Motylica wątrobowa to przywra wywołująca chorobę pasożytniczą o nazwie fascjoloza. Łacińska nazwa motylicy wątrobowej to Fasciola hepatica. Larwy motylicy wątrobowej po spożyciu trafiają do przewodu pokarmowego, a stamtąd przedostaje się do wątroby i dróg żółciowych. Tam osiągają dorosłą postać i składają jaja. Motylica wątrobowa nie przenosi się z człowieka na człowieka, nie można więc się nią zarazić.
Zobacz też: Czym są pasożyty ludzkie? Objawy pasożytów, oczyszczanie organizmu
Motylica wątrobowa u człowieka – czy jest częsta?
Motylica wątrobowa jest dość rozpowszechniona na świecie, szczególnie w krajach, gdzie hoduje się owce i bydło. Właściwie nie występuje tylko na Antarktydzie. W Polsce nie jest to częsta choroba wśród ludzi, natomiast jest nią zarażony duży odsetek zwierząt.
Objawy motylicy wątrobowej
Choroba może mieć przebieg bezobjawowy, jednak często występują niezbyt charakterystyczne objawy podczas wędrówki larw do wątroby. Obserwuje się wtedy gorączkę, osłabienie, nudności, wymioty, czasami powiększenie wątroby i śledziony, a także ból brzucha, szczególnie w okolicy prawego podżebrza.
Po fazie wstępnego utajenia choroba może obrać ostry przebieg już na tydzień od zarażenia. Objawy mogą utrzymywać się nawet kilka miesięcy. Gdy choroba ma postać przewlekłą, poza zaostrzeniem okresowym objawów, pojawiają się dolegliwości związane z zablokowaniem dróg żółciowych, czyli żółtaczka i świąd skóry. Rzadko dochodzi do powikłań wynikających z zamknięcia dróg żółciowych, którymi są zapalenie pęcherzyka żółciowego lub zapalenie trzustki.
W przypadku spożywania surowej wątróbki owczej lub koziej, która jest zarażona larwami pasożyta, dochodzi do rozwoju tzw. fascjolozy gardłowej (zwanej również halzoun lub marrerra). Objawy fascjolozy gardłowej to uczucie ciała obcego w gardle, trudności w połykaniu i duszność.
Jak można się zarazić motylicą wątrobową?
Do zakażenia może dojść przez spożywanie surowych roślin wodnych, które są zanieczyszczone larwą motylicy wątrobowej. Zakazić się można również, spożywając zanieczyszczoną wodę lub inną żywność (np. owoce myte skażoną wodą). Rzadkie są przypadki zakażenia się podczas obróbki wątróbki owczej lub koziej, która zawiera niedojrzałe larwy pasożyta. Przywra ta lokalizuje się głównie w wątrobie i drógach żółciowych, jednak może dojść również do zaatakowania przez nią innych narządów, jak płuca, trzustka, śledziona, układ moczowy, mózg czy tkanki miękkie (np. mięśnie).
Zobaczcie, jak zbudowana jest wątroba:
Cykl rozwojowy motylicy wątrobowej
Cykl rozwojowy motylicy wątrobowej jest dość złożony. Żywiciel pośredni to ślimak, a żywiciel ostateczny to ssak roślinożerny. Jaja trafiają do gleby i wody z kałem. Z jaj uwalniana jest larwa, która dostaje się do ślimaka wodnego. Rozmnaża się w jego organizmie, a następnie przeobraża i przedostaje na zewnątrz. Ze środowiska zewnętrznego trafia do organizmu ssaka roślinożernego, u którego osiedla się w wątrobie i drogach żółciowych.
Motylica wątrobowa – diagnostyka
Motylica wątrobowa, a konkretnie jej jaja mogą być wykryte w kale. Aby rozpoznać zakażenie motylicą wątrobową, wykonuje się badanie kału kilkakrotnie. Poszukuje się jaj pod mikroskopem. Niekiedy przy okazji innych badań, podczas których istnieje możliwość pobrania bezpośredniej treści dróg żółciowych, można badanie wykonać bezpośrednio z żółci. Bardzo często zdarza się, że osoby zakażone dopiero po kilku miesiącach wydalają jaja pasożyta z kałem. Pomocnym badaniem jest wykrycie przeciwciał przeciwko motylicy wątrobowej we krwi. Dodatkowo w rozmazie krwi obwodowej zwiększa się odsetek eozynofilii, czyli leukocytów kwasochłonnych. Kiedy pasożyt rozpocznie inwazję w obrębie wątroby i dróg żółciowych, dodatkowo powodując objawy z pęcherzyka żółciowego, we krwi można stwierdzić wzrost wskaźników wątrobowych i bilirubiny.
Jedną z szybszych metod potwierdzających zakażenie motylicą wątrobową jest metoda PCR (polymerase chain reaction – reakcja łańcuchowa polimerazy).
W rozpoznaniu sprawdzają się również badania obrazowe, jak ultrasonografia (USG), tomografia komputerowa (TK) oraz rezonans magnetyczny (MR). Badania obrazowe pozwalają uwidocznić szczegółowo wątrobę, a konkretnie wytworzone przez motylicę wątrobową tunele czy torbiele.
Leczenie motylicy wątrobowej
Leczenie polega na podawaniu leków przeciwpasożytniczych. Niekiedy niezbędna jest endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna, czyli badanie endoskopowe pozwalające na interwencję w obrębie dróg żółciowych w przypadku ich niedrożności.
Leczenie naturalne motylicy wątrobowej – leczenie ziołami
Należy pamiętać, że w przypadku podejrzenia zakażenia pasożytem, należy zdecydować się na skuteczne leczenie przeciwpasożytnicze, a leczenie naturalne i zioła traktować jako element wspomagający leczenie. Do środków naturalnych wykorzystywanych w leczeniu motylicy wątrobowej zalicza się:
- komosa piżmowa – wspomaga wydalanie przywr z organizmu;
- orzech czarny – wspomaga prawidłowe funkcje przewodu pokarmowego, a także stwarza dość niekorzystne warunki dla rozwoju pasożytów;
- olej z goździka korzennego – działa antyoksydacyjnie, pozwalając wyeliminować pasożyty i toksyny z organizmu;
- l-arginina, l-ornityna czy metionina – wspomagają regenerację wątroby.
