Krzywa cukrowa jest testem wykonywanym m.in. w ciąży między 24. a 28. tygodniem. Nieprawidłowy wynik może świadczyć o cukrzycy, dlatego ważne jest wykonanie badania i szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia. Doustny test tolerancji glukozy, czyli krzywa cukrowa, polega na pobraniu krwi żylnej na czczo godzinę oraz 2 godziny po wypiciu 75 g glukozy.
Krzywa cukrowa w ciąży – kiedy się ją wykonuje?
Poziom cukru we krwi ciężarnej jest bardzo ważnym parametrem, który powinien być regularnie obserwowany ze względu na to, że cukrzyca ciężarnych jest częstym i jednocześnie niebezpiecznym powikłaniem ciąży. Już na początku ciąży, około 9.–10. tygodnia, wykonuje się pomiar glukozy na czczo z surowicy krwi. Nawet jeśli wynik jest prawidłowy, zaleca się późniejsze kontrolne badania, a także badanie krzywej cukrowej.
Cukrzyca ciążowa jest poważnym schorzeniem rozpoznanym w ciąży, polegającym na nietolerancji węglowodanów i wzroście poziomu cukru we krwi. Typowa cukrzyca ciążowa rozpoznawana jest między 24. a 28. tygodniem ciąży i zwykle mija z porodem. Jeśli glukoza przekracza normę już w pierwszych tygodniach ciąży, świadczy to najprawdopodobniej o wcześniej istniejącej cukrzycy.
Badanie glukozy we krwi i wykonanie krzywej cukrowej zalecane jest wszystkim ciężarnym. Są jednak grupy ryzyka, u których kontrole powinny być częstsze z powodu większego ryzyka nieprawidłowych wyników. Należą tu kobiety:
- u których wystąpiła cukrzyca ciążowa w poprzedniej ciąży,
- powyżej 35. roku życia,
- z nadwagą lub otyłością,
- z rozpoznanym nadciśnieniem tętniczym przed ciążą,
- które urodziły dziecko o masie powyżej 4 kg,
- u których w poprzednich ciążach stwierdzono wady rozwojowe,
- u których rodzinnie występuje cukrzyca typu 2,
- z zespołem policystycznych jajników.
Zdarza się, że nie stwierdza się u danej kobiety żadnych czynników ryzyka, a krzywa cukrowa wychodzi nieprawidłowo.
Dlaczego należy wykonywać badanie krzywej cukrowej w ciąży?
Badanie krzywej cukrowej w ciąży jest konieczne ze względu na groźne powikłania, jakie niesie nieleczona cukrzyca ciążowa. Przede wszystkim zaburzenia w zakresie gospodarki węglowodanowej przyczyniają się do ryzyka makrosomii płodu, czyli urodzenia dziecka o bardzo dużej masie. To natomiast generuje kolejne powikłania, szczególnie okołoporodowe, zarówno u dziecka, jak i u matki.
Nieleczona cukrzyca ciążowa wywołuje niedocukrzenie u noworodka po porodzie. Dzieje się tak dlatego, że kiedy dziecko w łonie matki narażone jest na duży poziom glukozy, zaczyna produkować w swojej trzustce zwiększoną ilość insuliny. Komórki trzustki powoli przerastają, by sprostać nowemu zapotrzebowaniu. Kiedy po porodzie podaż glukozy nie jest tak duża, a produkcja insuliny nadal nadmierna, noworodek narażony jest na niedocukrzenie i uszkodzenie układu nerwowego.
Krzywa cukrowa w ciąży – jak się przygotować do badania?
Badaniem pozwalającym na wstępną ocenę poziomu glukozy we krwi jest standardowe pobranie krwi i zbadanie poziomu glukozy na czczo. Wykonuje się to zaraz po rozpoznaniu ciąży, najczęściej do 10. tygodnia. Wyjątek stanowią kobiety, które są w grupie ryzyka. Wtedy lekarz już we wczesnej ciąży może zlecić badanie krzywej cukrowej, czyli doustnego testu tolerancji glukozy z użyciem 75 g glukozy.
Badanie nie wymaga szczególnego przygotowania. Nie należy przed nim stosować żadnych specjalnych diet ograniczających ilość przyjmowanych węglowodanów. Należy jeść normalnie, a na badanie przyjść z rana na czczo. Badanie poziomu glukozy polega jedynie na jednorazowym pobraniu krwi. Badanie krzywej cukrowej jest złożone. Niektóre laboratoria życzą sobie, by przynieść glukozę ze sobą. Większość jednak ma własną.
Na początku bada się poziom glukozy na czczo. Następnie rozpuszcza się 75 g glukozy w szklance wody. Pacjentka powinna wypić roztwór i usiąść. Nie wolno podczas testu spacerować, palić, pić ani jeść. Najlepiej spokojnie posiedzieć w poczekalni i np. poczytać książkę. Po 2 godzinach bada się poziom glukozy we krwi, choć często pomiaru dokonuje się również dodatkowo po 1 godzinie. Badanie poziomu glukozy powinno być zawsze wykonane z krwi żylnej celem rozpoznania cukrzycy. Pomiar glukometrem powinien stanowić metodę samokontroli.
Normy krzywej cukrowej
Prawidłowe stężenie glukozy na czczo wynosi poniżej 5,6 mmol/l (100 mg/dl). Norma po 2 godzinach wynosi poniżej 7,8 mmol/l (140 mg/dl).
Zasady wykonywania testu krzywej cukrowej u ciężarnych
Badanie krzywej cukrowej, by było prawidłowo wykonane i wynik był rzetelny, należy przeprowadzić według kilku zasad:
- ciężarna musi być na czczo (co najmniej 8 godzin od ostatniego posiłku),
- ciężarna powinna odżywiać się normalnie przed testem,
- nie wolno wykonywać krzywej cukrowej podczas infekcji, gorączki i innych ostrych stanów.
Niestety często podczas badania ciężarna może poczuć nudności. Najczęściej ustępują one po pierwszej godzinie. Zaleca się spokojne czekanie w pozycji siedzącej.
