Objawy rwy kulszowej mogą zaczynać się od nawracających, tępych dolegliwości bądź atakować silnie i niespodziewanie. Stosowanie specjalistycznych metod diagnostycznych w ostrej fazie bólu jest zwykle niepotrzebne. Z chwilą pojawienia się objawów alarmowych, tzw. red flags, rwa kulszowa wymaga pilnej interwencji lekarskiej.
Rwa kulszowa – objawy
Rwa kulszowa to zespół objawów neurologicznych, wynikających z kompresji korzeni nerwowych przebiegających w okolicach lędźwiowego odcinka kręgosłupa lub podrażnienia włókien na przebiegu samego nerwu kulszowego. Schorzenie manifestuje się poprzez szereg dolegliwości bólowych o różnorodnym charakterze, dokuczających miejscowo w dolnym odcinku pleców lub promieniujących przez pachwinę wzdłuż nogi, nawet do palców stopy.
Objawy rwy kulszowej mogą zaczynać się od nawracających, tępych dolegliwości, nasilających się podczas pracy statyczno-dynamicznej, oraz od okresowych napadów o ostrym charakterze. Zwykle jednak rwa kulszowa objawia się poprzez niespodziewane ataki, tzw. postrzały, z usztywnieniem kręgosłupa i przykurczem mięśni, związane z uprzednim dźwiganiem dużego ciężaru, nagłym szarpnięciem kręgosłupa bądź przewianiem i oziębieniem odcinka lędźwiowo-krzyżowego. Schorzenie dotyka głównie osoby po 40. roku życia, jednak może też pojawić się w innych okolicznościach. Często spotykana jest rwa kulszowa w ciąży. Objawy tego typu patologii są takie same jak u innych pacjentów i najczęściej ujawniają się w III trymestrze.
Dolegliwości bólowe i dyskomfort odczuwany w trakcie rwy kulszowej samoistnie słabną lub ustępują w ciągu kilku dni. Stosowanie specjalistycznych metod diagnostycznych w ostrej fazie bólu jest zwykle niepotrzebne, wystarcza leczenie zachowawcze. Z chwilą pojawienia się objawów alarmowych, tzw. red flags, rwa kulszowa wymaga pilnej interwencji lekarskiej.
Zobacz film:
Rwa kulszowa, objawy, przyczyny, leczenie
Jak się objawia rwa kulszowa?
Rwa kulszowa wysyła głównie objawy neurologiczne. Pierwszym i dominującym symptomem jest miejscowy ból dolnego odcinka pleców z tendencją do promieniowania wzdłuż przebiegu nerwu kulszowego przez pośladek i pachwinę, tylno-boczną powierzchnię uda, nawet do końcowych odcinków stopy. Charakterystyczną cechą bólu korzeniowego jest nasilanie się podczas aktywności ruchowej, kaszlu czy kichania. W zaawansowanych zmianach ból dokucza również w spoczynku. W zależności od rozległości ucisku korzeniowego objawy rwy kulszowej w nodze to również zaburzenia czucia, takie jak parestezje i uczucie mrowienia w tej samej lokalizacji co dolegliwości bólowe. Często pojawia się niedoczulica w okolicy unerwionej przez podrażnione nerwy. Ponadto występują:
- silne napięcie mięśni przykręgosłupowych, wzmagające uczucie sztywności pleców i ból, wywołujące kompensacyjne wykrzywienie tułowia (tzw. pozycję przeciwbólową);
- osłabienie siły mięśniowej, głównie w zakresie zginania i prostowania stopy; wraz z postępem choroby pojawia się hipotonia mięśnia czworogłowego uda;
- upośledzenie chodzenia;
- dodatni objaw Lasegue’a, czyli niemożność podniesienia kończyny dolnej podczas leżenia na plecach.
Przewlekle utrzymująca się rwa kulszowa sprzyja pogorszeniu kondycji psychicznej – rozdrażnieniu, złemu samopoczuciu czy nadwrażliwości emocjonalnej. Przy braku niepokojących zaburzeń o innym charakterze leczenie zachowawcze zwykle jest wystarczające. W przypadku zaobserwowania nietypowych symptomów związanych z innymi układami należy bezwzględnie udać się na konsultację medyczną i poddać się specjalistycznej diagnostyce oraz leczeniu.
Objawy alarmowe rwy kulszowej to m.in.:
- drętwa i nieczuła na dotyk kończyna dolna;
- opadanie stopy, niemożność stania na palcach i komfortowego obciążenia stopy;
- trudności w kontrolowaniu mikcji i defekacji.
Nierzadko w przebiegu rwy kulszowej obserwowane są objawy rwy ramiennej, czyli zespołu korzeniowego, dotyczącego kończyn górnych. Tego typu schorzenie pojawia się w drugiej kolejności lub poprzedza atak korzonków dolnego odcinka pleców. Zjawisko związane jest z przebiegiem choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa na wyższych poziomach.
Jak rozpoznać rwę kulszową?
Rozpoznania rwy kulszowej lekarz dokonuje na podstawie wywiadu z pacjentem, który wskazuje lokalizację i charakter bólu oraz okoliczności jego wystąpienia, nasilania się i ustępowania, a także objawy towarzyszące, takie jak gorączka, dreszcze czy zaburzenia mikcji. Uzupełnieniem badania przedmiotowego są testy funkcjonalne, ukierunkowane na pojawienie się bólu w kręgosłupie i nodze oraz określenie siły mięśniowej, a także czucia powierzchniowego i głębokiego w kończynach dolnych. Jeśli objawy rwy kulszowej utrzymują się 2–3 tygodnie, zalecana jest specjalistyczna diagnostyka obrazowa, wykorzystująca przede wszystkim: zdjęcia rentgenowskie (RTG), tomografię komputerową (TK) i rezonans magnetyczny (MRI). Rzadziej wykonywane, ale równie efektywne, są elektromiografia i mielotomografia.
Bibliografia:
1. Cunningham C., „Rwa kulszowa”, PZWL, Warszawa 2007;
2. Koszewski W., „Bóle kręgosłupa i ich leczenie”, Termedia, Poznań 2012;
3. Kozubski W., „Bólowe zespoły korzeniowe – szyjny i lędźwiowo-krzyżowy”, PZWL, Warszawa 2016;
4. Przewlekłe zespoły korzeniowe, Medius 04/2012.
