Do najczęstszych objawów PNŻ, możemy zaliczyć m.in: uczucie ciężkości i obrzęk kończyn, ból, zapalenie żył powierzchownych lub żylaki. Leczenie symptomów uzależnione jest od wielu uwarunkowań i indywidualnego stanu zdrowia pacjenta, obejmuje: kompresjoterapię, farmakoterapię (leki działające ogólnoustrojowo i miejscowo), a w niektórych przypadkach zabiegi inwazyjne.
Do powstania PNŻ dochodzi na skutek zastoju krwi w naczyniach jako konsekwencji wstecznego przepływu krwi w żyłach tzw. refluksu lub zwężenia lub niedrożności naczyń żylnych.
PNŻ obejmuje:
- Chorobę żylakową
- Zespół pozakrzepowy
- Pierwotną niewydolność zastawek
- Zespoły uciskowe
Choroba żylakowa
Żylakami określa się wydłużenie i poszerzenie żyły, w wyniku którego uzyskuje ona kręty przebieg. Tendencję do tworzenia żylaków mają głównie żyły na kończynach dolnych.
Żylakom często towarzyszy miejscowy stan zapalny objawiający się lokalnie występującym obrzękiem, zaczerwienieniem i tkliwością dotykową z czasem przechodzącą w bolesność samoistną o charakterze kłującym lub piekącym.
Zapalenie i zastój krwi żylnej prowadzą do zakrzepicy, której najpoważniejszym powikłaniem jest zator płucny. Kluczowe w prewencji zatorowości płucnej jest rozpoczęcie leczenia zapalenia żylaków w możliwie jak najwcześniejszym etapie.
Zespól pozakrzepowy
Zespół pozakrzepowy (ZPZ) jest najczęstszym przewlekłym powikłaniem zakrzepicy żył głębokich. ZPZ rozwija się u 20–50% chorych w ciągu 2 lat po przebyciu zakrzepicy żył głębokich, nawet u tych właściwie leczonych lekami przeciwkrzepliwymi.
Nasilenie ZPZ bywa różne i może powodować:
- przewlekły ból,
- nasilony obrzęk kończyny,
- owrzodzenie kończyny.
W związku ze starzeniem się populacji przewiduje się więc wzrost częstości występowania zespołu pozakrzepowego.
Pierwotna niewydolność zastawek
To prawdopodobnie najczęstsza przyczyna powstawania zapalenia żył powierzchownych. Dolegliwość ta nie jest rozpoznawana przed powstaniem zmian patologicznych w żyłach. Badania wskazują, że ryzyko powstawania zapalenia żył powierzchownych i w ich konsekwencji żylaków jest dziedziczne. W przypadku jednego rodzica ryzyko pojawienia się żylaków u potomstwa wynosi 25% u mężczyzn i 62% u kobiet. Gdy u obojga rodziców występują żylaki, prawdopodobieństwo ich wystąpienia u potomstwa wynosi 89% bez względu na płeć.
Leczenie zachowawcze przewlekłej niewydolności żylnej
Bez względu na charakter PNŻ, bardzo ważny w jej leczeniu jest prawidłowy tryb życia. Kluczowe jest unikanie długotrwałego stania i siedzenia z nogami zgiętymi pod kątem prostym. Konieczne jest używanie ergonomicznych krzeseł i podnóżek pod stopy. Co 2-3 godziny należy wykonywać kilkuminutowe spacery. Regularny ruch taki jak pływanie, jazda na rowerze czy spacery znacznie poprawia rokowanie w leczeniu PNŻ.
Leczenie uciskowe
Dobre efekty w leczeniu zachowawczym PNŻ dają:
- pończochy lub podkolanówki uciskowe,
- przerywany ucisk pneumatyczny.
U chorych z owrzodzeniami żylnymi skuteczne jest stosowanie opasek uciskowych.
Leczenie farmakologiczne ogólne
Leczenie farmakologiczne pełni pomocniczą rolę i jest prowadzone jako kompleksowa terapia obejmująca również leczenie uciskowe.
Najczęściej stosowane grupy leków do stosowania ogólnego to:
- flawonowe pochodne benzopirenu (rutyna i jej pochodne, hesperydyna, diosmina),
- saponiny (escyna), dobesylan wapnia,
- wyciągi z pestek winogron lub owoców cytrusowych
Leczenie farmakologiczne miejscowe
Farmakoterapia jest leczeniem wspomagającym, którego głównym celem jest łagodzenie objawów przewlekłej choroby żylnej, głównie przez działanie przeciwobrzękowe, jak i przeciwzakrzepowe. Szczególnie użyteczną rolę odgrywają tu preparaty do stosowania miejscowego zawierające heparynoidy (np. Hirudoid® dostępny w postaci maści i żelu) Hirudoid® penetruje szybko poszczególne warstwy skóry docierając głęboko do zmienionych chorobowo tkanek działając przeciwzakrzepowo, przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo.
Preparat należy nakładać na zmienione chorobowo miejsce i lekko wmasowywać kilka razy dziennie. HIRUDOID® może być stosowany pod opatrunkiem.
