Najczęściej badanie MCHC (średnie stężenie hemoglobiny w krwinkach czerwonych) ujmuje się w morfologii krwi. Jest jednym z podstawowych wyników, mających duże znaczenie z punktu widzenia diagnostyki niedokrwistości. Zbyt wysokie lub zbyt niskie MCHC może również świadczyć o szeregu różnych problemów z krwinkami czerwonymi.
Badanie MCHC
Średnie stężenie hemoglobiny w erytrocytach (MCHC) oblicza się poprzez porównanie ilości hemoglobiny z hematokrytem, czyli wskaźnikiem stosunku objętości erytrocytów do całej objętości krwi. Aby wyznaczyć MCHC, należy skorzystać ze wzoru MCHC = Hb × 100/hematokryt. Za normę uznaje się wynik oscylujący w granicach 32–36 g/dl. Alternatywny wzór pozwala na określenie wartości współczynnika MCHC w milimolach na litr. Normą jest wtedy wartość 4,9–5,5 mmol/l. Zwykle badanie zleca się w zestawie podstawowych analiz krwi – nie należy jednak czekać na skierowanie lekarza. Każda osoba powinna przeprowadzać morfologię przynajmniej raz w roku. Zachwianie wartości MCHC może wiązać się z poważnymi chorobami krwi, dlatego często jest zlecane przy podejrzeniu różnych postaci niedokrwistości. Wykorzystuje się je również w czasie obserwacji reakcji organizmu na podawanie niektórych leków (np. pochodnych heparyny). Wskazaniem do przeprowadzenia MCHC w morfologii krwi są przede wszystkim objawy związane z układem krążenia – wybroczyny, krwawienia, ale także chroniczne zmęczenie, zawroty głowy czy omdlenia.
Wiarygodny wynik
Chociaż sama morfologia krwi jest niezwykle łatwa i polega na pobraniu próbki krwi najczęściej z żyły łokciowej, poprzez niewiedzę lub zaniedbanie może dojść do przekłamania wyniku. Należy pamiętać o tym, że na badanie przychodzi się na czczo, nie powinno się nic jeść przez przynajmniej 8 godzin. Najlepiej powstrzymywać się przed spożywaniem alkoholu przez 48 godzin, na kilka godzin przed badaniem niewskazane jest również palenie papierosów. Kolacja w dniu poprzedzającym pobranie krwi powinna być lekkostrawna. Wynik MCHC może wypaczyć także miesiączkowanie. Kobiety nie powinny przeprowadzać go więc w czasie menstruacji oraz w ciąży, podczas której stężenie hemoglobiny jest naturalnie obniżone.
Niskie MCHC
Za zbyt niskie MCHC odpowiada zmniejszenie ilości hemoglobiny w krwinkach czerwonych, może towarzyszyć mu również niska średnia objętość krwinki (MCV). Niski wynik MCHC (poniżej 32 g/dl lub 4,9 mmol/l) obserwuje się zazwyczaj przy niedoborze żelaza oraz w różnych postaciach niedokrwistości. Do bardzo groźnych należą talasemie – niedokrwistości tarczowatokrwinkowe oraz niedokrwistości syderoblastyczne. Niskie MCHC może również świadczyć o sferocytozie wrodzonej, czyli niedokrwistości hemolitycznej oraz o problemach z gospodarką elektrolitową.
Wysokie MCHC
Podwyższone MCHC (wysokie stężenie hemoglobiny w erytrocytach) obserwuje się w niedokrwistości hipochromicznej oraz podczas odwodnienia hipertonicznego. Podobnie jak niskie MCHC, może również wskazywać na sferocytozę.
MCHC a niedokrwistość
Zazwyczaj badanie MCHC wskazuje na różnego typu niedokrwistości. Pomaga wykryć m.in. talasemię – wrodzoną chorobę krwi związaną z zaburzoną syntezą hemoglobiny. Ze względu na utrudnione przenoszenie tlenu do komórek organizmu, ta niedokrwistość może być przyczyną niewydolności układu krążenia wśród młodych ludzi. Do jej charakterystycznych objawów należy anemia, a także powiększenie śledziony i wątroby.
Najczęściej diagnozowaną postacią niedokrwistości wrodzonej jest sferocytoza (choroba Minkowskiego-Chauffarda). Obserwuje się ją u 1 na 5000 pacjentów. Powodują ją mutacje w genach odpowiedzialnych za kodowanie białek błony erytrocytów. Czerwone krwinki mają nieprawidłowy kształt, co wpływa na ich krótką żywotność – są niszczone przez śledzionę, której zadaniem jest usuwanie zbędnych składników krwi. Do objawów tej niedokrwistości należy m.in. zmętnienie oka, małoocze, skośne ustawienie oczu, płaski nos, wady zgryzu, w dzieciństwie żółtaczka oraz anemia.
Badanie krwi na MCHC pozwala również na wykrycie niedokrwistości syderoblastycznej. W jej przebiegu dochodzi do zmniejszenia aktywności hemu (enzymu zawartego w hemoglobinie), co doprowadza do zwiększenia liczby syderoblastów. Niedokrwistości syderoblastyczne mogą mieć podłoże wrodzone lub nabyte – czynnikami sprzyjającymi pojawieniu się choroby jest alkoholizm, zatrucie metalami ciężkimi, przebieg niektórych chorób, w tym dysplazji szpiku oraz zażywanie leków zaburzających biosyntezę hemu. Leczenie jest zależne od postaći choroby. W przypadku niedokrwistości nabytej zazwyczaj podaje się witaminę B6, niedokrwistość wrodzona wymaga terapii koncentratem krwinek czerwonych oraz związkami chelatującymi nadmiar żelaza.
