Cykl miesiączkowy trwa średnio 28 dni, choć jego długość jest kwestią indywidualną. Regularny jest sygnałem prawidłowych funkcji układu rozrodczego. Nieprawidłowości w cyklu menstruacyjnym mogą wiązać się z zaburzeniami płodności i utrudnieniami w zajściu w ciążę. To właśnie odpowiedni przebieg cyklu miesiączkowego warunkuje dojrzewanie, uwolnienie i zapłodnienie komórki jajowej.
Jak obliczyć cykl miesiączkowy? Ile on trwa?
Cykl miesiączkowy należy liczyć od pierwszego dnia miesiączki do dnia poprzedzającego kolejne krwawienie. Mimo iż panuje przekonanie, że cykl miesiączkowy trwa około 28 dni, to ogólnie za normę przyjmuje się cykl trwający 21–35 dni. Skrócenie, wydłużenie lub niejednorodność długości cyklu przemawiają za patologią, czyli wymagają diagnostyki ginekologicznej. Każda kobieta, niezależnie od wieku, nawet jeśli nie planuje zajścia w ciążę i nie stosuje naturalnych metod zapobiegania ciąży, powinna kontrolować swój cykl menstruacyjny. Zaburzenie miesiączkowania to bardzo istotny sygnał od organizmu, że coś jest nie w porządku.
Pierwsza miesiączka pojawia się między 11. a 16. rokiem życia, zwykle około 13. Należy jednak dać organizmowi chwilę na uregulowanie cykli. To, od kiedy liczyć cykl miesiączkowy, jest kwestią indywidualną, jednak zaleca się, by liczyć go dopiero po około 2 latach od pierwszej miesiączki.
Zobacz film i dowiedz się wszystkiego o miesiączce:
Fazy cyklu miesiączkowego
Cykl miesiączkowy składa się z 4 faz. Pierwsza to miesiączka, czyli krwawienie. Trwa około 4–6 dni i ma zmienne nasilenie. Objawy towarzyszące to przede wszystkim bóle podbrzusza i uogólnione złe samopoczucie, jednak nie każda kobieta je zgłasza. Czasami bezpośrednio przed miesiączką kobiety odczuwają wahania nastrojów czy inne dolegliwości, określane napięciem przedmiesiączkowym. Krwawienie wynika ze złuszczania się błony śluzowej jamy macicy (tzw. endometrium).
Kolejna jest faza folikularna, której czas jest nieco zmienny. W tej fazie cyklu miesiączkowego dochodzi do odnawiania się złuszczonego wcześniej nabłonka błony śluzowej macicy. W trakcie fazy folikularnej dojrzewają pęcherzyki Graafa, wśród których 1 dojrzewa całkowicie i wewnątrz zawiera komórkę jajową.
Po fazie folikularnej następuje owulacja, czyli jajeczkowanie. Dochodzi do ostatecznego dojrzewania komórki jajowej, pęknięcia pęcherzyka Graafa i uwolnienia komórki jajowej. Objawy tej fazy cyklu miesiączkowego nie są często zauważalne przez kobietę. Owulacja trwa 24–36 godzin. Dochodzi do wzrostu temperatury, bólu owulacyjnego o różnym nasileniu i zmiany charakteru śluz, który staje się w dni płodne rozciągliwy i przypomina białko jaja kurzego.
Po owulacji następuje faza lutealna, której przebieg zależy od tego, czy doszło do zapłodnienia komórki jajowej czy nie. Jeśli doszło do zapłodnienia, w fazie lutealnej następuje implantacja zarodka i zachodzą zmiany pozwalające na utrzymanie ciąży. Jeśli jednak do zapłodnienia nie doszło, ostatecznie kończy się cykl miesiączkowy i zaczyna się ponowne złuszczanie śluzówki macicy, czyli kolejny cykl. Faza lutealna trwa 14 dni.
Jak obliczyć dni płodne w cyklu miesiączkowym?
Dni płodne w cyklu miesiączkowym są bezpośrednio związane z owulacją. Następuje ona 13–15 dni przed pierwszym dniem kolejnej miesiączki, przykładowo w połowie 28-dniowego cyklu. Kobieta może zajść w ciążę w dni płodne, które zaczynają się na 7–10 dni przed owulacją i kończą na 2 dni po owulacji. Sama komórka jajowa może przeżyć po owulacji 24–36 godzin. Stąd czas owulacji jest bardzo krótki i czas po owulacji, w jakim może dojść do zapłodnienia, również jest ograniczony. Skąd więc te 7–10 dni przed owulacją? Otóż plemniki w drogach rodnych kobiety mogą przeżyć właśnie tyle. Oczywiście na ich żywotność wpływa wiele czynników, jednak jest ona w zasadzie nie do przewidzenia, dlatego chcąc dokładnie obliczyć dni płodne i uchronić się przed ciążą, należy założyć maksymalny czas. Ponadto obliczenie dni płodnych jest możliwe wyłącznie u kobiet miesiączkujących regularnie. Nawet w przypadku regularnych miesiączek może dojść do przesunięcia się w czasie owulacji. Warto więc wykonywać wykres cykli miesiączkowych i prowadzić kalendarzyk. Należy uwzględnić takie objawy, jak temperatura ciała, śluz szyjki macicy czy wynik testów owulacyjnych.
Skąd się biorą zaburzenia miesiączkowania? Odpowiedź znajdziesz w filmie:
Cykl miesiączkowy – hormony
Na regularność i przebieg cyklu miesiączkowego mają wpływ hormony płciowe. Wśród nich wymienia się przede wszystkim:
- hormon folikulotropowy (FSH) – wydzielany przez przysadkę mózgową przede wszystkim w pierwszej fazie cyklu miesiączkowego. Wpływa na dojrzewanie pęcherzyka Graafa;
- hormon luteinizujący (LH) – wydzielany przez przysadkę mózgową, przyczynia się do zaistnienia owulacji;
- estrogeny – odpowiadają za regulowanie cyklu miesiączkowego i przygotowują macicę do implantacji zarodka;
- progesteron – wydzielany jest przez ciałko żółte, a gdy dojdzie do ciąży – przez łożysko. Odpowiedzialny jest za zagnieżdżenie się zarodka, utrzymanie i właściwy przebieg ciąży.
