Zarówno w przewlekłym, jak i w ostrym zapaleniu trzustki zaleca się stosowanie odpowiedniej diety. Ogólne zasady żywienia osób cierpiących na zapalenie trzustki mają na celu zapobieganie nadmiernemu chudnięciu i cechom niedożywienia. Pod uwagę bierze się także występujące choroby towarzyszące, takie jak cukrzyca. Czynnikami ryzyka, które sprzyjają zaostrzeniu objawów i pogłębianiu się stopnia zaawansowania choroby, są przede wszystkim dieta bogata w tłuszcze i potrawy wysoko przetworzone, palenie papierosów oraz uzależnienie od spożywania alkoholu.
Dieta przy przewlekłym zapaleniu trzustki
Objawem przewlekłego i ostrego zapalenia trzustki jest silny ból występujący w jamie brzusznej. Z czasem dochodzi też do upośledzenia wchłaniania substancji odżywczych i biegunek tłuszczowych. Dieta w przewlekłym i ostrym zapaleniu trzustki powinna obejmować 4–5 posiłków dziennie, spożywanych w regularnych odstępach. Ważne, aby porcje nie były zbyt obfite, gdyż mogłyby prowadzić do niestrawności lub wzdęć. Najlepiej, gdy wszystkie posiłki gotuje się na parze, w wodzie lub dusi pod przykryciem. Zaleca się unikanie długiego smażenia na patelni lub w głębokim tłuszczu.
Dieta przy zapaleniu trzustki powinna być bogata w białko oraz węglowodany, a uboga w tłuszcze. Warto zwracać uwagę nie tylko na to, ile tłuszczu dodaje się do potraw. Równie ważny jest ten ukryty, głównie w słodyczach i produktach wysoko przetworzonych. Dietetycy zalecają, aby w przypadku zapalenia trzustki codzienny jadłospis uwzględniał około 50 g tłuszczu. Najlepszym rozwiązaniem jest ograniczenie spożywania mięsa i tłustego nabiału lub wybranie takiego z niewielką zawartością tłuszczu, np. chudej wędliny z dobrego źródła (drób, cielęcina), niskotłuszczowego mleka, jogurtu naturalnego czy chudych twarogów. Zamiast masła z zawartością tłuszczu na poziomie ponad 80% znacznie rozsądniej jest wybrać margarynę roślinną. Podczas gotowania zup lub przyrządzania sosów do mięs dobrze jest zrezygnować z ich zabielania i dodawania zasmażki. Jeśli na obiad przyrządza się potrawę z zawartością tłuszczu, można odcisnąć jego nadmiar na papierowym ręczniku. Należy pamiętać, że całkowita rezygnacja z tłuszczów nie jest wskazana. Jest on bowiem niezbędny do wchłaniania witamin z grupy A, D, E i K.
Podstawą diety osób cierpiących na przewlekłe zapalenie trzustki są węglowodany. Jednak powinno się uważać na zawartość dużej ilości błonnika, który w nadmiarze może przyczynić się do upośledzenia wchłanialności potraw. Powszechnie zaleca się jedzenie przecierów owocowych, ziemniaków, miodów, dżemów i kasz. Osoby, u których ponadto zdiagnozowano cukrzycę, powinny ograniczyć produkty bogate w cukry proste i unikać wzdymających warzyw i owoców, w tym kapusty, śliwek, czereśni, cebuli oraz niektórych roślin strączkowych.
Jak długo należy stosować dietę przy zapaleniu trzustki? Zdrowe odżywianie powinno stanowić codzienność osób chorych oraz profilaktykę po wyzdrowieniu. Jest to związane z koniecznością zmiany stylu życia i całkowitego pozbycia się szkodliwych dla zdrowia nawyków.
Dieta przy ostrym zapaleniu trzustki
Jadłospis przy ostrym zapaleniu trzustki ustalany jest przez lekarza i dietetyka w sposób indywidualny. Dietę dzieli się na kilka okresów, przy czym w pierwszym zaleca się ograniczyć spożywanie pokarmów. Stanowi to ważny element rekonwalescencji. Pierwsze tygodnie powinny przebiegać z praktycznie całkowitym wyeliminowaniem tłuszczów. To najważniejszy, a zatem najbardziej restrykcyjny, etap. Żaden posiłek nie może być zbyt obfity, najlepiej, jeśli został przygotowany na parze. Przez pierwszy miesiąc należy zrezygnować z ciast z kremami, pieczonego i smażonego mięsa, ryb, majonezu, śmietany, nabiału oraz wędlin. Powinno się unikać fasoli, pieczywa razowego oraz gruboziarnistych kasz. Ograniczenie obejmuje również przyprawy. Dopuszczalne są delikatne zioła, w tym koperek, pietruszka, bazylia czy majeranek. Niezalecane jest dodawanie do potraw pieprzu, chili, curry oraz czosnku. Rezygnuje się również z picia kawy oraz mocnej herbaty.
W kolejnych miesiąc można stopniowo wprowadzać tłuszcze pochodzenia zwierzęcego. Jednak nadal należy pamiętać o wyborze produktów z obniżoną zawartością tłuszczu i przestrzeganiu zasady małych porcji. Po około roku od wyleczenia można wrócić do normalnej diety, jednak uwzględniającej zasady zdrowego odżywiania. Wprowadzając na stałe tłuszcze, warto wybierać te pochodzenia roślinnego, np. olej z pestek dyni, oliwę z oliwek, olej lniany, a zamiast czerwonego mięsa częściej wybierać ryby morskie.
Zobacz film: Trzustka
Bibliografia
1. Weisbeck A., Jansen R.J. (2017), Nutrients and the Pancreas: An Epigenetic Perspective. Nutrients, 9(3), 283. doi:10.3390/nu9030283.
