Stawianie baniek to metoda, którą często stosowały starsze pokolenia. Dziś nadal chętnie się po nie sięga. Kiedyś do postawienia baniek potrzebny był otwarty płomień, teraz można sobie już bez niego poradzić.
Stawianie baniek – mechanizm działania i wskazania
Stawianie baniek to proces porównywany do akupresury i akupunktury. Ich lecznicze działanie wyjaśnia się pobudzaniem skóry i nerwów czuciowych. Ma to stymulować ogólną odpowiedź immunologiczną, poprawiać regulację procesów zachodzących w organizmie, w tym krążenia krwi, i zmniejszać napięcie mięśniowe.
Wśród podstawowych wskazań do stosowania baniek wymienia się:
- zapalenia układu oddechowego o przewlekłym przebiegu (np. przewlekłe zapalenie oskrzeli),
- niewydolność krążenia przebiegającą z obrzękami obwodowymi,
- nadciśnienie tętnicze,
- nerwobóle,
- bóle stawów,
- bóle mięśniowe.
Uważa się też, że wywołane podciśnieniem i napięciem skóry pękanie drobne naczyń i wylewanie się z nich do przestrzeni pozanaczyniowej niewielkich ilości krwi pobudza odpowiedź immunologiczną i zwiększa siły obronne organizmu. Rozgrzanie zmienionych chorobowo okolic ciała i podrażnienie czuciowych zakończeń nerwowych ma wpływać na ograniczenie procesów zapalnych i poprawiać ukrwienie. Niektórzy zwolennicy baniek podkreślają działanie zmniejszające dolegliwości bólowe i relaksujący wpływ zabiegu na organizm. Klasyczna medycyna dalekowschodnia zalecała stosowanie baniek również w przypadku przewlekających się problemów żołądkowo-jelitowych.
Zobacz także: Bańki lecznicze - jak stawiać bańki i dobrze to robić?
Większość naukowców uważa obecnie, że bańki nie mają wartości leczniczych, a jedynie czysto psychologiczne wpływają na chorego, czyli że działają na zasadzie tzw. efektu placebo.
Zobaczcie, jakie produkty na przeziębienie wykorzystywało się w medycynie staropolskiej:
Stawianie baniek – przeciwwskazania
Stawianie baniek może mieć niekorzystny wpływ na stan chorego z objawami zaostrzenia niektórych chorób pod postacią:
- podwyższonego ciśnienia, niedającego się doprowadzić do wartości prawidłowych,
- duszności,
- zaburzeń rytmu serca (z wyjątkiem zmian utrwalonych),
- wysokiej gorączki.
Nie należy stawiać baniek u osób z chorobą reumatyczną, toczniem układowym rumieniowatym oraz innymi chorobami autoimmunologicznymi. Zabieg może być przyczyną zaostrzenia lub nawrotu choroby. U osób zażywających leki obniżające krzepliwość krwi (np. aspirynę, warfarynę, heparynę) zaleca się użycie mniejszego podciśnienia w bańkach lub skrócenie czasu seansu, by nie doprowadzić od rozległych zmian krwotocznych.
Bańki bezogniowe
Obecnie stosuje się dwa rodzaje baniek tzw. suchych: ogniowe i bezogniowe. Do przeszłości należy już stosowanie popularnych niegdyś tzw. baniek ciętych. Bańki ogniowe to metoda, w której bańkę przed przystawieniem do skóry nagrzewa się od wewnątrz za pomocą płonącego wacika nasączonego wcześniej denaturatem. Wielkość uzyskiwanego po przyssaniu podciśnienia trudna jest do oceny i regulacji, a osoba nieposiadająca odpowiedniego doświadczenia może doprowadzić do oparzenia skóry (płonącym wacikiem lub przegrzanym brzegiem bańki).
W przeciwieństwie do baniek ogniowych bańki bezogniowe są bezpieczniejsze i łatwiejsze w użyciu. Można je kupić w dwóch różnych odmianach:
- szklane – wyglądem przypominające bańki ogniowe, wyposażone są w zaworek umieszczony w sklepieniu bańki, który pozwala na odessanie powietrza,
- silikonowe lub gumowe (zwane też bańkami akupunkturowymi) – ściśniętą palcami bańkę przystawia się do skóry, a sprężystość ściany sprawia, że bańka, powracając do swojego normalnego kształtu, wytwarza w swoim wnętrzu podciśnienie, co pozwala jej przyssać się do skóry.
Bańki bezogniowe szklane stawia się bezpiecznie i wygodnie, używając pompki odsysającej powietrze. Ponieważ pompka działa w sposób powtarzalny, podciśnienie w bańce da się precyzyjnie kontrolować. Niektóre modele pompek są nawet wyposażone w manometr, pozwalający na dokładny pomiar podciśnienia. Dzięki temu intensywność zabiegu można dostosować do potrzeb i możliwości chorego, co jest szczególnie ważne u dzieci.
Stawianie baniek bezogniowych
Przed zabiegiem chorego należy wygodnie ułożyć w ciepłym pomieszczeniu, by w trakcie nie był zmuszony do zmiany pozycji. Skórę należy dobrze natłuścić.
Dorosłym stawia się zwykle w ramach jednego zabiegu od 20 do 30 baniek. Bańki układa się na plecach, bokach lub przedniej części klatki piersiowej. Wyraźne uniesienie się skóry połączone z jej wessaniem do wnętrza bańki oznacza, że bańka jest dobrze postawiona. Czas zabiegu wynosi od 5 do 15 minut. Chorego, leżącego najczęściej na brzuchu, powinno się zabezpieczyć przed przechłodzeniem w trakcie stawiania baniek (poprzez zachowanie odpowiedniej temperatury otoczenia), a po zabiegu ciepło okryć.
Zobacz także: Bańki chińskie - technika masażu, rezultaty i przeciwwskazania
W trakcie zabiegu na skórze wewnątrz bańki pojawia się zaczerwienienie, lekki obrzęk i zasinienia, będące oznaką wynaczynienia krwi z drobnych naczyń. Bańki zdejmuje się, lekko naciskając skórę opuszką palca tuż przy ich brzegu, co powoduje zassanie powietrza do ich wnętrza.
Zabiegu nie należy powtarzać do czasu wchłonięcia się wywołanych przez wcześniejszą sesję zmian na skórze. Zabieg, który nie pozostawił śladów na skórze, należy według niektórych autorów powtórzyć, zwiększając podciśnienie lub wydłużając czas seansu.
Bańki bezogniowe wykorzystuje się również do zabiegu połączonego z masażem. Efekt widoczny na skórze jest mniejszy, ale zaletą jest rozleglejsza stymulacja powłok chorego. Warunkiem wykonania masażu jest zastosowanie nieco niższego podciśnienia. Przyssaną bańkę należy powoli przesuwać po skórze, masując powierzchnię ciała. Do tego typu zabiegów często używa się nieco większych, nietypowych baniek. Materiałem, z którego są wykonane, jest zwykle szkło.
Bańki u dzieci
Bańki bezogniowe są bezpiecznym rozwiązaniem, szczególnie w przypadku dzieci, na których współpracę nie można liczyć. Liczba stawianych dzieciom baniek musi być mniejsza. U małego dziecka mogą wystarczyć 2–3 bańki po każdej stronie pleców. Należy omijać łopatki i kręgosłup. Dziecko powinno po zabiegu pozostać w domu minimum 2 dni, chyba że zabiegi stosuje się profilaktycznie.
