Krwawienie w ciąży to objaw powodujący duży niepokój. Krwotok z dróg rodnych u ciężarnej to stan zagrożenia życia w położnictwie. W pierwszym trymestrze ciąży zwykle pojawia się przy poronieniu i ciąży pozamacicznej. Na późniejszym etapie ciąży krwawienie z dróg rodnych może być wywołane przez przedwczesne oddzielenie łożyska prawidłowo usadowionego, łożysko przodujące lub pęknięcie macicy.
Krwawienie na początku ciąży – implantacja zarodka
Krwawienie w pierwszych tygodniach ciąży i łagodny ból w okolicy nadłonowej, tzw. podbrzuszu, to objawy towarzyszące implantacji, czyli zagnieżdżeniu się zarodka w macicy. Zapłodniona komórka jajowa przemieszcza się z jajowodu do macicy, gdzie ma odpowiednie warunki do dalszego rozwoju. Dochodzi do tego kilka dni po zapłodnieniu. Krwawienie implantacyjne jest niewielkie i często mylone jest z początkiem miesiączki. Taki objaw nie musi występować podczas każdego zagnieżdżania się zarodka. Krwawienie pojawia się wówczas, gdy w trakcie implantacji uszkodzeniu ulegnie ściana naczynia krwionośnego.
Krwawienie we wczesnej ciąży
Krwawienie na początku ciąży, któremu towarzyszy silny ból brzucha, stanowi ważny sygnał ostrzegawczy i powód do pilnej konsultacji lekarskiej. Może oznaczać poronienie. Szacuje się, iż około 80% poronień następuje w pierwszych 12 tygodniach ciąży. Około 15–20% ciąż kończy się samoistnym poronieniem i wydaleniem jaja płodowego z jamy macicy.
Krwawienie we wczesnej ciąży jest także oznaką ciążowej choroby trofoblastycznej (gestational trophoblastic disease – GTD). Jest to rzadka, czasem złośliwa choroba, wywodząca się z tkanki płodowej. Nazywana bywa ciążą zaśniadową czy zaśniadem groniastym. Określa się tak przerost tkanek, z których wykształca się łożysko. Ten nieprawidłowy stan uniemożliwia rozwój zarodka. Do czynników, które mogą usposabiać do rozwoju ciąży zaśniadowej, należą: wiek kobiety (poniżej 20 i powyżej 40 roku życia), wcześniejsza ciąża zaśniadowa, niski status socjoekonomiczny oraz grupa krwi A u kobiety i 0 u mężczyzny.
Obfite krwawienia na początku ciąży – ciąża pozamaciczna
Obfite krwawienia na początku ciąży może oznaczać ciążę pozamaciczną. Tzw. ciąża ektopowa jest następstwem zagnieżdżenia się zapłodnionej komórki jajowej poza błoną śluzową jamy macicy, głównie w jajowodzie (80%). Stanowi 1–2% wszystkich ciąż.
Obserwuje się triadę objawów, które stwierdzono u 45% kobiet z ciążą ektopową: opóźnienie krwawienia miesiączkowego, nieregularne plamienia lub krwawienia z dróg rodnych oraz ból podbrzusza. Jej objawami są ponadto guz w okolicy przydatków, tkliwość powłok brzusznych i płyn w zatoce Douglasa.
Najrzadszą formą ciąży pozamacicznej jest ciąża szyjkowa. Częstość jej występowania według różnych źródeł waha się od 1/1000 do 1/50000. W wyniku oddziaływania wydzielanych przez trofoblast (warstwa zewnętrznych komórek błony płodowej, czyli kosmówki) enzymów proteolitycznych na ścianę dużych naczyń krwionośnych w ciąży szyjkowej dochodzi do obfitych krwawień zagrażających życiu. Leczona jest zazwyczaj operacyjnie przez usunięcie macicy. U nieródek pragnących posiadać dziecko podejmuje się próby leczenia zachowawczego. Implantacji zarodka w obrębie kanału szyjki macicy sprzyjają m.in.: wady anatomiczne macicy, występowanie zrostów w jamie i mięśniaków oraz pourazowe uszkodzenie błony śluzowej kanału szyjki.
