Łupież to choroba skóry głowy, w której dochodzi do nadmiernego łuszczenia naskórka. Bezpośrednio za wywołanie takiego stanu odpowiedzialne są grzyby (drożdżaki), które naturalnie występują na ludzkiej skórze – Malassezia furfur. Dwa rodzaje łupieżu występujące najczęściej to łupież tłusty i suchy.
Objawy łupieżu tłustego – rozpoznanie choroby i charakterystyka
Łupież po raz pierwszy może pojawić się w okresie dojrzewania. Częściej dotyka chłopców niż dziewczęta. Objawy łupieżu nasilają się zimą, mniej widoczne są latem.
Łupież tłusty objawy daje widoczne gołym okiem – to zażółcone fragmenty naskórka, które mogą spadać z głowy na ramiona i plecy. Żółte płaty złuszczonego naskórka oraz strupy składające się z jego wielu skumulowanych warstw są widoczne na skórze głowy i wyczuwalne podczas dotyku. Oprócz tego osoba chora odczuwa uporczywy świąd skóry głowy. Swędzenie skutkuje częstym drapaniem skalpu i w konsekwencji może prowadzić do podrażnień oraz infekcji bakteryjnych i stanów zapalnych. Efektem częstego i silnego pocierania czy drapania skalpu jest też wypadanie osłabionych włosów.
Osoby cierpiące na łupież tłusty mają też problem z przetłuszczaniem się włosów – nawet krótko po umyciu mogą się one zlepiać i wyglądać nieświeżo, a nawet na brudne. Silny łojotok często dotyczy nie tylko owłosionej skóry głowy, ale też twarzy i ucha zewnętrznego.
Zauważalna jest zależność łupież tłusty a wypadanie włosów. Nadmierna utrata owłosienia jest rezultatem działalności drożdżaków, stanów zapalnych obejmujących cebulki włosowe oraz drapania, powodującego fizyczne uszkodzenie włosów. Włosy łamią się i wypadają, a przez osłabienie cebulek włosowych ich wzrost jest o wiele wolniejszy lub nawet zahamowany.
Bezpośrednie i pośrednie przyczyny łupieżu tłustego
Bezpośrednią przyczyną łupieżu tłustego jest działanie drożdżaków (grzybów) Malassezia furfur. Występują one naturalnie w ludzkim organizmie, ale gdy jest ich zbyt wiele i mają sprzyjające warunki do tego, by się rozmnażać, mogą powodować łupież. Najlepiej czują się w ciepłym i wilgotnym środowisku. Idealne warunki do rozwoju daje im także łojotok skóry głowy – sebum jest pożywką.
Łojotok może być skutkiem:
- zmian hormonalnych – zwłaszcza w okresie dojrzewania, kiedy aktywność hormonów jest bardzo duża,
- przewlekłych chorób wpływających na skórę i powodujących łojotok,
- przemęczenia i stresu,
- zbyt częstego albo za rzadkiego mycia włosów,
- niedokładnego spłukiwania szamponu czy odżywki,
- stosowania obciążających kosmetyków, np. masek do włosów czy produktów do stylizacji jak żel, pianka czy lakier do włosów.
Oprócz tego łojotokowi i rozwojowi grzybów sprzyjają przegrzewanie głowy (np. noszenie niewłaściwego nakrycia głowy w stosunku do panujących warunków) i przebywanie w mocno ogrzewanych pomieszczeniach. Ciepłe i suche powietrze powoduje przesuszania głowy, dlatego skóra produkuje większe ilości łoju, aby utrzymać poziom natłuszczenia, w konsekwencji czego sebum jest zbyt wiele.
Domowe sposoby na łupież tłusty
Domowe sposoby na łupież tłusty mogą być stosowane tuż po wystąpieniu problemu, najlepiej zanim pojawią się stany zapalne. Płukanki, wcierki i maski mogą zredukować swędzenie i poprawić stan skóry głowy, ale mało prawdopodobne, by samodzielnie były skuteczne w walce z łupieżem łojotokowym. Stosuje się m.in. sok z cytryny, napary z pokrzywy, nagietka, rumianku, kory wierzby z liśćmi łopianu, maseczki z zielonej glinki, ocet jabłkowy oraz olejki o działaniu przeciwzapalnym, ograniczające wydzielanie sebum (np. olejek z drzewa herbacianego).
Bardzo ważne jest, by na czas leczenia zrezygnować z gorących narzędzi, jak suszarka (można używać tych, które mają zimny nawiew), prostownica, lokówka czy termoloki. Należy także powstrzymać się przed używaniem kosmetyków do stylizacji (pianki, lakieru, żelu czy gumy do włosów) oraz koloryzacją, która może podrażnić skórę głowy.
Warto podczas kuracji codzienną dietę wzbogacić o produkty bogate w witaminy A, E, z grupy B oraz cynk. Mają one pozytywny wpływ na stan skóry i mogą ograniczać łojotok i łupież oraz zapobiegać ich nawrotom.
Łupież tłusty: leczenie dermokosmetykami i metodą farmakologiczną
Jeśli domowe sposoby nie skutkują i łupież jest przewlekły, należy rozpocząć jego leczenie z użyciem specjalnych szamponów, płynów oraz – w niektórych przypadkach – leków doustnych. Miejscowo stosuje się substancje złuszczające, usuwające rogową warstwę naskórka (keratolityczne), ograniczające łojotok oraz przeciwgrzybicze.
Leczenie łupieżu tłustego może polegać na przyjmowaniu doustnych środków przeciwgrzybiczych. Tę metodę stosuje się wtedy, gdy wszystkie inne sposoby okazały się nieskuteczne. Leki przyjmuje się zgodnie z zaleceniami lekarza, wspomagając terapię od zewnątrz poprzez stosowanie zaleconych preparatów leczniczych, jak szampony, maści czy płyny.
Bibliografia:
1. lek. Agnieszka Zaremba "Łupież tłusty"
2. Marta Wysocka " Łupież jako objaw - jego etiopatogeneza, leczenie i zapobieganie"
