Niewydolność szyjki macicy jest stanem mogącym negatywnie wpłynąć na przebieg ciąży. By zmniejszyć ryzyko poronienia czy porodu przedwczesnego, ważne jest właściwe rozpoznanie i wczesne wdrożenie właściwego leczenia. Nie da się wyleczyć niewydolności szyjki macicy. Można jedynie wdrożyć metody zapobiegające jej powikłaniom. Szyjka jest walcowatym tworem u dołu trzony macicy. Pomiędzy trzonem macicy a szyjką jest cieśń. Szyjka mierzy przeszło 3 cm. Mówiąc kolokwialnie, ma za zadanie utrzymać płód w jamie macicy. W kanale szyjki znajduje się czop śluzowy, który zapobiega przedostawaniu się patogenów do dziecka. W okresie okołoporodowym ulega skróceniu i stopniowemu rozwieraniu, dzięki czemu dziecko może zostać wydalone na zewnątrz.
Niewydolność szyjki macicy – przyczyny
Niewydolność szyjki macicy to stan, kiedy szyjka macicy traci swoje możliwości podporowe. Ulega stopniowemu rozwieraniu, przy czym dochodzi to tego nie pomiędzy 38. a 42. tygodniem ciąży, lecz znacznie wcześniej, przez co dochodzi do istotnego zagrożenia ciąży. Skutkiem niewydolności macicy jest poronienie, lub poród przedwczesny. O poronieniu mówi się, jeśli zakończenie ciąży następuje między 10. a 22. tygodniem ciąży. Poród przedwczesny natomiast to urodzenie dziecka między 22. a 37. tygodniem ciąży. Wśród przyczyn niewydolności szyjki macicy przede wszystkim należy wymienić urazy i uszkodzenia szyjki macicy podczas zabiegów ginekologicznych czy położniczych. Dlatego też do niewydolności szyjki macicy może dojść, gdy podczas poprzednich porodów używano np. kleszczy, bądź płód był bardzo duży. Zabiegi ginekologiczne obejmujące łyżeczkowanie macicy czy inne zabiegi przebiegające z koniecznością mechanicznego rozszerzania szyjki macicy. Niewydolność szyjki macicy może również wynikać z nieprawidłowej budowy macicy.
Niewydolność szyjki macicy – objawy
Objawy niewydolności szyjki macicy pojawiają się najczęściej między 14. a 20. tygodniem ciąży. Obejmują one zwiększoną ilość wydzieliny z pochwy, jak również zwiększoną jej gęstość. Mogą pojawić się także plamienia, które niekoniecznie mogą wyglądać jak świeża krew, tylko wydzielina z pochwy może mieć lekko różową barwę. Pojawia się ból w podbrzuszu, jak również ból w okolicy krzyżowej kręgosłupa. Aby rozpoznać niewydolność szyjki macicy należy stwierdzić rozwarcie szyjki macicy, co z kolei powoduje, że wyczuwalne stają się błony płodowe w kanale szyjki macicy podczas badania ginekologicznego. Jednocześnie stwierdza się brak skurczów macicy. Należy więc podkreślić, że poród po 22. tygodniu, przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży, wynikający z przedwcześnie rozpoczętej akcji skurczowej macicy, której konsekwencją jest rozwarcie szyjki macicy, to poród przedwczesny. Natomiast rozwarcie bez akcji skurczowej, wynika z niewydolności szyjki macicy. Kolejny objaw niewydolności to obraz ultrasonograficzny (USG), w którym widać skracanie się szyjki macicy, jej rozwieranie. Rozwarcie ujścia wewnętrznego powoduje wpuklenie się błon płodowych, co daje w USG obraz lejka.
Jak zbudowany jest układ rozrodczy kobiety? Dowiesz się tego z filmu:
Postępowanie w niewydolności szyjki macicy
Leczenie w przypadku niewydolności szyjki macicy najczęściej obejmuje zastosowanie metod mechanicznych w postaci szwu okrężnego lub pessarium oraz farmakologii poprzez stosowanie progesteronu dopochwowo. Szew okrężny ma za zadanie wzmocnić ściany szyjki macicy i zbliżyć ściany kanału szyjki macicy do siebie. Szew nie może być założony przy współistniejący zakażeniu wewnątrzmacicznym, obecności skurczów macicy, po pęknięciu błon płodowych, po obumarciu płodu. Innym rozwiązaniem jest pessarium, częściej stosowany w ciążach wielopłodowych. Jest to specjalny silikonowy krążek poprawiający rozkład sił podporowych macicy.
Kobieta ze stwierdzoną niewydolnością szyjki macicy powinno prowadzić oszczędny tryb życia. Zazwyczaj zaleca się kobiecie leżenie, które wydaje się być dla niej najbezpieczniejsze, jednak nie ma dowodów co do bezwzględnej skuteczności tego postępowania. Nie wolno jednak współżyć, gdyż prostaglandyny zawarte w ejakulacie może nasilić rozwieranie szyjki macicy czy wywołać skurcze.
Stosowane metody nie chronią w pełni przed powikłaniami niewydolności szyjki. Jednak mają na celu jak największe wydłużenie czasu trwania ciąży, by poprawić rokowanie dziecka.
