Nieprawidłowe działanie układu odpornościowego w łuszczycy powoduje, że nowe komórki skóry dojrzewają o wiele za szybko, tak, że te, które powinny obumrzeć i się złuszczyć, nie mają na to wystarczająco dużo czasu. W efekcie naskórek znacznie się pogrubia i tworzy twarde, srebrzyste łuski.
Łuszczyca u dzieci – objawy i rodzaje
Jedna trzecia chorych zapada na łuszczycę przed 20. rokiem życia. Jak wygląda łuszczyca u dzieci? W większości przypadków występuje łuszczyca zwyczajna. Ma ona postać brunatnych bądź różowych grudek pokrytych srebrzystymi lub srebrzystoszarymi łuskami, które mogą z czasem zlewać się w czerwone, plackowate zmiany.
Objawy łuszczycy u dzieci występują najczęściej na głowie, łokciach, kolanach, tułowiu i pośladkach, mogą pojawić się także na paznokciach. Łuszczyca głowy u dzieci przeważnie na początku pojawia się na owłosionej skórze, a następnie przechodzi na czoło, kark oraz okolicę za uszami. Niekiedy objawy są uogólnione (erytrodermia łuszczycowa), co oznacza, że zmiany chorobowe występują na ponad 90 procent powierzchni skóry.
Łuszczyca u dzieci objawy może dawać także w postaci łuszczycowego zapalenia stawów. Tzw. postać stawowa łuszczycy dotyczy od około 5 do 20 procent chorych.
Inne rodzaje łuszczycy występujące u osób poniżej 18. roku życia to:
- łuszczyca kropelkowata – zmiany skórne mają postać maleńkich grudek o średnicy nie większej niż 1 centymetr, które są pokryte łuską; często równolegle występują infekcje paciorkowcem gardła oraz okolic odbytu;
- łuszczyca odwrócona – inaczej niż w postaci zwyczajnej zmiany pojawiają się w fałdach skóry i zgięciach, m.in. w pachwinach;
- łuszczyca anogenitalna – zmiany występują w okolicach odbytu i genitaliów, przypominają rumień i zwykle są gładkie lub łuszczą się w niewielkim stopniu; to odmiana, na którą chorują dzieci do 24. miesiąca życia;
- łuszczyca paznokci – u dzieci powoduje zżółknięcie i pogrubienie płytki paznokciowej, zwiększa jej łamliwość i podatność na rozdwajanie się; zmiany wyglądają jak niewielkie, rozsiane po płytce paznokcia wgłębienia.
Objawy występujące niezależnie od rodzaju choroby to gorączka, spowodowane nią odwodnienie i dreszcze oraz osłabienie. Ogólny stan chorych jest zły. Niektórych zmiany skórne swędzą, co skłania ich do drapania – w ten sposób mogą przyczyniać się do nasilenia objawów.
Przyczyny łuszczycy u dzieci – genetyka i czynniki wywołujące
Nie wiadomo, jakie są przyczyny łuszczycy, ale podejrzewa się, że ma ona podłoże genetyczne i może być dziedziczna. Wiadomo na pewno, że nie jest zaraźliwa. Łączy się ją z nieprawidłowym działaniem układu odpornościowego, który zaburza fizjologiczne procesy obumierania i regeneracji naskórka oraz powoduje miejscowe stany zapalne skóry.
Zwraca się uwagę na czynniki, które mogą spowodować wystąpienie objawów łuszczycy u dzieci, które mają predyspozycje do tej choroby. Są to m.in.:
- ostre i przewlekłe infekcje bakteryjne, wirusowe, próchnica, przerośnięte migdałki,
- silny stres lub wstrząs emocjonalny,
- uszkodzenia skóry – zwłaszcza mechaniczne, np. spowodowane drapaniem,
- niektóre antybiotyki, leki przeciwdepresyjne (sole litu), steroidy (leki przeciwzapalne).
Objawy łuszczycy u dziecka mogą pojawić się także po długim przebywaniu na słońcu, tym bardziej jeśli dojdzie do poparzeń słonecznych.
Leczenie łuszczycy: leki, fototerapia, pielęgnacja skóry i dieta
Leczenie łuszczycy u dzieci (i u dorosłych) opiera się na łagodzeniu objawów i poprawie komfortu życia chorych. Pierwszym i najczęściej stosowanym sposobem jest miejscowe stosowanie leków, których zadania to:
- usunięcie łusek – leczenie złuszczające przeprowadza się z użyciem maści salicylowej, mocznikowej, solankowej, salicylowo-siarkowej w różnych stężeniach, a także oliwy salicylowej;
- redukcja nadmiernego łuszczenia naskórka – stosuje się glikokortykosteroidy, które działają także przeciwzapalnie, pochodne witaminy D (przeważnie w leczeniu łącznie z glikokortykosteroidami);
- inhibitory kalcyneuryny (takrolimus i pimekrolimus) działające immunosupresyjnie – nie są zarejestrowane do leczenia łuszczycy, ale stosuje się je czasem na zmiany na twarzy oraz w fałdach skóry.
Leki te w większości mogą mieć poważne skutki uboczne, jeśli są stosowane przez długi czas na duże obszary ciała.
Dzieci z rozsianymi zmianami skórnymi powinny być leczone przy użyciu fototerapii. Zwykle to naświetlanie promieniami ultrafioletowymi UVB – pobudzają wytwarzanie witaminy D w organizmie.
Jeśli łuszczyca u dzieci nie reaguje na leczenie miejscowe ani fototerapię, wdraża się leczenie ogólne. Dotyczy to przeważnie innych rodzajów choroby niż łuszczyca zwyczajna. Leki stosowane w takich przypadkach to m.in. acytretyna (pochodna witaminy A) i metotreksat lub etanercept (gdy choroba zajmie stawy).
Dieta u dzieci z łuszczycą powinna być lekkostrawna i uboga w tłuszcze zwierzęce, warzywa strączkowe, czekoladę, miód i ostre przyprawy lub całkowicie te produkty eliminować.
Kluczowa w leczeniu jest też pielęgnacja skóry chorego. Należy dobrze ją nawilżać i natłuszczać przy pomocy emolientów, a także chronić przed nadmiernym nasłonecznieniem.
Bibliografia:
1. lek. Agnieszka Dobrzyńska "Łuszczyca u dzieci - przyczyny, objawy, leczenie"
2. Lek. Dorota Purzycka-Bohdan, Dr hab. med. Aneta Szczerkowska-Dobosz, Lek. Julita Świątecka-Czaj „ Leczenie łuszczycy u dzieci”
