Karmienie noworodka to pierwsze i główne zadanie mamy. Najlepszą metodą jest karmienie naturalne. Jednak jeśli kobieta nie może lub nie chce karmić piersią, może podawać dziecku butelkę z mlekiem modyfikowanym. Noworodek podczas jednego karmienia wypija maksymalnie 80 ml mleka. Budzi się co 2–3 godziny. Jeśli jest karmiony sztucznie, łatwiej wprowadzić pewną regularność. Przy karmieniu naturalnym ciężko uregulować tryb karmienia, gdyż np. skład mleka w ciągu dnia ulega zmianom. Rzadko stosowaną metodą jest karmienie mieszane.
Karmienie naturalne
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dziecko powinno być karmione piersią przez 6 miesięcy. Kobieta powinna rozważyć liczne zalety, ale również wady karmienia naturalnego. Produkcja mleka w gruczołach piersiowych rozpoczyna się często już w ciąży. W pierwszych dobach po porodzie ilość mleka jest niewielka. Określa się je mianem siary, ponieważ jest gęste i żółtawe. Nie jest go dużo, zwłaszcza od razu po porodzie.
Podczas jednego karmienia w pierwszej i drugiej dobie noworodek nie jest w stanie wypić więcej niż 10–20 ml. Ssanie piersi to dla niego ogromny wysiłek, a był nim również poród. Jest to czas, kiedy noworodka bardzo często należy przykładać do piersi, nie wolno robić przerw dłuższych niż 2–3 godziny, nawet jeśli wydaje się, że dziecko śpi spokojnie. Częste karmienie to nie tylko pobudzenie laktacji, szybsza redukcja żółtaczki, ale przede wszystkim dostarczenie dziecku immunoglobulin i leukocytów warunkujących odpowiednią walkę z drobnoustrojami. Ponadto siara jest doskonałym pokarmem dla noworodka, ponieważ pozwala na odpowiednią kolonizację bakteryjną w przewodzie pokarmowym i przyspiesza oddanie smółki.
W 3. i 4. dobie, choć czasem i troszkę później, dochodzi do dużej dysproporcji hormonalnej w organizmie kobiety, co przekłada się na wytworzenie tzw. nawału pokarmu. Jak sama nazwa wskazuje, kobieta nagle ma bardzo dużo pokarmu w porównaniu z pierwszymi dniami po porodzie. Piersi stają się nabrzmiałe, wypełnione mlekiem. Zmienia się jego skład, stopniowo zaczyna zmniejszać się stężenie białek, a wzrasta stężenie tłuszczów. Kaloryczność pokarmu jest coraz większa.
Cały okres noworodkowy, czyli pierwsze 4 tygodnie życia, to czas, kiedy ilość mleka jest dostosowywana do potrzeb dziecka (tzw. stabilizacja laktacji). Po tym czasie tworzy się mleko dojrzałe.
Karmienie piersią – co ile godzin i w jakiej ilości?
Pojedyncze karmienie noworodka piersią składa się z dwóch różnych faz. Tuż po porodzie pokarm zawiera sporo wody, jest mało treściwy. Dopiero po kilku minutach zaczyna być bogatszy w tłuszcz, co przekłada się na jego kaloryczność. Dlatego tak ważne jest, by nie dopuszczać do zasypiania dziecka zaraz na początku karmienia, tylko starać się, by opróżniło ono pierś. Zbyt krótkie karmienie jest równoznaczne z dokarmieniem, a nie nakarmieniem. Noworodek szybko obudzi się wówczas z płaczem na kolejne jedzenie.
Nie ma reguły, ile powinno trwać pojedyncze karmienie noworodka. Niektóre dzieci piją efektywnie, szybko, nie przysypiają, przez co karmienie trwa około 15–20 minut. Są kobiety, u których więcej czasu zajmuje przechodzenie jednej fazy w drugą, dziecko przysypia, mniej efektywnie ssie, co wydłuża czas karmienia. Nie powinno się jednak zbyt długo podawać piersi, ponieważ może dojść do maceracji brodawki sutkowej.
Ważne, by noworodek był karmiony regularnie, co 2–3 godziny. Należy go budzić do karmienia nawet w nocy. Karmienie w nocy jest bardzo ważne, ponieważ dziecko nie ma jeszcze wykształconych mechanizmów obronnych pozwalających mu uniknąć np. zbyt dużego spadku cukru we krwi.
Karmienie noworodka butelką
Zarówno w przypadku karmienia naturalnego, jak i karmienia sztucznego pomocne są butelki dostosowane do wieku dziecka. W przypadku karmienia naturalnego można odciągnąć mleko i podać je później. Mleko można przechowywać w lodówce do 48 godzin. Można też je mrozić. Przed podaniem jakiegokolwiek mleka zaleca się jego podgrzanie, najlepiej w specjalnym podgrzewaczu. Jeśli kobieta nie chce bądź nie może karmić piersią, na rynku dostępnych jest wiele różnych mieszanek dostosowanych do dziecka.
Karmienie mieszane
Alternatywą dla karmienia naturalnego, jednak bez całkowitej rezygnacji z karmienia piersią, jest karmienie mieszane, czyli tak naprawdę karmienie piersią i dokarmianie mlekiem modyfikowanym. Ma ono wady i zalety. Przede wszystkim karmienie mieszane noworodka i częste podawanie mu butelki z mlekiem modyfikowanym mogą osłabić laktację. Warunkiem „rozruszania” laktacji jest regularne przykładanie dziecka do piersi. Zdarza się jednak, że kobieta ma z czasem mniej pokarmu, niemowlę jest ewidentnie głodne, rozdrażnione, co skutkuje poranionymi brodawkami sutkowymi i ogólną frustracją zarówno dziecka, jak i matki. Pojedyncze dokarmianie jest w takich sytuacjach nawet wskazane. Praktykowane jest np. jeszcze na oddziale noworodkowym. Po porodzie dziecko i kobieta są bardzo zmęczeni, dziecko jest głodne, przez co nie śpi i nie daje odpocząć również mamie. Wymaga wówczas dokarmiania. Należy jednak pamiętać, że dziecko zacznie rozróżniać butelkę od piesi. Karmienie butelką będzie dla niego łatwe i przyjemne, natomiast podawanie piersi zacznie kojarzyć się z ogromnym wysiłkiem. Niemowlę może wówczas odrzucić pierś. Są jednak takie dzieci, dla których potrzeba bliskości jest na tyle silna, że zawsze chętnie sięgają po pierś.
