Pachymetria wykonywana jest przy pomocy urządzeń ultrasonograficznych lub laserowych. Każda z metod ma swoje mocne i słabe strony.
W jakim celu wykonuje się pachymetrię?
Pachymetria pozwala na ocenę grubości rogówki – przejrzystej przedniej części oka. Budowa tego elementu gałki ocznej ma decydujące znaczenie dla procesu widzenia – najsilniej w całym oku załamuje on promienie światła padające na siatkówkę. Zmieniona grubość – na całej powierzchni, w centralnej części czy w określonych obszarach – może świadczyć o patologii, którą należy poddać leczeniu.
Pachymetria w diagnostyce jaskry
Jednym z powodów wykonywania pachymetrii grubości rogówki jest jej znaczenie w ocenie wyników innych badań oka, głównie pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego (w skrócie IOP). Przy diagnostyce jaskry (niebezpiecznej choroby narządu wzroku przebiegającej często z podwyższonym ciśnieniem) przez wiele lat opierano się jedynie na pomiarach robionych przy pomocy aparatu nazywanego tonometrem. Badał on IOP przez rogówkę, mierząc jej ugięcie pod wpływem nacisku. Na podstawie uzyskanych wyników rozstrzygano, czy chory wymaga leczenia i jak intensywne musi ono być. W niektórych przypadkach podejmowano decyzję o wykonaniu zabiegu operacyjnego obniżającego ciśnienie wewnątrzgałkowe. W ostatnich latach zwrócono uwagę, że pomiary ciśnienia mogą nie być wiarygodne ze względu na różną grubość rogówki u poszczególnych osób, a nawet u tego samego chorego o różnych porach dnia. Grubsza od przeciętnej rogówka powodowała zawyżenie wyniku pomiaru, a zbyt cienka – zaniżenie. Do praktyki klinicznej weszło więc korygowanie pomiaru ciśnienia o współczynnik związany z grubością rogówki. Dzięki temu z większą precyzją można określić IOP i zdecydować, jakiego typu leczenia wymaga pacjent.
Polecamy: Budowa i funkcja oka, mechanizm widzenia
Zobaczcie film, z którego dowiecie się, jakie funkcje pełni ludzkie oko:
Inne zastosowania pachymetrii
Pachymetria pozwala m.in.:
- określić stopień zwyrodnienia rogówki wynikający z ubytku jej śródbłonka lub z innych chorób,
- zmierzyć deformację rogówki (np. ścieńczenie w przebiegu tzw. stożka),
- zorientować się, jaki może być zakres zabiegu chirurgicznego przy pomocy lasera lub klasycznej chirurgii refrakcyjnej.
W przypadku zwyrodnienia rogówki pachymetria jest badaniem, które pozwala na ocenę skutków ubytku jej śródbłonka. Jeśli jego komórek ubywa (a nie potrafią się namnażać), zwiększa się przepuszczalność rogówki dla cieczy wodnistej, wzrasta stopień jej uwodnienia, traci ona swoją przejrzystość i powoduje ograniczenie widzenia. Pachymetria umożliwia ocenę poziomu zaawansowania zmian i jest jednym z parametrów branych pod uwagę przy kwalifikacji do ewentualnego przeszczepu rogówki.
Polecamy: Plamka żółta w oku – budowa, objawy zwyrodnienia, leczenie
Pachymetria – normy
Pachymetria to badanie, w którym grubość rogówki porównuje się ze średnią wartością dla danej populacji. Bierze się tutaj pod uwagę takie cechy, jak np. kolor skóry pacjenta. Osoby rasy czarnej mają zwykle rogówki cieńsze od przeciętnych, a rasy żółtej – grubsze.
Pomiary wykonywane różnymi urządzeniami mogą nie być identyczne. Dlatego nie ma ustalonej uniwersalnej normy grubości rogówki. Statystycznie przyjmuje się, że prawidłowe wyniki pachymetrii dla zdrowego oka to 510–570 µm (mikrometrów). Dokładnie obliczone metodami statystycznymi przedziały referencyjne odczytuje się z tabel.
Specjaliści w dziedzinie jaskry zwracają uwagę na jeszcze jeden fakt – korekta ciśnienia wewnątrzgałkowego powinna być uzależniona od pachymetru wykorzystywanego do określenia grubości rogówki. Nie należy stosować tych samych przeliczeń dla różnych urządzeń.
Jak wygląda badanie pachymetrem?
Badanie pachymetrem ultrasonograficznym wykonywane jest techniką kontaktową – głowica aparatu dotyka bezpośrednio rogówki lub powieki, przez którą dokonuje się pomiaru. Oko wymaga zwykle znieczulenia, a na końcówkę ultrasonograficzną nakłada się specjalny żel, który poprawia przewodnictwo fal wykorzystywanych do badania.
Pachymetria jest wykonywana punktowo, głównie w centralnej części rogówki, która ma największe znaczenie dla procesu widzenia i w obrębie której wykonuje się badanie ciśnienia. Wyniki pomiarów uśrednia się.
Pachymetr laserowy pozwala na bezkontaktowe zmierzenie wielu punktów na całej powierzchni rogówki i stworzenie mapy jej grubości. Dodatkowo urządzenie to pozwala na ocenę struktur komory przedniej oka. Badanie nie wymaga znieczulenia. Jego wadą jest mała dostępność i koszt wykonania.
Niezależnie od metody pachymetria może być wielokrotnie powtarzana, np. w celu oceny zmian stanu rogówki w przebiegu jej zwyrodnienia. Jednak dla zachowania porównywalności pomiarów powinny być one wykonane tym samym urządzeniem, a przynajmniej aparatem tego samego typu.
