Pomidory suszone powstają pod wpływem działania wysokiej temperatury. Część składników odżywczych ulega w tym procesie biodegradacji. Mimo to w określonej ilości pomidorów suszonych znajduje się więcej cennych dla zdrowia związków niż w porcji świeżych warzyw o tej samej wadze. Substancje te ulegają bowiem zagęszczeniu po odparowaniu wody.
Pomidory suszone – składniki odżywcze
Pomidory suszone mają intensywny smak, więc spożywa się ich zwykle niewiele – w charakterze dodatku do sałatek czy sosów. Przeciętna porcja to kilkanaście gramów (5–6 sztuk). Zawiera ona około 8 g węglowodanów (z czego aż 2 g to błonnik), 2 g białka (bogatego w aminokwasy egzogenne) i 0,5 g tłuszczów (głównie – wielonienasyconych). Ta niewielka garść suszonych pomidorów w 10% zaspokaja dzienne zapotrzebowanie na witaminę C, a w kilku procentach na witaminy K, A, B1, B2, B3, B5, B6, B9. Dostarcza także znaczne ilości minerałów – potasu (14% dziennego zapotrzebowania), manganu (12%), sodu (11%), miedzi (10%), żelaza (7%), magnezu (7%), fosforu (5%), cynku (2%). Przede wszystkim jednak suszone pomidory to wyjątkowo zasobne źródło karotenoidów – likopenu, luteiny, zeaksantyny i beta-karotenu. Są to barwniki, których rolą jest ochrona roślin przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych. Dla ludzkiego organizmu są cenne ze względu na ich właściwości przeciwutleniające.
Właściwości suszonych pomidorów
Wyżej wymienione związki wykorzystywane są w wielu procesach metabolicznych. Odpowiednia podaż składników odżywczych pozwala na zachowanie zdrowia i dobrej kondycji. W przypadku suszonych pomidorów na szczególną uwagę zasługują substancje, w które te smakowite warzywa są najbardziej zasobne – karotenoidy, witamina C i potas.
Karotenoidy przeciwdziałają szkodliwej aktywności wolnych rodników. Spowalniają procesy starzenia się organizmu, ograniczają ryzyko rozwoju chorób nowotworowych i neurodegeneracyjnych, zapobiegają schorzeniom układu sercowo-naczyniowego i narządu wzroku. Substancje te mają także właściwości przeciwzapalne i antybakteryjne. Wzmacniają odporność organizmu i wspierają jego walkę z różnego rodzaju infekcjami.
Silne działanie przeciwutleniające ma także witamina C. Ponadto jest ona potrzebna do produkcji leukocytów (wspomaga system immunologiczny) i kolagenu (wpływa na stan skóry, dziąseł, stawów, mięśni, ścięgien, naczyń krwionośnych), zwiększa przyswajalność żelaza (przeciwdziała niedokrwistości), osłabia działanie histaminy (zmniejsza odczyny alergiczne).
Potas to pierwiastek niezbędny do efektywnego działania mózgu i prawidłowego przewodnictwa nerwowego. Zapewnia odpowiednie napięcie mięśniowe, równowagę wodno-elektrolitową i kwasowo-zasadową. Jego rolą jest także normowanie ciśnienia krwi, rytmu serca, pracy nerek.
Pomidory suszone – kalorie, dieta odchudzająca
Zagęszczenie substancji odżywczych sprawia, że suszone pomidory mają stosunkowo wysoką wartość energetyczną. Ważąca 100 g porcja (bez zalewy) to około 220 kcal. Liczba ta wzrasta w przypadku pomidorów suszonych w zalewie z oliwy lub oleju. Mimo to stanowią one odpowiedni składnik jadłospisu osób, które dbają o linię. Dostarczają szeregu minerałów i witamin, o których niedobór łatwo w diecie redukcyjnej. Pomidory suszone w oliwie to dodatkowo dobre źródło tłuszczu, który ułatwia wchłanianie witamin A i K. Już kilka sztuk warzyw zapewnia znaczną podaż błonnika, który jest jednym z największych sprzymierzeńców procesu odchudzania. Ułatwia on bowiem pasaż jelitowy, zapobiega wahaniom poziomu cukru we krwi, zapewnia na długo uczucie sytości.
Jak zrobić suszone pomidory?
Do suszenia najlepiej nadają się niewielkie, mięsiste, podłużne pomidory, jakie dostępne są w Polsce w drugiej połowie lata (np. odmiana lima). Oryginalny włoski przepis na suszone pomidory zakłada trzymanie ich w pełnym słońcu przez 4–5 dni. Warzywa przekrawa się na połówki lub ćwiartki. Często zaleca się wydrążenie gniazd nasiennych, ale nie jest to konieczne. Przygotowane pomidory układa się skórką do dołu na blasze lub desce przykrytej folią aluminiową (błyszczącą warstwą do góry). Można je delikatnie doprawić solą, pieprzem czy ziołami. Warto osłonić warzywa pojedynczą warstwą gazy (tak, by ich nie dotykała) przed owadami. Na noc pomidory należy chować w suche miejsce, by nie wchłaniały wilgoci.
Zastosowanie powyższej procedury bywa trudne w polskich warunkach klimatycznych, więc można korzystać z alternatywnych rozwiązań. Pomidory przygotowuje się w identyczny sposób. Następnie umieszcza w piekarniku z lekko uchylonymi drzwiczkami (by mogła odparować woda), nagrzanym do temperatury nie wyższej niż 100°C. Im niższa będzie temperatura (optymalnie – 50–60°), tym więcej składników odżywczych zachowają warzywa. Od ich wielkości i temperatury suszenia uzależniony jest czas trwania całego procesu. Można skrócić go nieco, używając termoobiegu. Suszenie należy przerwać, gdy pomidory mają pomarszczone brzegi, ale nadal miękki i elastyczny środek. Następuje to zwykle po kilku godzinach. Do suszenia pomidorów nadaje się też elektryczna suszarka do grzybów. Skraca ona czas obróbki warzyw, ale wielu smakoszy uważa, że pozbawia je wspaniałych właściwości organoleptycznych.
Aby ususzone pomidory na długo zachowały swoje właściwości, układa się je wraz z wybranymi dodatkami – plasterkami czosnku, kaparami, papryką chili itp. – w wysterylizowanych słoikach. Następnie zalewa (tak, by zostały całkowicie przykryte) podgrzaną oliwą z oliwek lub innym olejem roślinnym (najlepiej rzepakowym, który pozwala na uzyskanie optymalnej proporcji kwasów omega) i ustawia do góry dnem do czasu wystygnięcia. Tak przygotowane pomidory suszone mogą zachować przydatność do spożycia nawet przez kilka lat.
Tymczasem prawdą jest, że nie powinno się łączyć pomidora z ogórkiem:
