Kroplówka to metoda podawania odpowiednio przygotowanych, jałowych roztworów lub zawiesin bezpośrednio do żyły chorego. Wykonanie wlewu w warunkach domowych jest możliwe, o ile pacjent ma założony dostęp do żyły (motylek, wenflon lub wkłucie centralne, np. podobojczykowe), a podająca płyny osoba jest odpowiednio przeszkolona.
Wskazania do podawania kroplówek w domu
Kroplówka w domu chorego może być podawana w ramach pomocy doraźnej lub jako element stałego leczenia. Jednorazowe lub kilkukrotne wlewy dożylne wykonuje się najczęściej w następujących sytuacjach:
- konieczność nawodnienia chorego z wysoką gorączką,
- podanie leków rozkurczowych i przeciwbólowych, np. w przypadku kolki nerkowej,
- podawanie innych zaleconych przez lekarza leków lub preparatów.
Systematyczne wykonywanie kroplówek może być niezbędne u chorych:
- wyniszczonych (np. z powodu choroby nowotworowej lub anoreksji),
- wymagających żywienia pozajelitowego, m.in. z powodu zespołu krótkiego jelita,
- przygotowywanych do pewnych typów zabiegów lub znajdujących się w okresie pooperacyjnym,
- wymagających regularnego podawania leków.
Niektóre typy przetoczeń (np. preparaty krwiozastępcze i krwiopochodne, immunoglobuliny, leki cytostatyczne, niektóre antybiotyki) wykonuje się wyłącznie pod kontrolą wykwalifikowanego personelu w gabinecie zabiegowym lub w szpitalu.
Rodzaje kroplówek do podawania w domu
Kroplówki podawane w domu to najczęściej preparaty służące uzupełnieniu płynów i elektrolitów. Są to odpowiednio przygotowane roztwory zawierające różne kombinacje jonów podstawowych pierwiastków, takich jak sód, potas, wapń, magnez, w postaci rozpuszczalnych soli (chlorków, cytrynianów, octanów, mleczanów). Płyny te są izotoniczne (ich osmolarność odpowiada osoczu krwi) i mają neutralną kwasowość (odczyn pH).
Najczęściej stosowane środki to:
- fizjologiczny (0,5%) roztwór soli (NaCl),
- płyn wieloelektrolitowy (PWE),
- roztwór Ringera klasyczny lub z mleczanami.
Podstawowym płynem zabezpieczającym potrzeby energetyczne organizmu jest pięcioprocentowy roztwór glukozy. Jego stosowanie pozwala na uzupełnienie braków żywieniowych przez krótki czas. Jeśli chory nie może się normalnie odżywiać przez co najmniej kilka dni, komponuje się dla niego odpowiednią, zbilansowaną dietę pozajelitową.
Składa się ona nie tylko z węglowodanów, ale również z białek, tłuszczów i witamin. Odpowiednie preparaty są przygotowywane w specjalistycznych ośrodkach i regularnie dostarczane choremu. Ich okres przydatności bywa zwykle bardzo krótki. Osoby, które wymagają przewlekłego żywienia pozajelitowego, są tak przeszkolone, by dobierać dawki preparatów odpowiednio do obciążenia fizycznego i poziomu aktywności. Mając pewne doświadczenie, mogą przez wiele lat prowadzić niemal normalny tryb życia.
Jeśli chory wymaga podawania leków w kroplówce, to przed rozpoczęciem wlewu wstrzykuje się je do butelki z odpowiednim płynem. Czasem jest to dostarczony przez producenta leku specjalny roztwór, ale zwykle wykorzystywany jest roztwór fizjologiczny soli (0,9%) lub glukozy (5%). Wytwórca preparatu przeważnie załącza informację, jak i w czym należy rozpuścić lek.
Zobacz film i dowiedz się jak skutecznie pozbyć się biegunki:
Kroplówki witaminowe
Kroplówki witaminowe są najczęściej elementem długotrwałego żywienia pozajelitowego, ale niekiedy wykorzystywane są również z innych wskazań. Często przytaczany, choć niepoparty badaniami naukowymi, jest pogląd, że roztwór witamin może przyspieszyć regenerację organizmu po nadmiernym spożyciu alkoholu i zlikwidować objawy tzw. kaca. Niektóre ośrodki kosmetologiczne oferują kroplówki witaminowe jako część kuracji odmładzających, regenerujących, wzmacniających albo odtruwających organizm.
Jak podłączyć kroplówkę?
Podłączenie kroplówki w warunkach domowych jest możliwe przy zachowaniu kilku podstawowych zasad:
1. Chory musi mieć wenflon lub motylek założony do żyły obwodowej przez fachowy personel albo wykonane centralne wkłucie do dużego naczynia (np. do żyły podobojczykowej).
2. O miejsce wkłucia wenflonu należy odpowiednio dbać, zabezpieczać je przed możliwą infekcją i obserwować, czy w pobliżu nie tworzy się stan zapalny, krwiak albo czy podawane płyny nie wydostają się poza naczynie żylne.
3. Podawać można wyłącznie płyny dopuszczone do obrotu, zakupione w aptece lub dostarczone przez personel medyczny.
4. Preparaty podaje się pod warunkiem, że do momentu użycia były prawidłowo przechowywane, opakowania nie są uszkodzone, a widoczny płyn wygląda prawidłowo i nie ma w nim żadnych zmętnień ani osadów.
5. Kroplówkę wykonuje się za pomocą jednorazowego zestawu do przetoczeń i (w miarę możliwości i potrzeb) pompy infuzyjnej.
6. Prędkość podawania leków i odstęp pomiędzy poszczególnymi dawkami są zgodne z zaleceniem lekarza.
7. Zaobserwowanie przez chorego lub podającego kroplówkę jakichkolwiek niepokojących objawów w trakcie wlewu powinno być powodem natychmiastowego przerwania kroplówki i konsultacji z personelem medycznym. Podawany płyn należy w takim przypadku oczywiście zabezpieczyć i zachować do badania.
Ostatnim i najważniejszym punktem jest podłączanie kroplówki przez odpowiednio przygotowaną osobę. W trakcie całego wlewu powinna ona obserwować chorego.
