Leczenie stwardnienia rozsianego domowymi sposobami nie jest skuteczne i może doprowadzić do szybszej progresji choroby. Ważne jest szybkie rozpoczęcie terapii wraz z rozpoznaniem schorzenia oraz stosowanie się do zaleceń lekarskich i pozostawanie pod ścisłą opieką.
Przeczytaj też: Pani Dorota leczyła się na stwardnienie rozsiane. Okazało się, że to neuroborelioza!
Leczenie modyfikujące przebieg choroby w stwardnieniu rozsianym
Najczęstsza postać stwardnienia rozsianego to postać rzutowo-remisyjna. Jej przebieg jest wieloletni i prowadzi do postępującej niesprawności chorego. W tym celu wraz z momentem rozpoznania choroby wdraża się leczenie hamujące i modyfikujące przebieg choroby. Taka terapia skuteczna jest w aktywnej fazie stwardnienia rozsianego. Należy pamiętać, iż może ono przynieść jedynie częściową poprawę, wiąże się z ryzykiem wystąpienia objawów niepożądanych.
W terapii modyfikującej przebieg choroby wyróżnia się leki I oraz II linii. Duże znaczenie w leczeniu stwardnienia rozsianego ma interferon beta, octan glatirameru. Jako leki drugiego rzutu wykorzystuje się natalizumab, mitoksantron, fingolimod - stosuje się je w przypadku nieskuteczności substancji z pierwszej grupy lub przy znacznej aktywności choroby od samego początku. Alternatywną opcją jest leczenie stwardnienia rozsianego komórkami macierzystymi, które zyskuje coraz więcej zwolenników.
W fazie choroby zwanej postacią wtórnie postępującą po okresie rzutów oraz remisji lekiem z wyboru jest interferon-beta. Najtrudniejszy do leczenia rodzaj stwardnienia rozsianego - postać pierwotnie postępująca, występująca jedynie u 10-15% chorych - to wyzwanie dla specjalistów. Do niedawna pacjenci z takim rozpoznaniem nie mieli szans na zahamowanie choroby. Nowoczesne metody leczenia stwardnienia rozsianego obejmują lek będący przeciwciałem o nazwie okrelizumab, koszty terapii tym preparatem są jednak drogie, co stanowi problem dla pacjentów w przypadku braku refundacji.
Leczenie rzutu stwardnienia rozsianego
W przypadku rzutu stwardnienia rozsianego największe znaczenie ma terapia glikokortykosteroidami (GKS). Dzięki nim dochodzi do zmniejszenia procesu zapalnego. Leki te sprawiają, że objawy neurologiczne szybciej ustępują. W przypadku ciężkich rzutów choroby rozważa się leczenie plazmaferezą lub za pomocą wlewu immunoglobulin.
Stwardnienie rozsiane - leczenie objawowe
W przebiegu choroby dochodzi do pogorszenia wielu narządów i układów oraz znacznego pogorszenia jakości życia. Jedną z głównych metod leczenia stwardnienia rozsianego jest leczenie łagodzące objawy.
Dolegliwością szczególnie utrudniającą życie pacjenta może być pojawiająca się w miarę czasu trwania choroby spastyczność mięśni, czyli ich wzmożone napięcie wiążące się również z dolegliwościami bólowymi oraz powstawaniem przykurczów. W terapii wykorzystuje się leki rozluźniające mięśnie wraz z rehabilitacją ruchową, w przypadku ich nieskuteczności przechodzi się do zabiegów inwazyjnych takich jak blokada lub przerwanie nerwów rdzeniowych. U niektórych pacjentów przeciwnie do spastyczności może pojawić się osłabienie mięśni związane z bezczynnością, którą leczy się głównie za pomocą fizjoterapii. W postępowaniu przeciwbólowym oprócz leków zmniejszających napięcie mięśni wykorzystuje się preparaty przeciwpadaczkowe oraz antydepresyjne.
