Ortodoksyjni wegetarianie rezygnują ze spożywania i użytkowania wszelkich produktów, których pozyskanie wiąże się z zabijaniem zwierząt. Diety, które dopuszczają jedzenie ryb, owoców morza czy drobiu, nie są odmianami wegetarianizmu w sensie ścisłym – te określa się w odniesieniu do obecnych w ich jadłospisie produktów pozyskiwanych od żywych zwierząt. Należą do nich przede wszystkim mleko (łac. lactus) i jego przetwory oraz jajka (łac. ova). Laktowegetarianizm to zatem dieta, w której – oprócz produktów pochodzenia roślinnego – można spożywać wyroby mleczne (w odróżnieniu od np. owowegetarianizmu wykluczającego nabiał, ale zezwalającego na jedzenie jaj).
Jak odpowiednio dobrać dietę wegetariańską lub wegańska dla małych dzieci? Zobaczcie na filmie:
Laktowegetarianizm – co można jeść?
Laktowegetarianizm jest dietą opartą przede wszystkim o produkty pochodzenia roślinnego – warzywa, owoce, wyroby zbożowe (pieczywo, makarony, kasze, ryż), nasiona roślin strączkowych, orzechy, oleje roślinne i zioła. Zwolennicy takiego sposobu żywienia kierują się głównie pobudkami etycznymi. W trosce o dobrostan zwierząt hodowlanych ze swojego jadłospisu wyłączają surowce pozyskiwane z uboju. Są to nie tylko wszelkie gatunki mięs (wołowina, wieprzowina, baranina, dziczyzna, drób, ryby, owoce morza) i podrobów, ale też takie substancje, jak żelatyna i podpuszczka. Laktowegetarianie nie jedzą więc przetworów owocowych, jogurtów czy serów, do produkcji których wykorzystywane są surowce odzwierzęce. Niezgodne z ich przekonaniami jest również używanie produktów ze skóry naturalnej czy kosmetyków, które mają w składzie proteiny zwierzęce (np. keratynę, kolagen).
W laktowegetariańskim jadłospisie mogą znaleźć się produkty mleczne, ponieważ pozyskanie mleka nie wiąże się z zabijaniem zwierząt mlekodajnych. Dopuszczalne jest spożywanie jogurtów, kefirów, maślanek, twarogów i serów (z wyjątkiem podpuszczkowych, chyba że powstały na bazie podpuszczki syntetycznej). Laktowegetarianie jedzą także miód (nieobecny w diecie wegan, którzy rezygnują z wszelkich surowców odzwierzęcych). W odróżnieniu od innych odmian wegetarianizmu, z tej wykluczone zostały jajka. Jajo jest bowiem jedną z faz rozwoju nowych osobników u różnych gatunków zwierząt. Zawiera ono substancje odżywcze pozwalające na rozwój nowego organizmu, ale także jego zarodek. Z takiego punktu widzenia jedzenie jajek wiąże się z zabijaniem zwierząt, czemu przeciwni są laktowegetarianie. Przede wszystkim jednak protestują oni przeciwko niehumanitarnemu traktowaniu kur niosek w przemysłowych hodowlach.
Jadłospis laktowegetariański a zdrowie
Większość laktowegetarian troszczy się o środowisko naturalne, dbając jednocześnie o własne zdrowie i kondycję. Osoby takie świadomie komponują codzienny jadłospis zgodnie z rekomendacjami specjalistów w dziedzinie żywienia. Bazują na produktach ekologicznych, niskoprzetworzonych. Ograniczają spożywanie cukru, soli, tłuszczów zwierzęcych. To jeszcze jedna przesłanka do wykluczenia z diety jajek. Są one wprawdzie zasobnym źródłem pełnowartościowego białka oraz witamin i minerałów, ale należą do produktów ciężkostrawnych, zawierających znaczne ilości lipidów, w tym cholesterolu. Opinie naukowców na temat wpływu „złych” tłuszczów zawartych w jajach na ich stężenie we krwi są podzielone. Jeszcze pod koniec XX w. zalecano jedzenie nie więcej niż 3 jaj tygodniowo w związku z podejrzeniem, że nadmiar cholesterolu w diecie powoduje miażdżycę i zawały. Obecnie coraz częściej kwestionuje się taki pogląd, za przyczynę chorób sercowo-naczyniowych uznając nadpodaż nasyconych kwasów tłuszczowych (obecnych w dużych ilościach w czerwonym mięsie), ale wiele osób wciąż ogranicza spożywanie jaj ze względów zdrowotnych.
Zalety i wady laktowegetarianizmu
Zasady laktowegetarianizmu pozwalają na skomponowanie pełnowartościowego jadłospisu, jednak znaczne ograniczenie produktów odzwierzęcych w diecie wiąże się z ryzykiem niedoborów substancji, które w świecie roślinnym występują w mniejszych ilościach lub w gorzej przyswajalnej dla ludzkiego organizmu postaci. Należą do nich witaminy z grupy B (zwłaszcza B12), witamina D, żelazo, cynk, wapń czy aminokwasy egzogenne. Laktowegetariański sposób żywienia wymaga zatem dobrej znajomości wartości odżywczych poszczególnych roślin i umiejętnego komponowania codziennego menu. Ułatwia to włączanie do niego nabiału będącego dobrym źródłem wyżej wymienionych składników.
Z dietetycznego punktu widzenia laktowegetarianizm to bardzo zdrowy sposób odżywiania. Jego zwolennicy mogą spożywać odpowiednie ilości węglowodanów złożonych, nienasyconych kwasów tłuszczowych i pełnowartościowego białka. Dzięki przewadze produktów roślinnych w jadłospisie możliwa jest właściwa podaż witamin, minerałów i fitozwiązków (polifenoli, karotenoidów, garbników, terpenów itd.), przy jednoczesnym ograniczeniu nasyconych kwasów tłuszczowych. Stosowanie dobrze zbilansowanej diety laktowegetariańskiej służy profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych, nowotworowych, neurodegeneracyjnych, cukrzycy typu II i otyłości.
