Mięsień dwugłowy uda często staje się problemem osób uprawiających sport, zwłaszcza biegi (zarówno krótko- , jak i długodystansowe), ale również piłkę nożną, rugby czy football amerykański. Na jego urazy narażeni są także zawodowi tancerze.
Mięsień dwugłowy
Mięsień dwugłowy jest elementem kończyny dolnej i górnej. Drugi z nich, czyli podłużny, wrzecionowaty Musculus biceps brachii jest rozpięty między łopatką a kością promieniową i działa na dwa stawy: ramienny i łokciowy. W stawie ramiennym mięsień dwugłowy zgina ramię, w stawie łokciowym najsilniej zgina i odwraca przedramię.
Mięsień dwugłowy uda (łac. Musculus biceps femoris), razem z mięśniem półbłoniastym i półścięgnistym tworzy tzw. grupę kulszowo-goleniową. Mięśnie półbłoniaste i półścięgniste zaczynają się na guzie kulszowym, a kończą na kości piszczelowej. Dłuższa część mięśnia dwugłowego też rozciąga się od guza kulszowego, natomiast krótsza jest połączona z kością udową. Obie biegną wzdłuż tylnej części uda i dochodzą do kości strzałkowej, czyli mniejszej z kości podudzia. Gdy te trzy mięśnie pracują razem, ich głównym zadaniem jest zginanie kolana oraz unoszenie biodra. Wspomagają je w tym także inne mięśnie: krawiecki, smukły, brzuchaty łydki, pośladkowe i prostowniki grzbietu.
Mięsień dwugłowy uda – ćwiczenia
Mięsień dwugłowy uda jest narażony na urazy, które mogą być konsekwencją:
- zbyt intensywnego uprawiania sportu (przy jednoczesnym zapominaniu o prawidłowej rozgrzewce);
- niewłaściwie przeprowadzanych zajęć na siłowni (trening oparty tylko na ćwiczeniach koncentrycznych, podczas których przyczepy mięśnia zbliżają się do siebie, a mięsień się skraca);
- przeciążeń (np. spowodowanych nagłą aktywnością osób prowadzących wcześniej siedzący tryb życia);
- nieodpowiednią rehabilitacją po wcześniejszych kontuzjach.
Ryzyko kontuzji można zmniejszyć dzięki odpowiednim ćwiczeniom mięśnia dwugłowego uda. Właściwie przeprowadzona rehabilitacja jest też wskazana po jego urazach. W uzyskaniu odpowiedniej elastyczności oraz wzmocnienia mięśnia pomaga tzw. trening ekscentryczny. Polega on na oddaleniu przyczepów i rozciąganiu mięśnia dwugłowego uda przy ciągłym jego napięciu.
Polecamy: Rozgrzewka - najważniejszy punkt treningu
Wskazane są ćwiczenia ze specjalną piłką, którą można np. włożyć między kostki i ścisnąć, a następnie unieść lekko nogi i wytrzymać w tej pozycji około 3 sekundy. Warto też położyć się na brzuchu, złapać piłkę między kostki i ścisnąć ją, a później zgiąć nogi w kolanach aż do uzyskania kąta prostego i oderwać przednią powierzchnię ud od ziemi na wysokość kilku centymetrów. Biodra powinny wtedy przylegać do podłoża. Tego typu ćwiczenia na mięsień dwugłowy uda początkowo wykonuje się w 3 seriach po 7–10 powtórzeń, z czasem obciążenia można zwiększać.
Naciągnięty mięsień dwugłowy uda
Naciągnięty mięsień dwugłowy uda to częsta kontuzja, zwłaszcza podczas uprawiania sportu. Jest spowodowana uszkodzeniem włókien mięśniowych, zazwyczaj w miejscu, gdzie mięsień przechodzi w ścięgno. Struktura tkanki zmniejsza się wówczas z miękkiej i elastycznej w twardą i włóknistą. Włókna otaczające miejsce uszkodzenia zabezpieczają je, kurcząc się, co powoduje, że mięsień w dotyku staje się twardy.
O naciągniętym mięśniu dwugłowym mówi się, gdy uszkodzone zostało niewiele (do 5%) włókien mięśniowych. Leczenie mięśnia dwugłowego uda polega wówczas na zmniejszeniu stanu zapalnego przez odpoczynek, okłady z lodu, uciśnięcie bolącego miejsca i uniesienie kończyny lub – jeśli to możliwe – na wykonaniu masażu i przeprowadzeniu zabiegów fizykoterapeutycznych.
Naderwany mięsień dwugłowy uda
Naderwany mięsień dwugłowy uda to sytuacja, gdy uszkodzeniu i rozerwaniu ulega ponad 5% włókien mięśniowych. Przyczyną bywa zwykle gwałtowny ruch mięśnia, który jest już całkowicie skurczony, albo bezpośrednie uderzenie. Zerwane włókna krwawią do otaczających tkanek, co powoduje obrzmienie i ból oraz powstanie krwiaka wewnątrz mięśnia. Leczenie jest podobne jak w przypadku naciągnięcia. Krwawy wylew w mięśniu wymaga czasem głębokiego masażu z użyciem kremu ułatwiającego wchłanianie wynaczynionej krwi (taki zabieg powinien wykonać fizykoterapeuta). Ból mięśnia dwugłowego uda pomogą ograniczyć preparaty przeciwbólowe.
Rzadszą sytuacją jest całkowite przerwanie ciągłości tkanki mięśniowej. Zerwany mięsień dwugłowy uda ogranicza ruchomość nogi i jej prawidłowe funkcjonowanie. Jednym wyjściem bywa wówczas zabieg chirurgiczny.
