyną nocnych napadów kaszlu jest długotrwałe przebywanie w klimatyzowanych lub ogrzewanych wnętrzach. Zarówno klimatyzacja, jak i wysoka temperatura wysuszają powietrze, co z kolei wywołuje suchość śluzówek.
Podrażnienie błon śluzowych, które może stać się przyczyną nocnych napadów suchego kaszlu, spowodowane jest także przez palenie papierosów oraz przebywanie w zadymionych lub zapylonych pomieszczeniach.
Uporczywy suchy kaszel mogą wywoływać alergie. W przypadku nocnych ataków często jest to uczulenie na proszek do prania, pierze albo roztocza (pościel czy materace są dla nich wyjątkowo korzystnym miejscem rozwoju).
W jaki sposób zdiagnozować alergię? Przekonajcie się:
Najczęstsze choroby powodujące suchy kaszel
Wirusowe i bakteryjne infekcje górnych dróg oddechowych stanowią jedną z głównych przyczyn suchego kaszlu. Nocne dolegliwości mogą być zatem skutkiem niegroźnego przeziębienia. Są uciążliwe o tyle, że potrafią utrzymywać się jeszcze kilka tygodni po jego ustąpieniu.
Nocne napady suchego kaszlu to częsty objaw chorób układu oddechowego, takich jak:
- astma oskrzelowa,
- zapalenie krtani i tchawicy,
- zapalenie oskrzeli,
- przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP).
Suchy kaszel w nocy u dziecka może być spowodowany podgłośniowym zapaleniem krtani. Jest to choroba, która zwykle rozwija się nagle i wymaga pilnej interwencji lekarza. Dlatego charakterystyczny, gwałtowny, „szczekający” nocny kaszel powinien być dla rodziców alarmującym symptomem.
Męczący, suchy kaszel bywa związany z dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego. Jego przyczynę często stanowi refluks żołądkowo-przełykowy. Niekiedy powoduje podrażnienie ścian dróg oddechowych przez cofającą się kwaśną treść pokarmową żołądka.
Nocne napady kaszlu i duszności występują w przebiegu niewydolności serca (tzw. astmy sercowej). Przyczyną kaszlu jest zastój krwi w krążeniu płucnym, któremu sprzyja pozycja leżąca.
Inne możliwe przyczyny chorobowe suchego kaszlu, który nasila się nocą, to:
- zmiany nowotworowe układu oddechowego,
- zapalenie opłucnej,
- zażywanie określonych leków (np. preparatów z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny na nadciśnienie tętnicze).
Domowe sposoby na suchy kaszel w nocy
Pierwszymi sposobami na suchy kaszel w nocy, które warto wypróbować, to wietrzenie sypialni przed snem, wyłączanie na jego czas klimatyzacji, a także nawilżanie powietrza za pomocą specjalnych urządzeń lub choćby mokrych ręczników powieszonych na kaloryferach. Warto też utrzymywać optymalną temperaturę (18–21°C) – zbyt wysoka stwarza idealne warunki rozwoju chorobotwórczym drobnoustrojom.
W przypadku infekcji i podrażnień śluzówki należy pamiętać o jej regularnym nawilżaniu, czyli spożywaniu dużej ilości płynów. Pomocna może być nawet zwykła woda. Wskazane są także herbaty ziołowe (ulgę mogą przynieść np. napary z szałwii czy prawoślazu lekarskiego) lub rozgrzewająca herbata z syropem malinowym. Nie powinny one być zbyt gorące czy kwaśne, by dodatkowo nie podrażnić gardła. Ochronną warstwą powlecze je dodany do napoju miód (zmniejsza obrzęk błon śluzowych, działa antybiotycznie) lub siemię lniane (nawilża śluzówkę, działa przeciwzapalnie). Ze względu na lecznicze właściwości takich produktów można z nich także przyrządzać domowe syropy na suchy kaszel (np. z cebuli i miodu).
Napadom suchego kaszlu mogą zapobiec inhalacje, które rozszerzają oskrzela i ułatwiają oddychanie. Można zastosować do nich sól fizjologiczną, olejki aromatyczne czy napary z ziół (tymianku, szałwii, rumianku). Najlepiej wykonać je z użyciem nebulizatora, ale sprawdzają się także – przy zachowaniu ostrożności – parówki nad garnkiem.
Suchy kaszel na tle alergicznym wymaga wyeliminowania alergenu, np. zastąpienia kołdry puchowej wełnianą, a także częstego wietrzenia i sprzątania sypialni. Warto także skorzystać z porady alergologa, który może przepisać leki odczulające.
Leczenie suchego kaszlu
W przypadku przewlekłych schorzeń podstawową metodą walki z suchym kaszlem powinno być leczenie głównej choroby. Przy refluksie żołądkowo-przełykowym i astmie sercowej ulgę w nocy przynosi spanie w pozycji półsiedzącej, gdyż horyzontalna nasila objaw w postaci kaszlu.
Jeśli chodzi o dostępne bez recepty leki na suchy kaszel, na noc można zastosować preparaty przeciwkaszlowe (hamujące odruch kasłania na kilka godzin), które jednak należy używać doraźnie, gdyż powodują liczne skutki uboczne. Pomocne są także tabletki do ssania (np. z prawoślazem i tymiankiem), które nawilżają podrażnione gardło, działają przeciwzapalnie, a jednocześnie pobudzają produkcję śliny.
Na filmie poniżej znajdziecie wyjaśnienie, czym jest astma. Niestety u osób z alergią istnieje ryzyko rozwoju tej choroby:
