MCHC to skrót angielskiego określenia Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration, oznaczającego średnie stężenie hemoglobiny w krwinkach czerwonych. Ustalenie tego wskaźnika jest standardem w każdym podstawowym, diagnostycznym badaniu morfologicznym krwi, które powinno być wykonywane przynajmniej raz w roku, ponieważ pozwala w miarę wcześnie wykryć zmiany chorobowe w organizmie (zarówno niegroźną infekcję, jak i nowotwór), a następnie podjąć odpowiednią terapię.
MCHC – morfologia
MCHC to wyznaczany z wartości hematokrytu oraz zmierzonej liczby erytrocytów wskaźnik stężenia hemoglobiny – jednego z najważniejszych składników krwi. Każda jej jednostka składa się z dwóch łańcuchów białkowych, do których dołączone są cztery cząsteczki zawierającego żelazo hemu nadające krwi czerwoną barwę, a także umożliwiające rozprowadzanie tlenu po organizmie i dostarczenie go każdej, nawet najmniejszej komórce.
W zależności od różnic w budowie części białkowej hemoglobiny wyróżnia się:
-
HbA (HbA1) – prawidłową hemoglobinę u osób dorosłych;
-
HbA2 – prawidłową hemoglobinę, która stanowi ok. 1,5–3% całkowitej hemoglobiny u dorosłych;
-
HbF – tzw. hemoglobinę płodową, po urodzeniu szybko dochodzi do jej wymiany na HbA, czego objawem jest żółtaczka fizjologiczna u noworodków;
-
HbS – hemoglobinę produkowaną przez organizm na skutek mutacji genetycznych, wywołującej anemię sierpowatą, jedną z wrodzonych chorób krwi;
-
HbA1c – zwaną również hemoglobiną glikowaną, której obecność potwierdza cukrzycę.
-
MCHC – prawidłowy poziom
Średnie stężenie hemoglobiny to wskaźnik, na który może wpływać wiele czynników, o czym warto pamiętać przed badaniem morfologicznym. Nieprawidłowy wynik uzyskuje się na przykład wtedy, gdy pomiar nie był prowadzony na czczo, dlatego zaleca się, by krew do analizy oddawać rano, po przynajmniej ośmiogodzinnej przerwie w spożywaniu posiłków. Także niektóre produkty zjedzone w dużej ilości tuż przed badaniem mogą znacząco zafałszować wyniki – dotyczy to zwłaszcza potraw bogatych w żelazo i witaminę B12, np. wątróbki, kaszanki, czerwonego mięsa albo szpinaku. Morfologii nie należy też wykonywać podczas miesiączki. Obniżone stężenie hemoglobiny jest również naturalnym zjawiskiem u kobiet w ciąży.
MCHC to wskaźnik, na który nie ma wpływu wiek czy płeć. Zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn prawidłowa wartość średniego stężenia hemoglobiny powinna zawierać się w przedziale 4,9–5,5 mmol/l (milimoli na litr) lub 32–36 g/dl (gramów na decylitr). Każde odchylenie od tej normy, w dół czy w górę, może wskazywać na rozwój stanu chorobowego w organizmie i wymaga konsultacji lekarskiej.
Gdy MCHC jest za niskie…
Zbyt niskie stężenie hemoglobiny w krwinkach czerwonych może sugerować przede wszystkim rozwój anemii, szczególnie jeśli pojawiają się inne objawy charakterystyczne dla tego schorzenia, wywoływanego najczęściej niedoborem żelaza, czyli:
- bladość skóry,
- uczucie duszności i kołatania serca,
- zawroty głowy i zaburzenia widzenia,
- utrata apetytu,
- obrzęk kostek nóg.
Zbyt niskie MCHC zwiastuje niekiedy także niedokrwistość będącą konsekwencją zaburzeń aktywności hemu lub talasemię – zaburzenia syntezy hemoglobiny, spowodowane wrodzonym defektem biosyntezy łańcuchów białkowych.
Wysokie MCHC – co oznacza?
Przekraczająca normę wartość MCHC nazywana jest w medycynie hiperchromią. Gdy wskaźnik stężenia hemoglobiny w krwinkach czerwonych przekracza 5,5 mmol/l lub 36 g/dl może wynikać z zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu, a przede wszystkim odwodnienia, lub sferocytozy – najczęściej diagnozowanej wrodzonej niedokrwistości hemolitycznej wśród mieszkańców Europy. Schorzenie, zwane też wrodzoną żółtaczką hemolityczną lub chorobą Minkowskiego-Chauffarda, to konsekwencja braku białek odpowiedzialnych za prawidłowy kształt czerwonych krwinek, przyjmujących wówczas kształt kulisty i podatnych na szybsze niszczenie w śledzionie.
W łagodnej postaci sferocytoza często przebiega bezobjawowo, ewentualnie powodując dolegliwości podobne do anemii. W cięższych przypadkach prowadzi do żółtaczki, powiększenia śledziony i wątroby oraz podatności na kamicę żółciową. Niekiedy objawy są bardzo nasilone, a dodatkowo towarzyszą im zaburzenia rozwoju kości (tzw. czaszka wieżowata, płaski nos, podniebienie gotyckie, wady zgryzu) narządu wzroku (np. zmętnienie soczewki oka lub skośne ustawienie gałek ocznych) albo słuchu.
Całkowite wyleczenie sferocytozy wrodzonej nie jest możliwe, dlatego zwykle stosuje się tylko kuracje doraźne.
