Plomby stosowane są u osób, u których na skutek próchnicy powstały ubytki w zębach lub uległy one ukruszeniu. Wypełnienia dentystyczne mają za zadanie tak odbudować ząb, aby prawidłowo spełniał on swoją funkcję. Uszkodzone tkanki są podatne na działanie wielu czynników – gorących i zimnych napojów, kwasów i bakterii znajdujących się w jamie ustnej. Ubytki w zębach mogą powodować ich nadwrażliwość, a nawet ból. Dlatego też prawidłowe wypełnienie uszkodzonych tkanek zębowych stanowi konieczność i nie wiąże się wyłącznie z kwestią estetyczną. Współcześnie gabinety stomatologiczne oferują różnorodne formy wypełnienia – od plomb amalgamatowych po plomby kompozytowe i porcelanowe.
Podstawowe rodzaje plomb dentystycznych
Jednym z wypełnień dentystycznych jest plomba amalgamatowa. Wbrew powszechnemu przekonaniu nie stanowi ona zagrożenia dla zdrowia człowieka. Według prof. Jańczuka toksyczność takich plomb w zasadzie nie występuje.
Amalgamat to stop metali i rtęci. Znalazł powszechne zastosowanie w stomatologii ze względu na niską cenę i stosunkowo długą trwałość. Jedyną wadą tego rodzaju wypełnienia dentystycznego jest jego kolor – metaliczno-szary, a czasami wręcz czarny. Plomb amalgamatowych używa się wyłącznie w zębach bocznych, nie umieszcza się ich na przednich. Niemniej jednak z tego rodzaju wypełnienia korzysta się coraz rzadziej, głównie ze względów kosmetycznych, ale także z uwagi na zawartą w nich rtęć.
Innym typem plomb dentystycznych są plomby kompozytowe – światłoutwardzalne i chemoutwardzalne. Te pierwsze konsystencją przypominają plastelinę lub modelinę. Dentysta umieszcza w ubytku porcję plomby, a następnie naświetla ją lampą polimeryzacyjną. Dzięki temu wypełnienie twardnieje. Ten sposób plombowania zębów pozwala na dokładne wyprofilowanie zęba i nadanie mu odpowiedniego naturalnego kształtu.
Plomby chemoutwardzalne są rzadziej spotykane niż światłoutwardzalne. Ich wykonanie wymaga połączenia ze sobą dwóch składników (płynu i proszku) i nałożenia powstałej mieszanki do ubytku. Pod wpływem zachodzących pomiędzy nimi reakcji chemicznych plomba twardnieje.
Zaletą plomb kompozytowych, zarówno światłoutwardzalnych, jak i chemoutwardzalnych, jest to, że występują one w naturalnych kolorach zębów. Dzięki temu są rozwiązaniem estetycznym niegdyś stosowanym do wypełnień przednich zębów, a aktualnie również bocznych
Plomby porcelanowej używa się w przypadku dużych ubytków. Są one wykonane z wysokiej jakości porcelany, która jest odporna na działanie czynników zewnętrznych. Tego rodzaju wypełnienie umożliwia niemalże idealne odtworzenie naturalnego kształtu zęba, dokładnie wypełniając cały ubytek.
Innym rodzajem plomb dentystycznych, stosowanym zazwyczaj w przypadku zębów mlecznych, są cementy glasjonomerowe. Ich główną zaletą jest doskonałe przyleganie do tkanek zębowych i zawartość fluoru. Odznaczają się one jednak szarym kolorem, trudnością w polerowaniu oraz inną niż w przypadku pozostałych wypełnień twardością.
Koszt plombowania zębów
Można samodzielnie zdecydować, czy udać się do stomatologa prywatnie czy na NFZ (wtedy z reguły nie płaci się za wizytę).
Plomby refundowane przez NFZ obejmują wyłącznie wypełnienia zębów górnych i dolnych, od jedynki do trójki. W przypadku osób dorosłych stosowane są plomby chemoutwardzalne, dzieci do 18 roku życia zaś mogą liczyć na wypełnienie światłoutwardzalne. Pozostałe zęby boczne, bez względu na wiek osoby poddawanej leczeniu, plombowane są amalgamatem.
W przypadku wizyty prywatnej dentysta zazwyczaj wypełnia zęby kompozytami światłoutwardzalnymi lub plombami porcelanowymi. W zależności od wielkości uszkodzenia tkanki zębowej ceny usług dentystycznych mogą się różnić między sobą – wahają się od 100 złotych do nawet 300 złotych za jeden ząb.
Co zrobić, gdy plomba wypadnie?
Wypadanie plomb jest zjawiskiem dość powszechnym i może dotknąć każdego. Może do tego dojść na skutek m.in.:
- żucia gumy lub cukierków toffi (plomba może przykleić się do produktu i zostać wyciągnięta z zęba),
- gryzienia twardych rzeczy (wówczas plomba może zostać naruszona i pęknąć),
- nieodpowiedniej higieny jamy ustnej, będącej główną przyczyną tzw. próchnicy wtórnej,
- utraty właściwości wypełnienia.
Jeśli z zęba wypadnie wypełnienie, wiele osób korzysta z rozwiązania nazywanego plombą tymczasową. Jest to preparat, który można samodzielnie zaaplikować w miejscu powstałego ubytku. Niemniej jednak, gdy plomba wypadnie, należy jak najszybciej zgłosić się do dentysty w celu uzupełnienia ubytku.
Bibliografia:
1. prof. Z. Jańczuk, Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny. Podręcznik dla studentów stomatologii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2007.
