Ból jest przewodzony przez tzw. szlak nocyceptywny, zbudowany z zakończeń nerwowych. Przenoszą one informację o szkodliwych dla organizmu czynnikach z tkanek obwodowych do rdzenia kręgowego, a następnie do mózgu.
Maść przeciwbólowa – skład
Maści przeciwbólowe często zawierają niesteroidowe leki przeciwzapalne. Dzięki temu, że stosuje się je na skórę, a nie doustnie, ryzyko skutków ubocznych jest mniejsze. W preparatach likwidujących ból znajdują się ketoprofen, diklofenak, naproksen lub ibuprom. Kolejne składniki maści przeciwbólowych i przeciwzapalnych to salicylan metylu i mentol. Mentol zmniejsza bóle, ma łagodne działanie znieczulające i chłodzące. Dodatkowo likwiduje swędzenie. Natomiast salicylan metylu należący do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) powoduje uczucie rozgrzania, rozszerzając naczynia krwionośne. Jest to pochodna kwasu salicylowego, który jak wszystkie salicylany działa przeciwzapalnie, przeciwbólowo oraz przeciwgorączkowo. NLPZ hamują aktywność enzymów, które biorą udział w syntezie prostaglandyn. Te ostatnie mają duży udział w powstawaniu procesu zapalnego w organizmie. Uważa się, że salicylan metylu może też hamować działalność innych substancji wywołujących stan zapalny. Z kolei maści na ból stawów zawierają kamforę, olejek eukaliptusowy oraz terpentynę balsamiczną. Preparaty z kolagenem wspomogą elastyczność i mobilność stawów, co zmniejszy ryzyko pojawienia się dolegliwości w ich obrębie.
Maść przeciwbólowa w ciąży
Stosowanie leków, w tym maści przeciwbólowych i przeciwzapalnych, w ciąży nie jest przeciwwskazane. Zależnie od tego, jaką substancję zawiera konkretny preparat, ciężarna może go przyjmować bądź powinna unikać. W przypadku leków, co do których nie ma pewności, np. brak jest informacji o używaniu środka w czasie ciąży, najlepiej zasięgnąć opinii specjalisty. On rozstrzygnie, czy kobieta może go stosować bez szkody dla dziecka czy też lepiej będzie, jeśli sięgnie po inny preparat. Większość leków jest przeciwwskazana w ciąży. Niektóre leki mogą być stosowane, jednak zawsze w porozumieniu z lekarzem. Niektóre leki przeciwbólowe są całkowicie przeciwwskazane. Rzadko pojawia się sytuacja, by korzyści ich stosowania przewyższają ryzyko dla dziecka. Należy do nich np. ketoprofen. Należy on do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, które mogą spowodować wydłużenie czasu trwania ciąży, nadciśnienie płucne u noworodków i zamknięcie przewodu tętniczego u płodu. W aptekach dostępne są specjalne maści przeciwbólowe przeznaczone dla kobiet w ciąży. Zmniejszają one obrzęk nóg oraz zmęczenie. Aby pozbyć się bólu, przyszłe mamy mogą stosować też okłady z octanowinianu glinu. Na ból pleców i karku korzystnie działają ciepłe bądź zimne okłady. Nie należy natomiast smarować skóry maścią rozgrzewającą ani chłodzącą. Często zawierają one takie składniki, jak mentol lub kamfora, które są niebezpieczne dla dziecka. Zamiast nich można sięgnąć po kostkę lodu owiniętą w tkaninę bądź plastry rozgrzewające z węglem drzewnym.
Maść przeciwbólowa dla dzieci
Maści przeciwbólowe dla dzieci najczęściej stosowane są wyłącznie w przypadku urazów, jednak przebiegających bez uszkodzenia skóry. Zdarty naskórek musi być najpierw wyleczony, gdyż przeciwbólowa maść mogłaby wywołać jeszcze większy dyskomfort, a nawet pogłębić stan zapalny. Nie wolno stosować maści przeciwbólowych np. profilaktycznie przed szczepieniem, ani smarować nimi nóżki bezpośrednio po szczepieniu. Lepiej sprawdzają się wtedy np. okłady zimne.
Maść przeciwbólowa dla sportowców
Maść rozgrzewająca można z powodzeniem stosować także u sportowców. Sprawdzi się u nich np. końska maść rozgrzewająca, która ma w składzie olejki eteryczne: eukaliptusowy, miętowy i kamforę. Zawiera też wyciągi ziołowe m.in. z jałowca, arniki, kasztanowca, szyszek chmielu i tymianku. Preparat o działaniu rozgrzewającym pomoże w przypadku przetrenowania lub kilka dni po urazie. Poprawia ona ukrwienie miejsca, na które ją naniesiono. Dzięki temu metabolity będące wynikiem intensywnej pracy mięśni są szybciej wydalane z organizmu. Sportowcy mogą sięgnąć także po maści z ketoprofenem. Będzie skuteczna po urazach. W podobny sposób działa naproksen. Preparaty, które go zawierają mają działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwobrzękowe. Zmniejszają dolegliwości w obrębie stawów i mięśni. Ibuprofen także niweluje ból spowodowany różnego rodzaju kontuzjami. Po urazach i w przypadku bolesności można zastosować także pochodne kwasu salicylowego lub maść zawierającą diklofenak. Ten ostatni składnik działa miejscowo w stanach zapalnych tkanek mięśni. Zmniejsza bóle kręgosłupa i stawów. W maści przeciwbólowej na kręgosłup można znaleźć też borowinę. Sportowcy powinni sięgnąć po preparaty z etofenamatem o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Odpowiednia dla nich będzie też benzydamina, dodatkowo zmniejszająca obrzęki i mająca miejscowe działanie znieczulające.
