Piekące oczy to problem cywilizacyjny – związany z przebywaniem w suchym, ciepłym powietrzu, w pyle, a także z długotrwałą pracą, w trakcie której trzeba nieustannie wpatrywać się w ekran lub otoczenie. Oprócz tego typu uwarunkowań dolegliwości mogą być spowodowane przez np. alergię, infekcje albo niektóre choroby wrodzone.
Piekące oczy – mechanizm powstawania dolegliwości
Oko jest chronione przez swój aparat pomocniczy: oczodół, brwi, powieki z rzęsami, spojówki. Oczodół zabezpiecza delikatną gałkę oczną i mięśnie zewnętrzne oka. Powieki pozwalają na oczyszczanie powierzchni rogówki i osłanianie jej w trakcie snu czy przy przypadkowym urazie. Brwi i rzęsy są „czujnikami”, które wyzwalają odruch zamykania powieki, gdy dotknie ich zbliżający się w stronę przedmiot. Właściwe oczyszczanie i nawilżenie rogówki oraz łatwość przemieszczania się względem siebie gałki ocznej i powiek zapewnia film łzowy. Jest on rozprowadzany po powierzchni oka dzięki regularnym mrugnięciom.
Współczesny tryb życia człowieka wpływa niekorzystnie na działanie tego skomplikowanego mechanizmu. Ludzie przyzwyczaili się do przebywania w mocno ogrzewanych, słabo wietrzonych pomieszczeniach, w których powietrze jest suche. Powoduje to szybkie odparowywanie elementów filmu łzowego z powierzchni oka. Efekt ten nasilany jest przez wymuszony (np. przez klimatyzację czy przeciągi) obieg powietrza. Osoby wykonujące pracę biurową coraz więcej czasu spędzają przed ekranami komputerów. Jest to przyczyną rzadszego mrugania i gorszego rozprowadzania łez. Nie uzyskuje ono w takich warunkach odpowiedniego nawilżenia, a dostające się na jego powierzchnię zanieczyszczenia (pył, kurz) są słabiej spłukiwane. Wywołuje to niespecyficzne objawy zapalne, których skutkiem są piekące i łzawiące oczy.
Jak zbudowane jest ludzkie oko? Odpowiedź znajdziesz w filmie:
Podobny mechanizm jest widoczny w wielu innych sytuacjach życiowych:
- kierowca, wpatrując się w widok za oknem, narażony jest na ciągły przepływ powietrza z dmuchawy auta;
- osoby oglądające długotrwale telewizję czy gracze komputerowi cierpią z powodu rzadkiego mrugania;
- osoby narażone na zapylenie lub zadymienie (górnicy, hutnicy, pracownicy tartaków i warsztatów stolarskich) odczuwają skutki ciągłego drażnienia oka;
- osoby długotrwale noszące soczewki kontaktowe mogą odczuwać po pewnym czasie znaczny dyskomfort.
Podobne objawy mogą też występować u osób stosujących niektóre leki (np. hormonalną antykoncepcję, beta-blokery). Gwałtowne odczyny zapalne mogą pojawiać się po ostrej ekspozycji na światło ultrafioletowe (stąd piekące oczy po spawaniu bez użycia okularów lub u osoby uprawiającej wspinaczkę wysokogórską).
Polecamy: Jak poprawić wzrok? Leczenie, ćwiczenia i dieta
Piekące oczy – leczenie
Podstawowym elementem leczenia dolegliwości o typie pieczenia oczu jest wykluczenie innych chorób, np. infekcyjnego zapalenia spojówek, alergii atopowej, zapalenia rogówki. Okulista sprawdza również ostrość wzroku, ponieważ przyczyną piekących oczu u dzieci i dorosłych może być nieprawidłowe widzenie.
Wybór leków na czerwone, piekące oczy zależny jest od wyników badania. Jeśli lekarz rozpozna zespół suchego oka (niedobór łez, wysychanie rogówki), podstawowym środkiem leczniczym będą krople na piekące oczy z grupy tzw. sztucznych łez. Są to najczęściej roztwory związków takich jak hydroksypropylometyloceluloza (HPMC) albo hialuronian sodowy z różnymi dodatkami (np. łagodzącym objawy zapalenia pantenolem). Środki te zapewniają uzupełnienie warstwy filmu łzowego na powierzchni oka. Przynoszą ulgę i poprawiają komfort widzenia nawet na kilkanaście godzin. Niektóre preparaty sprzedawane są w większych buteleczkach, część zaś w postaci zestawu tzw. minimsów – plastikowych, niewielkich ampułek, które zawierają jedną lub dwie dawki preparatu bez dodatku konserwantów. Ostrożność muszą zachowywać osoby używające soczewek kontaktowych – nie wszystkie preparaty można stosować w trakcie ich noszenia.
Inną, bardzo popularną grupą leków są preparaty zmniejszające przekrwienie spojówek, nazywane potocznie wybielaczami. Stosuje się je doraźnie. Ich używanie przez dłuższy czas może mieć poważne działania niepożądane.
Jak dbać o wzrok? Dowiesz się tego z filmu:
Domowe sposoby na piekące oczy
Preparatem, po który najczęściej sięgają osoby odczuwające dyskomfort, są krople na piekące i łzawiące oczy. Mogą one przynieść poprawę stanu zdrowia i znaczną ulgę, ale nie usuwają przyczyny występowania dotkliwych objawów. Działaniem przyczynowym jest:
- dbanie o to, by pomieszczenia, w których przebywa się dłuższy czas, nie były przegrzane, a powietrze miało odpowiednią wilgotność (trzeba je regularnie wietrzyć);
- robienie częstych, kilkuminutowych przerw podczas pracy przy komputerze czy długotrwałego czytania (wzrok najlepiej odpoczywa, gdy patrzy się w dal);
- stosowanie okularów ochronnych podczas pracy w zapylonym środowisku (należy też często przemywać twarz, co zmniejszy ilość pyłu trafiającego do oczu);
- unikanie stosowania intensywnego makijażu (nadmiaru tuszu do rzęs, podkładu, pudru lub kremu) i dokładne zmywanie go przed snem (może mieć działanie drażniące);
- stosowanie się do zaleceń producenta soczewek kontaktowych – nie noszenie ich za długo, wymienianie z zalecaną częstością, regularne czyszczenie (jeśli tego wymagają) z zastosowaniem specjalistycznych płynów.
