Gonadotropina kosmówkowa (z ang. human chorionic gonadotropin – HCG, hCG) składa się z dwóch podjednostek typu alfa i beta, które są obecne w surowicy także w pojedynczych postaciach. Największe stężenie gonadotropiny kosmówkowej przypada na okolice 10. tygodnia ciąży.
Gonadotropina kosmówkowa jako marker nowotworowy
Jak informują lekarze, gonadotropina kosmówkowa w prawidłowych warunkach występuje jedynie u zapłodnionych kobiet. Wykorzystywana jest w charakterze markera nowotworowego oraz testu ciążowego. Gonadotropina kosmówkowa może być wydzielana przez tkanki nowotworowe w przebiegu raka jąder, raka jajników, rzadkich chorób nowotworowych trzustki, wątroby, jelita grubego i żołądka. Są to najczęściej komórki nowotworów złośliwych. Użyteczność kliniczna markerów nowotworowych polega na: czułości (prawdopodobieństwo otrzymania wyniku dodatniego), swoistości (prawdopodobieństwo otrzymania wyniku prawidłowego), jak również ujemnej i dodatniej wartości predykcyjnej (umożliwiającej stwierdzenie wysokiego lub niskiego prawdopodobieństwa zachorowania na nowotwór). Markery nowotworowe wykorzystujące poziom gonadotropiny kosmówkowej oznacza się w surowicy krwi, płynie mózgowo-rdzeniowym, płynie wysiękowym z otrzewnej, płynie wysiękowym z jamy płucnej, w ślinie, w żółci, a także w zawartości torbieli.
Gonadotropina kosmówkowa a test ciążowy
Hormon HCG jest wytwarzany przez zarodek już po 6–12 dniach od zapłodnienia, co daje możliwość wykorzystywania oznaczenia tego hormonu w testach ciążowych. Czuły test na gonadotropinę kosmówkową nosi nazwę próby antronowej i można go wykonać za pomocą próbki moczu lub krwi. Uznaje się, że testy laboratoryjne wykorzystujące gonadotropinę komórkową są wiarygodne, gdy zostały wykonane po 10 dniach od dnia spodziewanej miesiączki. W przypadku testów laboratoryjnych czułość wyrażana jest w IU/l lub mIU/ml, co oznacza aktywność substancji na litr lub mililitr krwi.
Testy ciążowe wykorzystujące obecność gonadotropiny kosmówkowej można nabyć w aptece i wykonać samemu. Domowe testy ciążowe hCG są najczęściej testami płytkowymi z moczu, które mają o wiele mniejszą czułość niż testy laboratoryjne z krwi. Należy pamiętać, że nawet kilka dni po zagnieżdżeniu się jajeczka w macicy poziom gonadotropiny kosmówkowej może wynieść mniej więcej 1 mIU/ml, co jest praktycznie niemożliwe do wykrycia dla aptecznych testów ciążowych.
Normy gonadotropiny kosmówkowej w ciąży
Normy poziomu gonadotropiny są zależne od etapu ciąży. Wartości znacznie się od siebie różnią i wzrastają z każdym kolejnym tygodniem, aż do okolic II trymestru, kiedy znów obniżają się. Zdaniem ginekologów w ciągu 72 godzin po zapłodnieniu stężenie gonadotropiny kosmówkowej w organizmie kobiety może wzrosnąć nawet kilkukrotnie.
Zazwyczaj normy dla poziomu gonadotropiny kosmówkowej u ciężarnych wynoszą:
- 5–50 mlU/ml – do 3. tygodnia ciąży,
- 5–426 mlU/ml – około 4. tygodnia ciąży,
- 18–7340 mlU/ml – 5. tydzień ciąży,
- 1080–56 500 mlU/ml – 6. tydzień ciąży,
- 7650–229 000 mlU/ml – od 7. do 8. tygodnia ciąży,
- 25 700–288 000 mlU/ml – od 9. do 12. tygodnia ciąży,
- 13 300–254 000 mlU/ml – od 13. do 16. tygodnia ciąży,
- 4060–165 400 mlU/ ml – od 17. do 24. tygodnia ciąży,
- 3640–117 000 mlU/ml – od 25. do 40. tygodnia ciąży.
Działanie gonadotropiny kosmówkowej w ciąży
Rolą gonadotropiny kosmówkowej w przypadku płodów męskich jest pobudzenie komórek jąder do produkcji testosteronu. Ponadto gonadotropina zwiększa ilość hormonów tarczycy w życiu płodowym, co pozytywnie wpływa na nierozwiniętą przysadkę mózgową. HCG osłabia układ odpornościowy kobiety w ciąży, dzięki czemu komórki odpornościowe matki nie traktują płodu jako niebezpiecznego ciała obcego i nie niszczą go. Gonadotropina kosmówkowa przyczynia się również do zwiększonego wchłaniania wartości odżywczych z krwi matki, co przyczynia się do zgromadzenia większej ilości energii niezbędnej do rozwoju płodu. Jak zauważają lekarze, HCG ma wpływ na organizm kobiety poprzez ingerencję w metabolizm cukrów i tłuszczów.
Bibliografia
1. Bręborowicz G., Ginekologia i położnictwo, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.
2. Dembińska-Kieć A., Naskalski J.W., Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2009.
3. Hyla-Klekot L., Kokot F., Kokot S., Badania laboratoryjne. Zakres norm i interpretacja, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.
4. Tomaszewski J., Diagnostyka laboratoryjna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001.