W miarę postępu choroby dochodzi do zaburzeń w oddawaniu moczu, które może doprowadzać do częstszych infekcji. Początkowo ogranicza się spożywanie płynów oraz zaleca się regularne wizyty w toalecie, a z czasem konieczne jest dołączenie leków w zależności od charakteru problemu.
Chorzy na stwardnienie rozsiane cierpią często na zaburzenia psychiczne, zwykle depresyjne. W takim przypadku konieczna jest wizyta u psychiatry i dobranie odpowiednich preparatów, co wpłynie korzystnie na ogólne postępowanie lecznicze.
Gdzie leczyć stwardnienie rozsiane?
Pacjenci powinni pozostawać pod opieką wielospecjalistyczną - lekarzy specjalistów neurologów, rehabilitantów, psychiatrów, fizjoterapeutów, psychologów. Na terenie województw istnieją ośrodki zajmujące się kompleksowo chorymi z tym schorzeniem, którzy prawidłowo poprowadzą proces leczenia. W przypadku stanów opanowanych, poza okresami zaostrzeń pacjent może pozostawać pod opieką lekarza rodzinnego. Leczenie niekonwencjonalne stwardnienia rozsianego nie przynosi oczekiwanych rezultatów i wraz ze zrezygnowaniem ze stosowania potwierdzonych naukowo metod, wyrządza nieodwracalne szkody.
Koszty leczenia stwardnienia rozsianego zależą od postaci choroby. Większość leków jest refundowana, a chorzy włączeni są w programy lekowe, niestety najnowsze metody mogą wymagać pokrycia z własnej kieszeni.
Nowoczesne metody leczenia stwardnienia rozsianego
Jednym ze sprzymierzeńców w walce ze skutkami stwardnienia rozsianego są kannabinoidy, czyli substancje zawarte w konopi indyjskiej. Korzysta z niej 25-letnia Magda, u której dwa lata temu zdiagnozowano chorobę.
Zaczęło się od tego, że straciłam czucie w prawej nodze. Po paru tygodniach już było bardzo źle. Miałam niedowład prawej strony ciała. Udałam się do neurologa do szpitala. Po wykonaniu rezonansu mózgu i punkcji otrzymałam diagnozę – stwardnienie rozsiane - wspomina Magda. Oprócz tego dziewczyna cierpi na spastykę, która przynosi ból i utrudnia poruszanie się.
Stwardnienie rozsiane w miarę rozwoju choroby niszczy coraz więcej osłon nerwów w mózgu. Powoduje to zaburzenie jego pracy i stopniowe nasilanie objawów. Proces ten hamują kannabinoidy, które wykrywają takie zaburzenia i je wygaszają. Pacjent dzięki temu przestaje odczuwać ból.
Kannabinoidy to są leki jakości życia – mówi dr Jerzy Jarosz, specjalista w leczeniu bólu.
Kannabinoidy możemy podawać w postaci suszu, którym pacjent inhaluje się przy pomocy specjalnego urządzenia, jak i w postaci olejku czy areozolu, które podawanie są doustnie. Wszystkie te produkty powinny być dostępne w aptekach na podstawie recepty wystawionej przez lekarza. Niestety zapotrzebowanie na nie jest tak duże, że często ich brakuje. W takich sytuacjach pacjenci, tacy jak Magda mogą skorzystać z przychodni zajmującej się leczeniem bólu, która oferuje leczenie z pomocą kannabinoidów.
Magda dzięki takiemu leczeniu czuje się dużo lepiej. Ręce przestają jej drżeć, ustępuje ból głowy.
Nowoczesny lek, który może zahamować rozwój choroby
19-letnia Julia przyjmuje najnowocześniejszy lek, który potrafi zatrzymać rozwój choroby. U nastolatki rok temu zdiagnozowano stwardnienie rozsiane.
