Kryzys wieku średniego może dotknąć każdego człowieka, niezależnie od jego pozycji społecznej, statusu materialnego, stanu cywilnego czy kondycji fizycznej. Istnieją wprawdzie czynniki, które sprawiają, że ludzie stają się bardziej podatni na załamanie psychiczne związane ze znalezieniem się na „półmetku” życia, niemniej może się ono przydarzyć osobom, którym na pozór nie brak niczego.
Na czym polega kryzys wieku średniego?
Przywilejem młodości jest złudzenie, że czas na realizację marzeń i planów jest nieograniczony, a wybierać można spośród nieskończonych możliwości. Wiek średni to moment, w którym człowiek konfrontuje się z myślą, że już nie wszystko zdąży osiągnąć, a pewne rzeczy znalazły się całkowicie poza jego zasięgiem. Następuje okres rozrachunku z dotychczasowym życiem, a także dopuszczania do głosu tych potrzeb, które dotąd nie zostały zaspokojone. Kryzys następuje wówczas, gdy wynik przeprowadzonego bilansu jest niepomyślny. Zwykle stanowi on wyłącznie subiektywne odczucie jednostki, co nie zmienia faktu, że może stać się przyczyną frustracji. Jeszcze częściej popycha człowieka ku działaniom, które powodują liczne perturbacje we wszystkich obszarach jego życia.
Kogo dotyka kryzys wieku średniego?
Kryzys wieku średniego dotyka około 10% populacji, zazwyczaj ludzi z wyższym wykształceniem. Narażone są przede wszystkim osoby, którym wskutek nieprzepracowanych problemów z dzieciństwa (deficytów emocjonalnych, niskiego poczucia własnej wartości itd.), w dorosłym życiu nie udało się zbudować spójnego poczucia tożsamości i satysfakcjonujących więzi.
Kryzys wieku średniego może być również wywołany przez wydarzenia, które niejednokrotnie przypadają właśnie na ten okres – wypalenie zawodowe, wczesne oznaki starzenia się, pierwsze problemy ze zdrowiem, śmierć rodziców, odejście z domu dorosłych już dzieci.
Kryzys wieku średniego u mężczyzn występuje znacznie częściej niż u kobiet. Przyczyną tej dysproporcji może być właściwa paniom skłonność do autorefleksji i łatwość werbalizowania uczuć. Dzięki nim kobiety mają lepiej przepracowane emocje i większą świadomość własnych potrzeb. Inną kwestią jest społeczny odbiór objawów kryzysu u osób obojga płci. Zmiany w życiu czterdziestoletniego mężczyzny zwykle spotykają się z powszechnym przyzwoleniem. Kobieta, decydując się przeżyć „drugą młodość”, często naraża się na śmieszność czy potępienie.
Zobacz takze: Załamanie nerwowe – przyczyny, objawy. Jak sobie radzić z tym zaburzeniem?
Kryzys wieku średniego – objawy
Dysonans pomiędzy dotychczasowymi życiowymi dokonaniami a nieuświadomionymi dotąd potrzebami może wywołać szereg objawów i zachowań. Należą do nich:
- obniżenie nastroju – uczucia smutku, przygnębienia, rezygnacji, które mogą przerodzić się w depresję,
- napady złości, irytacji, drażliwość,
- chęć ucieczki od codziennej odpowiedzialności,
- brak satysfakcji z wykonywanej pracy,
- obsesyjna troska o własny wygląd,
- lęk przed śmiercią, chorobami,
- skłonność do używek,
- poczucie monotonii w związku,
- kłótnie ze stałym partnerem/partnerką,
- fascynacje młodszymi osobami, wdawanie się w romanse.
Zobacz także: Jak uratować małżeństwo w kryzysie? Przyczyny kryzysu w małżeństwie i sposoby na jego pokonanie.
Jak przetrwać kryzys wieku średniego?
Kryzys wieku średniego zwykle nie jest problemem jednostki, lecz związku, a nawet całej rodziny. Często trwa nawet kilka lat, więc nie wolno go bagatelizować. Warto wspólnie go przepracować, tak by nie tylko stał się przyczynkiem do samopoznania i osobistego rozwoju osoby w kryzysie, ale też umocnił relację między partnerami.
Człowiek dotknięty kryzysem powinien przede wszystkim pracować nad zmianą sposobu myślenia. Młodsza partnerka, sportowy samochód czy godziny na siłowni nie są w stanie zatrzymać upływu czasu. Znacznie lepiej jest zaakceptować swój wiek i docenić jego walory. Na przykład związaną z nim ustaloną pozycję zawodową, finansową i społeczną, nie wspominając o życiowym doświadczeniu i mądrości, których nie ma się w wieku 20 lat. Dobrze jest także spróbować sobie wyobrazić swoje życie bez dotychczasowych osiągnięć – obecnej partnerki (lub partnera) i przeżytych z nią chwil, dzieci, domu, sukcesów w pracy, zdobytych umiejętności. Taka refleksja pozwala przywrócić proporcje pomiędzy wartością przeżytych lat a atrakcyjnością niewykorzystanych jeszcze możliwości. Co nie oznacza, że nie należy zwrócić się ku realizacji odkrytych pragnień. Wciąż jeszcze ma się przed sobą pół życia, by je realizować. Warto realnie ocenić, jakie zmiany są możliwe do wprowadzenia, porozmawiać o tym z bliskimi i z ich wsparciem przejść do działania.
Próby nakłonienia osoby, która przechodzi kryzys wieku średniego, by zaniechała jakichkolwiek zmian w życiu, mogą przynieść rezultat odwrotny do pożądanego. Znacznie rozsądniej jest podążyć za jej potrzebami. Jeśli związek ma się umocnić w kryzysie, to życiowy partner powinien wziąć udział w tym procesie. Przede wszystkim należy okazać zainteresowanie przeżyciami i odkryciami przechodzącej trudny okres osoby. Warto wspierać ją w jej dążeniach, dopingować do rozwoju, pozostawić jej przestrzeń potrzebną na samorealizację. Dobrze także zadbać o przełamanie rutyny w związku. A korzystając z faktu, że partner zajęty jest realizacją nowych celów, najmądrzej jest poświęcić nieco czasu na własne pasje i przyjemności.