Krwawienie po stosunku w ciąży
Po stosunku u kobiet w ciąży może się pojawić lekkie krwawienie i ból brzucha, czemu towarzyszą silne skurcze macicy. Objawy te nie stanowią zagrożenia dla dziecka. Spowodowane są przez podejmowanie niewłaściwych w tym czasie pozycji seksualnych. Wykluczyć należy te, przy których może dojść do przygniatania brzucha ciężarnej i takich, które prowadzą do głębokiej penetracji. Stymulacja pochwy powinna być raczej płytka i przedsionkowa. W pierwszym trymestrze ciąży może się pojawić suchość pochwy. Dochodzi wtedy do nadmiernego podrażnienia błon śluzowych wyściełających pochwę i srom, które przez to stają się znacznie bardziej podatne na uszkodzenia i wrażliwe na bodźce czuciowe podczas stosunku.
Krwawienie w ciąży – krwotok przedporodowy
Krwawienie w czasie ciąży po 24. tygodniu określa się mianem krwotoku przedporodowego (antepartum haemorrhage – APH). U ciężarnej kobiety z krwotokiem przedporodowym istnieje zwiększone ryzyko krwotoku poporodowego i rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego. W około 50% przypadków jest on następstwem wystąpienia łożyska przodującego lub przedwczesnego oddzielenia się łożyska. W pozostałych 50% źródło pozostaje niewyjaśnione. Inne przyczyny silnego krwawienia w ciąży mogą stanowić m.in.: naczynia przodujące, odklejenie łożyska, nadżerka, polip, rak albo zapalenie szyjki macicy, zapalenie pochwy czy żylaki sromu.
Lekkie krwawienie pod koniec ciąży – oznaka porodu
Podbarwiona krwią śluzowa wydzielina z pochwy może być oznaką rozpoczynającego się porodu i konsekwencją odejścia czopu śluzowego, który zamyka szyjkę macicy.
Jakie dolegliwości pojawiają się u kobiet w ciąży? Dowiesz się tego z naszego filmu
Bibliografia:
1. Słabuszewska-Jóźwiak A., Ciebiera M., Jakiel G., Ciąża pozamaciczna – czy nadal jest to stan naglący?, „Postępy Nauk Medycznych”, 2014, XXVII(8), s. 581–585.
2. Spaczyński M. i wsp., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie wybranych patologii wczesnej ciąży oraz postępowania w ciąży po zapłodnieniu in vitro, „Przegląd Menopauzalny”, 2004, 6, s. 8–12.
3. Lewicka M., Sulima M., Pyć M., Stawarz B., Charakterystyka poronień i prawa przysługujące kobiecie po stracie ciąży, „Annales Academiae Medicae Stetinensis”, 2013, 59(1), s. 123–129.
4. Jędryka M., Kornafel J., Znaczenie chirurgii w leczeniu ciążowej choroby trofoblastycznej, „Current Gynecologic Oncology”, 2011, 9(2), s. 114–121.
5. Kornafel J., Mądry R., Nowotwory kobiecego układu płciowego, W: Krzakowski M., Warzocha K. (red.), Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych — 2013 r., Gdańsk, Via Medica, 2013, s. 265–317.
6. Raba G., Szczupak K., Baran P., Skojarzone leczenie ciąży szyjkowej z zastosowaniem metotrexatu oraz prostaglandyn – opis przypadku, „Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie”, 2014, 3, s. 309–312.
7. Panay N., Dutta R., Ryan A., Broadbent M., Położnictwo i ginekologia, Wrocław, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, 2006.
8. Nowacka E., Światek-Zdzienicka M., Jarzębski R., Stany zagrożenia życia w położnictwie, „Anestezjologia Intensywna Terapia”, 2004, 4, s. 286–292.
