Ropnie okolic odbytu dzieli się ze względu na ich położenie względem zwieraczy i dźwigacza odbytu. Wyróżnia się ropnie okołoodbytowe, ropnie międzyzwieraczowe, naddźwigaczowe, kulszowo-odbytnicze. Ropnie odbytu wymagają leczenia chirurgicznego. Leczenie domowe może stanowić jedynie leczenie wspomagające.
Czym jest ropień odbytu?
Wokół kanału odbytu zlokalizowane są mięśnie – zwieracz wewnętrzny i zewnętrzny. Dzieli je cienka warstwa tkanki łącznej. Zwieracz wewnętrzny utrzymywany jest w skurczu i utrzymuje szczelność odbytu. Podczas defekacji, czyli przy oddawaniu stolca, ulega rozluźnieniu. Zwieracz zewnętrzny odbytu to mięsień zależny od woli człowieka. Ropień odbytu jest zamkniętą przestrzenią, której zawartość stanowią bakterie i treść ropna. Jak sama nazwa wskazuje, lokalizują się w okolicy odbytu. Podział ropni odbytu zależy od ich lokalizacji względem zwieracza wewnętrznego czy zewnętrznego odbytu. Najczęściej występuje ropień okołoodbytniczy, czyli zlokalizowany tuż obok dolnego bieguna kanału odbytu. Rzadziej spotykane są ropnie zlokalizowane pomiędzy wewnętrznym a zewnętrznym zwieraczem odbytu, czyli ropnie międzyzwieraczowe, bądź zlokalizowane obok tych zwieraczy, czyli ropnie odbytniczo-kulszowe. Ropień jest obszarem zakażonym – gdy infekcja z ropnia zaczyna się szerzyć na okoliczne tkanki, może dojść do wytworzenia przetoki pomiędzy odbytem a skórą, co świadczy o przewlekłym procesie zapalnym w okolicy odbytu.
Zobaczcie także, skąd się biorą hemoroidy:
Ropień odbytu – dlaczego powstaje?
Ropień jest zmianą ropną powstającą w wyniku zakażenia bakteryjnego. Bezpośrednią przyczyną jest infekcja pochodząca od krypt i gruczołów odbytowych. Do ich zapalenia przyczyniają się urazy, biegunki, stosunki analne czy wkładanie ciał obcych do odbytu. Do tego typu infekcji przyczyniają się także zapalenia tkanek położonych w miednicy małej, gdzie główną rolę odgrywa Escherichia coli i inne bakterie beztlenowe, a także w okolicy okołoodbytniczej lub w skórze, gdzie dominują gronkowce i paciorkowce. Inne schorzenia – np. nowotwory okolic odbytu, promienica, chłoniaki, odczyny popromienne miednicy mniejszej czy choroba Leśniowskiego – Crohna to również stany predysponujące do powstawania ropni.
Ropień odbytu – objawy
Głównym objawem ropnia odbytu jest obrzęk i ból okolicy odbytu. Dyskomfort odczuwany jest przez chorego zarówno podczas siedzenia, jak i w ruchu. Podobnie jak w przypadku innych infekcji bakteryjnych, towarzyszy mu osłabienie i złe samopoczucie. Okolica odbytu jest zaczerwieniona, tkliwa lub bolesna przy dotyku. Kiedy lekarz zdecyduje się naciąć lub przebić ropień, wydobywa się z niego śmierdząca ropa, lecz jednocześnie pacjent odczuwa ogromną ulgę. W przypadku przewlekłej postaci ropnia zdarza się, że samoistnie dochodzi do powstania przetoki. Objawem jest wówczas obecność cuchnącej wydzieliny ropnej na bieliźnie, a także świąd okolic odbytu. Ropień odbytu jest rozpoznawany już na podstawie zwykłego badania fizykalnego. Można również wykorzystać mało inwazyjne badania endoskopowe pod postacią sigmoidoskopii bądź anoskopii. Dzięki nim można dokładnie uwidocznić obecność przetoki czy ropnia. Rzadziej konieczne jest wykonanie rezonansu magnetycznego czy ultrasonografii transrektalnej.
Ropień okołoodbytniczy lub inny ropień odbytu – leczenie
W przypadku ropnia odbytu postępowanie zależne jest od jego lokalizacji. Jeśli ropień jest położony powierzchownie, wykonuje się jego nacięcie w warunkach ambulatoryjnych, czyli bez konieczności hospitalizacji pacjenta. Nie zawsze konieczne jest wdrożenie antybiotykoterapii, choć jest ona zalecana w przypadku osób chorych na cukrzycę, obciążonych kardiologicznie czy onkologicznie. Niekiedy niezbędne jest szersze leczenie chirurgiczne. Obecność przetok obliguje do zastosowania odpowiednich setonów, które stymulują gojenie rany przez ziarninowanie.
Odmienne postępowanie dotyczy ropni będących powikłaniem innych schorzeń. W przypadku choroby Leśniowskiego – Crohna konieczne jest leczenie ogólne i miejscowe antybiotykami bądź inne alternatywne rozwiązania.
Domowe leczenie ropni to leczenie uzupełniające. Obejmuje ono stosowanie specjalnych nasiadówek, czyli zanurzanie i moczenie okolic odbytu w odpowiednich płynach o działaniu antyseptycznym. Domowe sposoby łagodzące objawy ropnia to również właściwa dieta zapobiegająca zaparciom i leki przeciwbólowe.
Czy można zapobiec ropniom odbytu?
Ropnie odbytu to problem, któremu nie zawsze można zapobiec, tym bardziej, jeśli są konsekwencją innych stanów patologicznych. Można jednak zapobiegać infekcjom gruczołów odbytowych, które również przyczyniają się do powstawania ropni. Ropnie odbytu mogą występować nawet u dzieci, szczególnie w sytuacji częstych zaparć bądź biegunek i nieprawidłowej higieny okolic odbytu. U dorosłych również bardzo ważne jest zachowanie odpowiedniej higieny osobistej i unikanie wkładania ciał obcych do odbytu.
