Rozróżnia się pięć podstawowych receptorów smakowych mających odmienne białka receptorowe. Pobudzenie tych białek receptorowych odpowiada za odczuwanie właściwego dla danego receptora smaku. Jednym ze smaków jest smak słony. Jest on zależny od reakcji na jony potasowe i sodowe. Mitem jest, że smak odczuwany jest w różnych częściach języka inaczej, tzn. że każda część języka odpowiada za jakiś rodzaj smaku. Tak naprawdę receptory smakowe rozmieszczone są na całej powierzchni języka, a jedynie w pewnych jego obszarach występuje ich większe nagromadzenie, tam doznania związane z odczuwaniem konkretnego smaku są intensywniejsze.
Dlaczego czuć słony smak?
Człowiek odczuwa smak dzięki kubkom smakowym rozmieszczonym na całej powierzchni języka, z tym że receptory dla smaku słonego występują w największym zagęszczeniu z przodu i po bokach języka. Z receptorów smakowych na języku wrażenie biegnie poprzez nerwy czaszkowe (VII, IX, X) do pnia mózgu, a konkretnie do jądra smakowego w moście. W przypadku smaku słonego, wrażenie to jest przewodzone głównie z przednich powierzchni języka, za co odpowiada nerw VII, czyli twarzowy. Dalej z pnia mózgu, poprzez jądro brzuszno-przyśrodkowe wzgórza, bodziec biegnie do zakrętu zaśrodkowego w korze mózgu i korze wyspy. Na odczuwanie smaków ma wpływ wiele czynników. Przede wszystkim smak to zjawisko fizjologicznie związane ze spożyciem odpowiednich pokarmów. Jednak okazuje się, że receptory dla smaku mogą zostać pobudzone nieprawidłowo, jak również droga przewodzenia czy okolica, w której odbiera się zmysł smaku, może ulec procesowi chorobowemu, przez co chory odczuwa smak nieprawidłowo.
Zobacz film i dowiedz się wszystkiego o układzie pokarmowym:
Należy zwrócić uwagę na indywidualne różnice w odczuwaniu smaku. Są osoby, które bardziej odczuwają smak słony, a są takie, dla których dania będą stale „niedosolone”. Ponadto w ciągu życia dochodzi do pewnych adaptacji smakowych, jak również sytuacji, kiedy smak naturalnie się wyostrza, jak np. w ciąży.
Słony posmak w ustach – przyczyny
Mówiąc o przyczynach słonego posmaku w ustach, przede wszystkim należy wykluczyć, że spożywane potrawy dostarczają zbyt dużej ilości soli. Jeśli uczucie słonego smaku w ustach nie jest reakcją prawidłową na pokarm, należy szukać przyczyny głębiej. Przede wszystkim może być nią odwodnienie organizmu na drodze zbyt małej podaży płynów czy po ich utracie. Słony smak w ustach pojawia się również podczas płaczu.
Zdarza się, że nieprawidłowe uczucie słonego smaku w ustach jest wynikiem chorób tarczycy lub leczenia chorób nowotworowych. Niedoczynność tarczycy to jedna z chorób mogąca przyczynić się do nadmiernej suchości błon śluzowych w jamie ustnej. Dochodzi też do tego u chorych podczas chemioterapii, u których występuje predyspozycja do grzybicy jamy ustnej, a ta z kolei jest główną przyczyną nieprawidłowych odczuć.
Słony smak w ustach mogą generować niektóre choroby, jak stany zapalne zatok obocznych nosa, gardła czy schorzenia ślinianek. Przy nieżycie nosa i spływaniu wydzieliny po tylnej ścianie gardła również może dochodzić do nieprzyjemnych doznań smakowych. Nieżyt może mieć etiologię infekcyjną bądź alergiczną.
Jak sobie poradzić z zapaleniem zatok? Dowiesz się tego z filmu:
Słony posmak w ustach bywa konsekwencją krwawienia dziąseł. Czasami pojawia się także przy niedoborach witaminowych czy niedoborze cynku.
Słony smak – objaw choroby neurologicznej?
Słony smak może być wrażeniem nieprawidłowym, wynikającym z nieprawidłowego odczuwania smaku. Może być to omam smakowy towarzyszący schizofrenii. Patologiczne odczucia smakowe mogą stanowić objaw poprzedzający atak padaczkowy. Na zaburzenia w odczuwaniu smaku mogą wpłynąć także zapalenie języka, cukrzyca, stwardnienie rozsiane, migrena.
Utrzymujący się słony smak w ustach – co robić?
Jeśli nieprawidłowe wrażenia smakowe utrzymują się przez jakiś czas, warto skonsultować się z lekarzem. Przede wszystkim należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który wykona podstawowe badania. Czasami skieruje chorego do specjalisty, czyli laryngologa, który podejmie właściwą diagnostykę i leczenie.