Byłam przestraszona, nie mogłam spać, nie wiedziałam, co się ze mną dzieje. Nastawiałam się na najgorsze. Kiedy lekarz powiedział mi o nowym leku poczułam nadzieję, że uda się zatrzymać tę chorobę - wspomina Julia.
Ocrelizumab, który przyjmuje Julia działa bezpośrednio na wadliwie funkcjonujący układ odpornościowy. Substancja ta łączy się z komórkami niebezpiecznymi dla osłon nerwów i niszczy je od środka. Zatrzymując tym samym rozwój choroby. Ocrelizumab podawany jest pacjentowi we wlewach.
Wlew trwa około trzech godzin, natomiast stosujemy go raz na pół roku - mówi dr Ewa Krystynek, neurolog.
Terapia daje pacjentom możliwość normalnego funkcjonowania pomiędzy tymi dawkami.
Inną substancją, która pomaga zatrzymać niszczycielskie działanie uszkodzonego układu odpornościowego jest Kladrybina. W odróżnieniu od Ocrelizumabu, lek ten przyjmuje się w postaci tabletek.
Jak tłumaczy neurolog dr Ewa Krystynek, w leczeniu stwardnienia rozsianego ważne jest, by terapię rozpocząć jak najwcześniej. Powoduje to, że zmian w ośrodkowym układzie nerwowym jest mało. W związku z tym moment zatrzymania przychodzi na tyle wcześnie, że pacjent nie doświadcza objawów typowych dla choroby.
Autologiczny przeszczep szpiku
U Agnieszki chorobę zdiagnozowano niestety dość późno, dlatego musiała korzystać z bardziej radykalnej terapii, która polega na odbudowaniu całego jej układu odpornościowego.
Pani Agnieszka po skorzystaniu z wielu metod zatrzymania choroby, natrafiła na nowatorski sposób – autologiczny przeszczepu szpiku. Przeszczep ten opiera się na komórkach własnych pacjenta. Jest restartem układu odpornościowego. Najpierw od chorego pobierane są komórki macierzyste odpowiedzialne za odporność. Potem pacjentowi podaje się chemioterapię, która całkowicie niszczy jego układ odpornościowy. W tym samym czasie pobrane komórki macierzyste pozbawiane są elementów atakujących układ nerwowy, który powoduje SM. Na koniec podaje się pacjentowi już zdrowe komórki, które zaczynają się mnożyć i tworzyć nowy, prawidłowo funkcjonujący układ odpornościowy.
Obecnie Pani Agnieszka czuje się bardzo dobrze, kontrole rezonanse wykazały, że choroba jest w uśpieniu.
Zobacz film: Nowoczesne metody leczenia stwardnienia rozsianego
Czy stwardnienie rozsiane jest uleczalne?
Wyleczenie stwardnienia rozsianego na obecną chwilę jest niemożliwe. Prowadzi się jednak szereg badań nad różnymi możliwościami terapeutycznymi, a dzięki ciągłemu rozwojowi medycyny istnieje szansa na znalezienie metody, która pozwoli na uwolnienie się od choroby.
Przeczytaj też: Jakie są przyczyny stwardnienia rozsianego? Główne objawy SM
Bibliografia:
- Losy J. Leczenie stwardnienia rozsianego Zalecenia Polskiego Towarzystwa Neurologicznego. Polski Przegląd Neurologiczny. 2016 s, 12 (2), s. 80 - 95
- Carmen T. Early accurate diagnosis crucial in multiple sclerosis. The Practitioner, 2015; 259 (1785): 21–27
- Losy. J. Stwardnienie rozsiane. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2013
- Krycz-Krzemień S. Rola autologicznego przeszczepiania krwiotwórczych komórek macierzystych w leczeniu stwardnienia rozsianego. Postępy Nauk Medycznych, t. XXVIII, nr 6, 2015
Zobacz też rozmową z kobietą, u której wykryto stwardnienie rozsiane.
