Molibden należy do grupy metali przejściowych, a jego nazwa pochodzi od łacińskiego sformułowania „podobny do ołowiu”. W przyrodzie występuje rzadko, czysty molibden jest srebrzystobiały i bardzo twardy, cechuje się jedną z najwyższych temperatur topnienia wśród wszystkich pierwiastków. Jego podstawowym źródłem są minerały: molibdenit, wulfenit i powellit.
Ze względu na właściwości molibden wykorzystywany jest w przemyśle, zwłaszcza zbrojeniowym i lotniczym. Jako mikroelement jest też niezbędny każdemu organizmowi.
Molibden w organizmie
Choć jest pierwiastkiem śladowym, molibden w organizmie człowieka odgrywa bardzo ważną rolę. Jest niezbędny do prawidłowego rozwoju i znajduje się niemal we wszystkich ludzkich tkankach. Najwięcej molibdenu kumuluje się w wątrobie, nerkach, śledzionie, płucach, mózgu, mięśniach oraz w zębach.
Właściwości molibdenu są bardzo zróżnicowane. Jest istotnym uczestnikiem procesów trawiennych, bierze udział w metabolizmie siarki, równoważy stężenie miedzi i cynku. Wchodząc w skład enzymów niezbędnych do prawidłowego przyswajania żelaza, zapobiega anemii. Poprawia samopoczucie, warunkuje procesy wzrostu i czynności komórkowe, uczestniczy w metabolizmie tłuszczów i węglowodanów oraz w syntezie tauryny – aminokwasu pomagającego transportować kreatynę do mięśni, co powoduje jej bardziej efektywne wykorzystanie i przyśpiesza regenerację mięśni po wysiłku. Tauryna wpływa również na ośrodkowy układ nerwowy (zwiększa funkcje poznawcze i pomaga w nauce).
Molibden wzmacnia odporność organizmu, ma duży wpływ na męską płodność, bierze udział w procesach oczyszczania organizmu z toksyn i innych szkodliwych produktów przemiany materii. Wchodzi w skład tzw. oksydazy ksantynowej, enzymu odgrywającego kluczową rolę w metabolizmie puryn i produkcji kwasu moczowego.
Zbyt duże stężenie molibdenu w organizmie (występujące zwłaszcza u osób stykających się w pracy ze sproszkowaną postacią tego metalu) może być groźne dla zdrowia. Prowadzi m.in. do: pylicy płuc, niedokrwistości, podwyższenia poziomu kwasu moczowego we krwi, dny moczanowej, bólu stawów, niedoczynności tarczycy czy uszkodzeń wątroby.
Molibden – suplementacja
Dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka na molibden szacuje się na 75–250 mikrogramów. Jego źródłem są przede wszystkim produkty spożywcze. Najwięcej pierwiastka znajduje się w zbożach (gryce, jęczmieniu, owsie) i wyrobach z mąk pełnoziarnistych, a także kaszy gryczanej, chudym mięsie, mleku, serach, podrobach, zielonych warzywach liściastych, nasionach roślin strączkowych, czerwonej kapuście. Zawartość molibdenu w dużym stopniu zależy jednak od jego stężenia w glebie, w której uprawiane były rośliny. Sporo molibdenu dostarcza też twarda woda z wodociągów publicznych.
Niedobór molibdenu, który może być konsekwencją nieprawidłowej diety (ubogiej zwłaszcza w warzywa), odżywiania pozajelitowego lub nadmiaru konserwantów w posiłkach i preparatach farmaceutycznych (zwłaszcza siarczynów obniżających stężenie tego pierwiastka), skutkuje niekiedy poważnymi problemami zdrowotnymi. Objawia się m.in. zaburzeniami libido i impotencją u mężczyzn, skłonnością do próchnicy, problemami ze wzrokiem, chorobami skóry, wypadaniem włosów, permanentnym uczuciem zmęczenia oraz sennością. Długotrwały niedobór tego mikroelementu może skutkować zwiększonym ryzykiem rozwoju nowotworów, zwłaszcza raka przełyku.
Aby zapobiec problemom, można stosować suplement z molibdenem. Na rynku dostępnych jest wiele produktów zawierających w składzie wysoko przyswajalne formy molibdenu. Często są to suplementy dedykowane osobom z niedoborem witamin i składników mineralnych, które chcą powstrzymać procesy starzenia skóry czy uporać się z nadmiernie wypadającymi lub rozdwajającymi się włosami oraz łamliwymi paznokciami.
Molibden – zastosowanie w przemyśle
Molibden ma zastosowanie przede wszystkim w przemyśle. Jako metal stopowy w stalach wysokoodpornych i wysokotemperaturowych zwiększa ich twardość, wytrzymałość i odporność. Dodatek molibdenu do stali kwasoodpornych i nierdzewnych zwiększa ich odporność na korozję. Metal jest używany zwłaszcza w przemyśle lotniczym i zbrojeniowym, a także w postaci drutu, do podtrzymywania skrętek wolframowych w żarówkach elektrycznych. Pręty i druty molibdenowe są elementami grzejnymi w piecach elektrycznych, w których osiąga się temperatury powyżej 1700ºC. Disiarczek molibdenu jest odpornym na wysokie temperatury dodatkiem do smarów.
