Idiopatyczne młodzieńcze zapalenie stawów polega na niszczeniu przez organizm własnych tkanek stawowych. W zależności od wielkości wskaźnika reumatoidalnego oraz przeciwciał antycytrulinowych (aCCP) wyróżnia się różne postaci choroby. Również rokowania co do wyleczenia są niejednorodne. Odpowiednio ukierunkowane leczenie młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów pozwala na uzyskanie remisji objawów i normalne funkcjonowanie.
Zobacz także:
Na czym polega stan zapalny kolana. Stan zapalny kolana- objawy, a stan zapalny kolana- leczenie
Dlaczego stawy "strzelają"? Kiedy jest to powód do niepokoju
Zapalenie stawu barkowego – przebieg, przyczyny, domowe sposoby
Na czym polega młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów?
Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów to najczęściej występująca, przewlekła i postępująca choroba reumatyczna u osób w wieku rozwojowym. Schorzenie o nieznanej etiologii powoduje szereg dolegliwości ze strony stawów obwodowych, a czasem kręgosłupa. Stanowi przyczynę licznych dodatkowych objawów pozastawowych i powikłań układowych. Istotą choroby jest przetrwały stan zapalny, zajmujący błony maziowe, nasady kości oraz okołostawowe tkanki, prowadzący do uszkodzenia ich włókien. Destrukcja tego typu upośledza sprawność motoryczną aparatu ruchu, osłabia wytrzymałość i siłę mięśniową, a także jest przyczyną niepełnosprawności ruchowej pacjenta.
W zależności od wielkości wskaźnika reumatoidalnego we krwi oraz przeciwciał aCCP wyróżnia się różne postaci choroby, takie jak MIZS uogólnione, wielostawowe oraz nielicznostawowe. Również rokowania co do wyleczenia są rozmaite. Odpowiednio ukierunkowane leczenie młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów pozwala na uzyskanie remisji objawów i normalne funkcjonowanie społeczne pacjenta. Rehabilitacja MIZS sprzyja zatrzymaniu niekorzystnych zmian tkankowych oraz utrzymaniu możliwie wysokiego poziomu samodzielności fizycznej.
Idiopatyczne młodzieńcze zapalenie stawów – przyczyny
Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów rozpoczyna się zwykle przed 16. rokiem życia. Mimo niejasnej etiologii przyczyn choroby doszukuje się przede wszystkim w nieprawidłowo funkcjonującym układzie immunologicznym, w którym własne komórki organizmu ukierunkowane są na niszczenie tkanek stawowych, traktują je bowiem jako ciała obce. Wystąpienie choroby warunkuje również kumulacja czynników genetycznych i środowiskowych, takich jak:
- obciążenia dziedziczne i mutacje genowe. Dzieci, których rodzice obciążeni byli MIZS bądź chorują na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), narażone są na rozwój choroby. Większe prawdopodobieństwo młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów występuje również u rodzeństwa bliźniaczego;
- płeć – blisko trzykrotnie częściej idiopatyczne młodzieńcze zapalenie stawów dotyka dziewczynek.
Do grupy czynników sprzyjających pojawieniu się choroby, nasilających jej objawy i przebieg zalicza się m.in. infekcje wirusowe o specyficznej, bliżej nieokreślonej, budowie i właściwościach, a także długotrwały stres psychiczny i silne stany emocjonalne. Ze względu na częstsze występowanie choroby u dziewczynek przyczyn MIZS lekarze doszukują się także we wpływie hormonów płciowych.
Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – objawy
Objawy młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów mogą mieć gwałtowny początek i burzliwy, agresywny przebieg bądź narastają powoli. Wówczas przez długi czas pozostają niezauważone, co utrudnia rozpoznanie i wczesne podjęcie leczenia. Nieprawidłowa interpretacja objawów lub późne zaobserwowanie symptomów choroby często wynika z przekonania, że dzieci nie chorują na choroby reumatyczne.
Dominujące objawy idiopatycznego młodzieńczego zapalenia stawów to m.in.:
- zaburzenie chodu objawiające się utykaniem;
- trwały obrzęk zajętego stawu, najczęściej dotyczący kolana, kostek, nadgarstków i małych stawów rąk;
- sztywność poranna ustępująca w ciągu dnia;
- przykurcze mięśniowe;
- bóle stawowo-mięśniowe, często odbierane jako wzrostowe;
- wysypka o odcieniu łososiowym;
- gorączka, ogólna apatia, brak apetytu, spadek aktywności fizycznej.
Początkowe objawy młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów często przypominają grypę. Nierzadko obserwuje się też powiększenie wątroby i śledziony oraz węzłów chłonnych. Choroba charakteryzuje się okresami remisji i zaostrzeń, w których dochodzi do ustępowania lub znacznego złagodzenia dolegliwości bądź ich nasilenia.
Leczenie młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów
Terapia MIZS ma na celu spowolnienie postępu zmian chorobowych w stawach, zapobieganie zaburzeniom rozwojowym i przywrócenie prawidłowej aktywności fizycznej dziecka. Dominującą metodą leczenia jest farmakoterapia, hamująca aktywność układu immunologicznego poprzez zastosowanie m.in. niesteroidowych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz środków immunosupresyjnych. Dzieciom z bardzo aktywnym przebiegiem choroby zaleca się leczenie biologiczne młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów, czyli wprowadzenie specjalistycznych środków o wąskim i bardziej wyspecjalizowanym działaniu inhibitorowym. Niezbędnymi elementami kompleksowego leczenia MIZS są fizyko- i kinezyterapia.
Jak jest zbudowany kład kostny? Dowiesz się tego z filmu:
Bibliografia:
1. Rutkowska-Sak L., „Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów”, Termedia, Poznań 2014.
2. Romnicka A., „Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów”, Przewodnik Lekarza 12/2001, vol.4.
3. Opracowanie zbiorowe, „Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS), Poradnik dla chorych i ich bliskich”, Poruszyć Świat, Abbvie, Warszawa 2012.
