Wirus opryszczki Herpes simplex (HSV-1 lub HSV-2) jest bardzo rozpowszechniony w populacji. Ze względu na jego zdolność latencji, czyli uśpienia w organizmie człowieka, a także jego powinowactwo do układu nerwowego stanowi dość istotny problem kliniczny. Poza powszechnie znaną opryszczką wargową wirus ten może wywoływać opryszczkę narządów płciowych, zapalenie rogówki oka, a przede wszystkim bardzo niebezpieczne opryszczkowe zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych. Zakażenia ośrodkowego układu nerwowego przez wirus opryszczki są bardzo niebezpieczne dla człowieka, jednak właściwe leczenie może zmniejszyć śmiertelność związaną z daną neuroinfekcją.
Zobacz film i dowiedz się wszystkiego o pracy mózgu
Opryszczkowe zapalenie mózgu – jak można się zarazić?
Wirus opryszczki może doprowadzić do rozwoju martwiczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu. Opryszczkowe zapalenie mózgu najczęściej jest efektem reaktywacji wirusa pozostającego w latencji, czyli w pewnego rodzaju uśpieniu, w zwojach czuciowych nerwu trójdzielnego. W wyniku reaktywacji tego wirusa może dojść do przemieszczenia się wirusa wzdłuż nerwu trójdzielnego, nitek węchowych czy innych nerwów obwodowych do mózgu i wywołania tam zmian zapalnych. Szczególnie narażone na infekcje są osoby z obniżoną odpornością, choć co ciekawe, wirus potrafi odpowiednio wykorzystać odpowiedź układu immunologicznego gospodarza, przez co łatwo mu przedostać się do ośrodkowego układu nerwowego mimo tego, że osoba jest immunokompetentna (ma prawidłową odpowiedź odpornościową). Bardzo groźne jest opryszczkowe zapalenie mózgu u noworodków. Zarazić wirusem opryszczki można się przez kontakt bezpośredni z chorym. Ze względu na szczególne niebezpieczeństwo wystąpienia opryszczkowego zapalenia mózgu u noworodków nie wolno mieć z nimi kontaktu podczas aktywnej choroby.
Objawy opryskowego zapalenia mózgu
Opryszczkowe zapalenie mózgu może początkowo nie dawać specyficznych objawów. Początek choroby jest ostry, pojawiają się gorączka i bóle głowy. U niektórych osób wyraźnie odgraniczony jest okres prodromalny choroby, przypominający grypę, od fazy objawów neurologicznych.
W fazie początkowej pojawiają się następujące objawy:
- nudności i wymioty,
- gorączka i dreszcze,
- utrata apetytu,
- osłabienie,
- męczliwość,
- bóle mięśni i stawów,
- ból głowy i sztywność karku.
Chcesz wiedzieć jak działa układ nerwowy? Obejrzyj film!
Z czasem zmiany w mózgu zaczynają się pogłębiać, co przekłada się na pojawienie się objawów neurologicznych. Obejmują one różnego stopnia zaburzenia świadomości, zaburzenia napięcia mięśniowego, splątanie, patologiczną senność, otępienie i wiele innych objawów neurologicznych, które nie są specyficzne i utrudniają diagnostykę. Chodzi np. o zaburzenia mowy, ślinotok, napady padaczkowe, problem z połykaniem, zaburzenia węchu, zaburzenia zachowania, omamy, zaburzenia pamięci, wahania emocjonalne, problemy ze snem czy nawet objawy w postaci napadu lęku bądź agresji.
Wraz z rozwojem choroby dochodzi do zmian w obrębie drobnych naczyń krwionośnych mózgu, martwicy krwotocznej i obrzęku. Zmiany widoczne są w badaniu obrazowym, takim jak rezonans magnetyczny.
Opryszczkowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u noworodków
Ogromny odsetek zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych czy mózgu u noworodków stanowią zakażenia wirusem opryszczki typu 2, przeniesionego na noworodka przez matkę z aktywną infekcją. Do objawów zapalenia opon mózgowych należą gorączka, nadmierna senność, problem z oddychaniem, niechęć do ssania, napięcie ciemienia, a nawet śpiączka. Opryszczkowe zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych jest zagrożeniem dla życia dziecka, a rokowanie zależy od czasu podjęcia leczenia.
Diagnostyka i leczenie opryszczkowego zapalenia mózgu i opon mózgowych
Badania diagnostyczne opierają się na neuroobrazowaniu poprzez wykonanie rezonansu magnetycznego. W pierwszych dobach od wystąpienia objawów tomografia komputerowa mózgu może nie wykazać żadnych zmian w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Rezonans magnetyczny w tym przypadku jest zdecydowanie bardziej diagnostyczny. Ponadto pobiera się do badania płyn mózgowo-rdzeniowy poprzez nakłucie lędźwiowe. Wykonuje się badanie na obecność materiału genetycznego wirusa HSV. Leczenie polega na podawaniu acyklowiru.
Wirus opryszczki - co trzeba o nim wiedzieć? Dowiesz się tego z filmu
