Pasożyty ludzkie, podobnie jak pozostałe pasożyty, są organizmami żerującymi na innych organizmach, które wykorzystują do zdobywania pokarmu. Pasożyty towarzyszą człowiekowi od zawsze, zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) pasożytami zaraziło się ponad 4,5 miliarda ludzi w ciągu ostatnich 10 lat, a 99,9% ludzi posiadających domowe zwierzęta jest nosicielami pasożytów. Na szczęście nie wszystkie pasożyty zagrażają życiu i zdrowiu.
Rodzaje pasożytów ludzkich
Wyróżnia się dwa rodzaje pasożytów atakujących ludzi: pasożyty zwierzęce (stanowią zdecydowaną większość) i pasożyty roślinne. Poza tym ludzkie pasożyty dzieli się na wewnętrzne (obecne we wnętrzu organizmu) oraz zewnętrzne (żyjące na powierzchni ciała). Najczęstszymi wewnętrznymi pasożytami ludzkimi są: pierwotniaki (zwykle lamblie), płazińce (głównie tasiemce i przywry) oraz obleńce (glisty ludzkie, włosienie, owsiki).
Pasożyty ludzkie: pierwotniaki
Pierwotniaki pasożytnicze są niewielkimi jednokomórkowymi organizmami, które zazwyczaj nie stanowią zagrożenia życia dla osoby zakażonej. Nie jest jednak wykluczone, że pierwotniaki mogą wywołać groźne choroby (śpiączki, lambliozę, malarię, toksoplazmozę, czerwonkę, rzęsistkowicę). Najczęstszymi pierwotniakami są lamblie. Zgodnie z różnymi szacunkami, lamblią jelitową jest zarażone ok. 10% dorosłych Polaków i od 25% do 50% dzieci w Polsce. Ten rodzaj pierwotniaka żeruje najczęściej w jelicie cienkim, dwunastnicy, a nawet w pęcherzyku żółciowym i drogach żółciowych. Objawami są najczęściej liczne dolegliwości żołądkowo-jelitowe (biegunki naprzemian z zaparciami, obfite stolce o cuchnącym zapachu), a także niedokrwistość z powodu niedoboru żelaza, osłabienie, spadek masy ciała, krótkotrwałe gorączki, wysypki alergiczne, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, trądzik. W rzadkich przypadkach lamblie obecne w organizmach nie powodują żadnych niepokojących objawów.
Pasożyty ludzkie: obleńce
Obleńce są robakami o obłej budowie, większość z nich stanowią nicienie. Najczęściej atakują jelita, w których potrafią się utrzymywać przez stosunkowo długi czas za sprawą umiejętności wykonywania energicznych ruchów. Najpopularniejszym obleńcem i jednocześnie pasożytem ludzkim w Polsce jest owsik. Zdaniem niektórych polskich epidemiologów, owsiki są obecne u 17% dorosłych i 38% dzieci w kraju. Największymi skupiskami zakażonych na owsiki są żłobki, przedszkola i domy dziecka. Owsiki żerują najczęściej w jelicie grubym, jelicie cienkim, rzadziej w okolicach odbytu i pochwy. Zarażenie owsikami, podobnie jak w przypadku innych pasożytów, jest skutkiem niewłaściwej higieny (zwłaszcza miejsc intymnych), niemycia rąk przed jedzeniem, a także niemycia jarzyn i owoców przed spożyciem. Chorobą wywołaną przez owsiki jest owsica, a jej objawy zależą od intensywności inwazji pasożytów i wrażliwości osoby zarażonej.
Pozostałymi obleńcami, które często występują w ludzkich organizmach, są glisty ludzkie oraz włosienie. Glista ludzka jest jednym z największych pasożytów żyjących w ludzkim ciele, a rozmiary dorosłego osobnika sięga nawet 35 cm. Do zakażenia glistnicą w Polsce dochodzi stosunkowo rzadko. Szacuje się, że dotyka ona od 1% do 18% Polaków. Glista ludzka występuje najczęściej w glebie i pożywieniu. Objawami glistnicy wywołanej żerowaniem pasożytów są również: reakcje alergiczne, bóle gardła, nadpobudliwość nerwowa, zaburzenia snu, bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia.
Zobacz film i dowiedz się skąd się biorą pasożyty w ciele człowieka
Włosienie żerują w jelitach i łatwo się nimi zarazić, jedząc nieprzebadaną dziczyznę, a także zakażone mięso świń. Objawami zarażenia larwami włośnia (włośnicy) są najczęściej: gorączka, nudności, wymioty oraz bóle mięśni. Później nierzadko dochodzą także obrzęki twarzy, uczucie osłabienia wraz z wysoką gorączką.
Pasożyty ludzkie: płazińce – rodzaje, objawy
Do zakażenia płazińcami (zwłaszcza tasiemcami oraz przywrami) dochodzi poprzez kontakt z zakażoną wodą. Szczególnie niebezpieczne pod kątem ryzyka zakażeń są jeziora, stawy i rzeki. Choroba, podobnie jak w przypadku pozostałych zarażeń pasożytami, objawia się najczęściej nudnościami, bólami brzucha i wymiotami.
Oczyszczanie organizmu z pasożytów – badania, leczenie
W przypadku podejrzenia zakażenia pasożytami warto wykonać badania. Najczęstszymi metodami diagnozy pasożytów ludzkich, w zależności od podejrzewanego o inwazję gatunku, są analiza kału oraz zdecydowanie bardziej skuteczne badania krwi. Oczyszczanie organizmu z pasożytów trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy. W terapii stosuje się najczęściej leki paraliżujące układ nerwowy pasożytów, umożliwiające likwidację ich przyczepności w jelitach (gdzie żerują najczęściej). W trakcie leczenia zalecana jest odpowiednia dieta.
