Przewlekła niewydolność żylna to pojęcie obejmujące powszechnie znane żylaki, zespoły uciskowe, zespół pozakrzepowy, jak również pierwotną niewydolność zastawek żylnych. Jest to zespół objawów, który wynika z przewlekłego, czyli długotrwałego poszerzenia naczyń żylnych i wzrostu ciśnienia żylnego. Objawami są początkowo obrzęki kostek, które nasilają się w godzinach wieczornych, jak również bóle w łydkach, kurcze i widoczne poszerzenie powierzchownych żył. Z czasem dochodzi do stwardnienia skóry i tkanki podskórnej tłuszczowej, co objawia się brunatnymi przebarwieniami na skórze i stanami zapalnymi. Leczenie jest kompleksowe i ukierunkowane na bezpośrednią przyczynę tego stanu. Wyróżniamy leczenie zachowawcze i zabiegowe.
Czym jest przewlekła niewydolność żylna?
Przewlekła niewydolność żylna jest zespołem objawów, które pojawiają się w efekcie wstecznego przepływu krwi w naczyniach żylnych, jak również w wyniku zwężenia czy niedrożności żył. Dlatego też pojęcie przewlekłej niewydolności żylnej obejmuje takie patologie, jak:
- żylaki (poszerzenie żyły powierzchownej w kończynach dolnych w pozycji stojącej do średnicy przekraczającej 3 mm),
- niewydolność zastawek żylnych o pierwotnym charakterze,
- zespół pozakrzepowy,
- ucisk na żyły.
Ponadto wymienia się takie czynniki ryzyka rozwoju przewlekłej niewydolności żylnej, jak:
- płeć (kobiety są bardziej predysponowane),
- wiek (ryzyko rośnie wraz z wiekiem),
- uwarunkowania genetyczne co do osłabienia struktur żył i zastawek żylnych,
- ciąża,
- brak aktywności fizycznej,
- praca w pozycji stojącej,
- nadmierna masa ciała (otyłe osoby są szczególnie predysponowane do rozwoju przewlekłej niewydolności żylnej).
Polecamy: Przewlekła niewydolność żylna (PNŻ) może zaatakować każdego. Sprawdź, co zrobić, żeby nie zachorować
Jak działa układ krążenia? Dowiesz się tego z naszego filmu:
Objawy przewlekłej niewydolności żylnej
Początkowo chory odczuwa, że jego nogi stają się cięższe i nadmiernie wypełnione. Ból nasila się wieczorami po całym dniu bez odpoczynku w pozycji leżącej. Dochodzi ponadto do rozwoju takich objawów, jak kurcze łydek, zespół niespokojnych nóg podczas snu, bóle przy poruszaniu się. Uniesienie kończyn po położeniu się zdecydowanie zmniejsza nasilenie dolegliwości. Z czasem zaczynają się uwidaczniać coraz bardziej poszerzone naczynia żylne powierzchowne. Zasadnicze objawy przewlekłej niewydolności żylnej obejmują:
- poszerzenie żył kończyn dolnych,
- drobne żylaki kończyn dolnych układające się we wzór miotełki czy siateczki na powierzchni goleni,
- żylaki żyły odpiszczelowej i odstrzałkowej,
- obrzęk kończyn dolnych, który początkowo jest dość plastyczny, natomiast z czasem staje się twardy, niepodatny na ucisk,
- przebarwienia na łydkach,
- owrzodzenie żylne,
- obrzęk limfatyczny,
- stwardnienie tłuszczowo-skórne.
Jaki lekarz zajmuje się leczeniem przewlekłej niewydolności żylnej? W pierwszej kolejności należy skonsultować się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. W dalszej kolejności konieczne są wizyty w poradni naczyniowej i u chirurga naczyniowego.
Rozpoznania dokonuje się na podstawie badania ultrasonograficznego z dopplerem kończyn dolnych. Nie jest to badanie inwazyjne, nie wymaga żadnego przygotowania i nie ma co do niego żadnych przeciwwskazań.
Skala Villalty objawów zespołu pozakrzepowego
Skala Villalty ocenia objawy podmiotowe i przedmiotowe, przyznając za nie punkty od 0 do 3. Jeśli danego objawu nie ma, chory otrzymuje za niego 0 punktów. Jeśli objaw ten jest łagodny – 1 punkt, umiarkowany – 2 punkty, ciężki – 3 punkty. Objawy te są następujące:
- ból podudzi,
- kurcze mięśni,
- świąd,
- uczucie ciężkości nóg,
- mrowienia, drętwienia i inne niewłaściwe wrażenia czuciowe w nogach,
- stwardnienie skóry,
- ciemne przebarwienia,
- obrzęk przedgoleniowy,
- zaczerwienienie,
- poszerzenie żył,
- ból przy ucisku,
- owrzodzenie żylne.
Skąd się biorą żylaki i co zrobić, aby ich uniknąć? Dowiesz się tego z naszego filmu:
Punktacja przedstawia się następująco:
0–4 punkty – zespół pozakrzepowy nieobecny,
5–9 punktów – zespół pozakrzepowy łagodny,
10–14 punktów – zespół pozakrzepowy umiarkowany,
powyżej 14 punktów – zespół pozakrzepowy ciężki,
obecność owrzodzenia żylnego – zespół pozakrzepowy ciężki.
Leczenie przewlekłej niewydolności żylnej
Leczenie przewlekłej niewydolności żylnej obejmuje domowe sposoby, jednak często konieczne są leki i leczenie zabiegowe. Naturalne, domowe sposoby leczenia niewydolności żylnej to unikanie długotrwałego stania i siedzenia z „nogą na nodze”. Konieczne jest wdrożenie regularnej aktywności fizycznej, a przynajmniej codziennych kilkunastominutowych spacerów. Podczas odpoczynku należy trzymać nogi powyżej poziomu serca, równo oparte o podłoże, bez punktowego ucisku. Ważną formą profilaktyki postępu niewydolności żylnej jest stosowanie opasek, pończoch czy podkolanówek uciskowych, które dobierane powinny być indywidualnie przez osoby wykwalifikowane. Leki wykorzystywane w leczeniu przewlekłej niewydolności żylnej to pozyskiwane z roślinnych surowców lub syntetycznie pochodne flawonowe benzopirenu. Stosuje się także saponiny, wyciągi z pestek winogron, z owoców cytrusowych, które mogą poprawić zarówno jakość, jak i długość życia i złagodzić dolegliwości. Powstałe w ciężkim stadium owrzodzenia, niejednokrotnie wymagają chirurgicznego opracowania ran.
